نویسندگان

• محسن ابراهیمی ¹
• محمد گلباشی ²
• محمدرضا بی همتا ³
• عبدالهادی حسین زاده ⁴
• منیژه خیالپرست ⁵

¹ استادیار گروه علوم زراعی و اصلاح نباتات، پردیس ابوریحان، دانشگاه تهران، پاکدشت

² دانشجوی دکتری گروه زراعت و اصلاح نباتات، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج

³ استاد گروه زراعت و اصلاح نباتات، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج

⁴ دانشیار گروه زراعت و اصلاح نباتات، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج

⁵ استادیار گروه زراعت و اصلاح نباتات، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج

چکیده

به منظور بررسی تنوع فنوتیپی و ژنوتیپی برخی از صفات مهم زراعی مرتبط با عملکرد دانه لوبیا، 30 ژنوتیپ لوبیای سفید در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در دو محیط بدون تنش (نرمال) و تنش (آبیاری محدود) مطالعه شدند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که ژنوتیپ ها از نظر صفات مورد بررسی اختلاف معنی داری دارند که دلالت بر وجود تنوع ژنتیکی بین لاین ها دارد. نتایج حاصل تحت شرایط تنش نشان داد که در لوبیا سفید صدمات زیادی به ترتیب بر عملکرد دانه، وزن غلاف، عملکرد بیولوژیک، تعداد دانه در بوته و تعداد غلاف در بوته وارد شد. همچنین شاخص های تحمل به خشکی، میانگین محصول دهی و میانگین هندسی محصول دهی بهترین شاخص ها برای تعیین ژنوتیپ های مقاوم به خشکی بودند. در شرایط بدون تنش (نرمال) و تنش، وزن غلاف بیشترین همبستگی را با عملکرد دانه داشت. تجزیه به عامل ها در هر دو محیط سه عامل را مشخص نمود که در محیط بدون تنش در مجموع بیش از 82 و در محیط تنش بیش از 86 درصد از کل تغییرات داده ها را توجیه نمودند. نتایج رگرسیون گام به گام در شرایط تنش نشان داد که حداکثر اختلاف عملکرد دانه لاین ها را می توان به وزن غلاف، شاخص برداشت، وزن صد دانه و تعداد دانه در گیاه نسبت داد. نتایج تجزیه علیت تأکید بر نقش مهم اثرات این صفات در عملکرد دانه داشت. به طورکلی، در هر دو شرایط بدون تنش (نرمال) و تنش بیشترین اثر مستقیم و مثبت بر عملکرد دانه مربوط به وزن غلاف بود. به منظور گروه بندی ژنوتیپ ها براساس صفات فنوتیپی مورد بررسی، از تجزیه خوشه ای به روش UPGMA استفاده گردید که در هر دو محیط لاین ها در چهار گروه مجزا قرار گرفتند.

کلیدواژه‌ها

• تجزیه به عامل ها
• تجزیه به مؤلفه های اصلی
• تجزیه خوشه ای
• همبستگی

20.1001.1.83372008.1390.13.2.3.9

عنوان مقاله [English]

Evaluation of relation of grain yield with important agronomic traits of white bean using different analyses methods under normal and water stress conditions

نویسندگان [English]

• Mohsen Ebrahimi ¹
• Mohammad Golbashi ²
• MohammadReza Bihamta ³
• Abdolhadi Hossein zadeh ⁴
• Manijeh Khiyalparast ⁵

¹

²

³

⁴

⁵

چکیده [English]

To study the phenotypic and genotypic diversity of some important agronomic traits associated with yield in white beans, 30 genotypes of white bean were evaluated using a randomized complete block design with four replications in two environments under water stress and non stress conditions. Analysis of variance for most of the traits showed significant differences among genotypes, indicating the existence of genetic variation among varieties. Most traits were affected by the stress. The results indicated that grain yield, weight of pod, biological yield, number of grain per plant and number of pod per plant in white bean reduced under water stress condition whereas, evaluation of drought resistance in bean genotypes, showed that stress tolerance index (STI) and mean productivity (MP) and geometric mean productivity (GMP) were the best criteria for recognizing tolerant genotypes (21 and 30). Under both condition weight of pod was highly correlated with the grain yield. Factor analysis was performed for genotypes both under water stress and non stress conditions and under both conditions three common factor have been extracted, which described most of traits variations. Stepwise regression analysis showed that in water stress conditions, pod weight, harvest index, 100 grain weight and number of grain per plant and in non stress conditions pod weight, harvest index and biological yield have the highest effect on grain yield. Result of path analysis showed that the highest direct positive effect was related to weight of pod under both condition. In classification of genotypes based on phenotypic characteristics, using cluster analysis (UPGMA), all genotypes classification into three separate groups under non stress and stress condition.

کلیدواژه‌ها [English]

• Cluster Analysis
• Correlation
• factor analysis
• principle component analysis