هاجر آشوردن؛ مسعود دهداری؛ اسد معصومی اصل؛ رحمت الله کریمی زاده
چکیده
هدف: این مطالعه با هدف استفاده از تنوع سوماکلونی و بررسی تحمل به سرما در گیاهچه‌های حاصل از کشت درون شیشه‌ای اجرا گردید.
روش پژوهش: جهت بررسی تحمل به سرما گیاهچه‌های باززایی شده هفت ژنوتیپ عدس در معرض دو سطح دمایی 5 و 25 درجه قرار گرفتند. آزمایش در هر سطح دمایی به صورت طرح کاملا تصادفی با سه تکرار در دانشکده کشاورزی یاسوج در سال 1400 به ...
بیشتر
هدف: این مطالعه با هدف استفاده از تنوع سوماکلونی و بررسی تحمل به سرما در گیاهچه‌های حاصل از کشت درون شیشه‌ای اجرا گردید.
روش پژوهش: جهت بررسی تحمل به سرما گیاهچه‌های باززایی شده هفت ژنوتیپ عدس در معرض دو سطح دمایی 5 و 25 درجه قرار گرفتند. آزمایش در هر سطح دمایی به صورت طرح کاملا تصادفی با سه تکرار در دانشکده کشاورزی یاسوج در سال 1400 به اجرا درآمد. ده روز بعد از اعمال تیمارهای دمایی صفات ارتفاع اندام هوایی، وزن تر اندام هوایی، وزن خشک اندام هوایی، وزن تر ریشه، وزن خشک ریشه و طول ریشه اندازه‌گیری شدند بعلاوه نشت الکترولیت، میزان قندهای محلول و کلروفیل برگ نیز اندازه‌گیری شدند. سپس تجزیه واریانس بر روی مشاهدات صورت پذیرفت و براساس نتایج بدست آمده ضرایب تنوع فنوتیپی و ژنوتیپی و وراثت‌پذیری صفات محاسبه شدند. در مرحله بعد تجزیه به عامل‌ها انجام و مهمترین عامل‌ها تفسیر شدند. در نهایت نمودار سه‌بعدی براساس سه عامل اول ترسیم و ژنوتیپ‌ها گروهبندی شدند.
یافته‌ها: نتایج تجزیه واریانس مرکب نشان داد که اثر دما برای تمامی صفات؛ اثر ژنوتیپ برای تمامی صفات بجز طول ریشه و برهمکنش دما و ژنوتیپ برای تمامی صفات بجز ارتفاع اندام هوایی، مقدار کاروتنوئید و کلروفیل معنیدار شدند. در دمای 5 درجه سلسیوس (تنش سرما) از نظر بیشتر صفات ژنوتیپ 09S 83259-14ILL6994/ILL5480 از سایر ژنوتیپ‌ها بهتر بود. گروهبندی ژنوتیپ‌ها با استفاده از نمودار سه بعدی حاصل از امتیاز سه عامل اول، ژنوتیپ-های ILL 7979 و 09S 83259-14ILL6994/ILL5480 را به عنوان متحمل‌ترین ژنوتیپ‌ها در شرایط تنش سرما معرفی نمود. صفت نشت الکترولیت بیشترین مقدار شدت تنش را داشت که نشان می‌دهد این صفت بیشتر از سایر صفات تحت تأثیر سرما قرار گرفت. ضرایب تنوع ژنوتیپی و فنوتیپی نشان داد که ژنوتیپ‌ها از نظر صفات مرتبط با اندام هوایی بیشترین تنوع را داشتند. سهم واریانس ژنتیکی نسبت به سایر اجزاء در این تنوع بیشتر بود.
نتیجه‌گیری: در مجموع نتایج نشان داد که بین گیاهچه‌های حاصل از کشت بافت ژنوتیپ‌ها تنوع کافی از نظر تحمل به سرما وجود دارد. بالا بودن سهم واریانس ژنتیکی در این مطالعه نشان می‌دهد که انتخاب در شرایط کشت بافت برای تحمل به سرما در عدس کارا خواهد بود. بعلاوه صفات مهمی مثل میزان نشت الکترولیت، وزن تر و خشک اندام هوایی به شدت تحت تأثیر سرما قرار گرفته‌اند که احتمالا بتوانند بعنوان معیاری برای تحمل به سرما در عدس بکار روند.. از این نتایج می‌توان در برنامه‌های اصلاحی بهبود تحمل به سرما در عدس استفاده نمود.
مسعود فتاحی؛ عبدالرحمان محمدخانی؛ بهروز شیران؛ بهرام بانی نسب؛ رودابه راوش
چکیده
این آزمایش جهت مقایسه مقاومت پایه‌های مختلف پسته تلقیح‌شده با مایکوریزا در برابر تنش شوری و خشکی اجرا شد. در این آزمایش از گونه قارچ فونلیفورمیس موسه‌آ و چهار پایه پسته شامل بادامیریز زرند، قزوینی، سرخس و UCB1 استفاده شد. آزمایش تنش خشکی در چهار سطح 100، 80، 60 و 40 درصد ظرفیت زراعی، و آزمایش تنش شوری در چهار سطح 91/0، 57/7، 12/16 و 63/24 دسی‌زیمنس ...
بیشتر
این آزمایش جهت مقایسه مقاومت پایه‌های مختلف پسته تلقیح‌شده با مایکوریزا در برابر تنش شوری و خشکی اجرا شد. در این آزمایش از گونه قارچ فونلیفورمیس موسه‌آ و چهار پایه پسته شامل بادامیریز زرند، قزوینی، سرخس و UCB1 استفاده شد. آزمایش تنش خشکی در چهار سطح 100، 80، 60 و 40 درصد ظرفیت زراعی، و آزمایش تنش شوری در چهار سطح 91/0، 57/7، 12/16 و 63/24 دسی‌زیمنس بر متر به‌مدت 60 روز اعمال شد. در پایان آزمایش شاخص‌های مختلف مانند ماده خشک کل گیاه، سطح برگ، درصد رطوبت اندام‌ها و نشت الکترولیت‌ها برآورد شد. همچنین در طول آزمایش رنگدانه‌های کلروفیل کل، کارتنوئید و آنتوسیانین مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد هم‌زیستی با مایکوریزا سبب بهبود ماده خشک کل گیاه، درصد رطوبت برگ و سطح برگ تحت هر دو تنش خشکی و شوری شد. تحت تأثیر هر دو تنش میزان رطوبت اندام‌ها و کلرفیل کل برگ کاهش و محتوای آنتوسیانین و نشت الکترولیت‌ها افزایش یافت و کم‌ترین درصد رطوبت برگ، ساقه و ریشه در بالاترین سطح تنش خشکی و شوری دیده شد. پایه UCB1 بیشترین وزن خشک کل و رطوبت را درشرایط تنش شوری داشت و بیشترین درصد رطوبت برگ و ساقه و کم‌ترین نشت الکترولیت تحت تنش خشکی در پایه سرخس دیده شد. به‌نظر می‌رسد پایه UCB1 و سرخس تلقیح‌شده با مایکوریزا به‌ترتیب برای استفاده در شرایط شوری و خشکی می‌توانند مفید باشند.
بیژن مهرگان؛ صادق موسوی فرد؛ عبدالحسین رضایی نژاد
چکیده
این مطالعه با هدف بررسی تأثیر سیلیسیم در کاهش آثار خشکی، روی ژنوتیپهای «برگ موجی» و «برگ صاف» گیاه آلترنانترا (Alternantherarepens L.) انجام گرفت. آزمایش بهصورت گلدانی، با ترکیب مساوی از خاک، ماسه و کود حیوانی و بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در شش تکرار انجام شد. بعد از استقرار گیاهان، تیمار سیلیسیم در سه سطح صفر، ...
بیشتر
این مطالعه با هدف بررسی تأثیر سیلیسیم در کاهش آثار خشکی، روی ژنوتیپهای «برگ موجی» و «برگ صاف» گیاه آلترنانترا (Alternantherarepens L.) انجام گرفت. آزمایش بهصورت گلدانی، با ترکیب مساوی از خاک، ماسه و کود حیوانی و بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در شش تکرار انجام شد. بعد از استقرار گیاهان، تیمار سیلیسیم در سه سطح صفر، 1 و 2 میلیمولار، یک هفته قبل از شروع تنش خشکی و سپس تنش خشکی در سه سطح 90، 75 و 55 درصد ظرفیت زراعی اعمال شد. تیمار سیلیسیم بهصورت هفتهای انجام گرفت. پس از گذشت 12 هفته از اعمال تیمارها، نمونهبرداری صورت گرفت. نتایج تجزیة واریانس نشان داد افزایش خشکی بهطور معناداری بر تمامی صفات مورفولوژیکی (ارتفاع گیاه، قطر ساقه و قطر ریشه)، رویشی و فیزیولوژیکی (نشت الکترولیت، محتوای نسبی آب برگ، وزن تر و خشک اندام هوایی و ریشه) و بیوشیمیایی (کلروفیل a، b و کل، پرولین و آنتوسیانین) تأثیر داشت. در حالیکه کاربرد سیلیسیم آثار تنش را تعدیل کرد، بهطوریکه در همة سطوح خشکی تیمار سیلیسیم بهویژه با غلظت دو میلیمولار باعث افزایش رشد، وزن خشک گیاه و شاخص مقاومت به تنش شد. در این مطالعه نشت یونی که شاخصی از یکپارچگی غشاء سلولی است با کاربرد سیلیسیم در سطوح بالای تنش خشکی کاهش یافت. نتایج مطالعة حاضر نشان داد دو ژنوتیپ مطالعه‌شدة آلترنانترا، تحمل متفاوتی به تنش خشکی دارند. در این مطالعه ژنوتیپ «برگ موجی» نسبت به «برگ صاف» متحملتر بود. بنابراین، در مناطقی که آب کمتری در دسترس است، می‌توان آن را در فضاهای سبز کشت کرد.
رویا کریمی؛ هاشم هادی؛ مهدی تاج بخش شیشوان
چکیده
باتوجه به جهانی بودن مشکل کمآبی، بررسی امکان کاهش خسارت ناشی از تنش کمآبی اهمیت زیادی دارد. این آزمایش بهصورت کرتهای یکبار خرد شده در قالب طرح آماری بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار، در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه ارومیه، طی سال زراعی 92-1391 اجرا گردید. تنش کمآبی در سه سطح، آبیاری پس از رسیدن رطوبت خاک به 90، 70 و 50 درصد ظرفیت ...
بیشتر
باتوجه به جهانی بودن مشکل کمآبی، بررسی امکان کاهش خسارت ناشی از تنش کمآبی اهمیت زیادی دارد. این آزمایش بهصورت کرتهای یکبار خرد شده در قالب طرح آماری بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار، در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه ارومیه، طی سال زراعی 92-1391 اجرا گردید. تنش کمآبی در سه سطح، آبیاری پس از رسیدن رطوبت خاک به 90، 70 و 50 درصد ظرفیت زراعی در کرت اصلی و محلولپاشی روی برگ‌های سورگوم علوفه‌ای در پنج سطح بدون محلولپاشی، محلولپاشی اسید سالیسیلیک در دو سطح 5/0 و یک میلیمولار و سولفات روی در دو سطح 300 و 3000 میلیگرم در لیتر، در زمان پنج تا شش‌برگی در دو نوبت با فاصله سه روز، در کرتهای فرعی مورد مقایسه قرار گرفتند. نتایج نشان داد که اثر متقابل تیمار محلولپاشی در کمآبی برای رنگیزههای فتوسنتزی به‌جز کلروفیل کل و نیز برای محتوای آب نسبی معنیدار شد. همچنین، اثرات اصلی محلولپاشی و کمآبی، بر روی تعداد برگ، وزن خشک برگ، ساقه و عملکرد علوفه در مترمربع، نشت الکترولیت و شاخص سطح برگ معنیدار بود، عملکرد علوفه خشک در شرایط کمآبی شدید نسبت به آبیاری نرمال دچار کاهش معنیدار 11/21 درصدی شد. بیشترین عملکرد علوفه خشک با میانگین 53/1571 گرم در مترمربع از محلولپاشی سولفات روی 3000 میلیگرم در لیتر و اسید سالیسیلیک 5/0 میلیمولار حاصل شد که علاوه بر جبران هزینه‌های محلولپاشی منجر به افزایش قابل‌قبول درآمد کشاورزان و نیز قابل توصیه می‌باشد.
کامران امیری نسب؛ هدایت زکی زاده؛ محمود قاسم نژاد؛ محمد حسن بیگلویی
چکیده
پیش‌تیمار خشکی، اجرای آبیاری با تکرار کم و در فواصل طولانی، به منظور توسعة سیستم ریشه و کاهش خسارت خشکی در گیاهان است. در پژوهش حاضر، اثر پیش‌تیمار خشکی به مدت سی روز در افزایش تحمل به تنش خشکی در دو گونة چمن بنتگراس خزنده و فستوکای پابلند ارزیابی شد. گیاهان پیش‌تیمار شده و شاهد به مدت پنجاه روز تحت تأثیر تنش خشکی بر اساس سطوح مختلف ...
بیشتر
پیش‌تیمار خشکی، اجرای آبیاری با تکرار کم و در فواصل طولانی، به منظور توسعة سیستم ریشه و کاهش خسارت خشکی در گیاهان است. در پژوهش حاضر، اثر پیش‌تیمار خشکی به مدت سی روز در افزایش تحمل به تنش خشکی در دو گونة چمن بنتگراس خزنده و فستوکای پابلند ارزیابی شد. گیاهان پیش‌تیمار شده و شاهد به مدت پنجاه روز تحت تأثیر تنش خشکی بر اساس سطوح مختلف نیروی مکش خاک (20-30، 40-43، 50-53 و 70-73 سانتی‌بار) قرارگرفتند. در پایان این دوره، به مدت پانزده روز به منظور رشد مجدد، رطوبت خاک در حد ظرفیت زراعی حفظ شد. نتایج نشان داد که پیش‌تیمار خشکی به طور معناداری سبب کاهش طول شاخساره و افزایش طول ریشه در دو گونه چمن شد. گیاهان پیش‌تیمار شده در مقایسه با گیاهان شاهد وزن تر و خشک شاخساره، همچنین میزان نشت الکترولیت کمتری را در هر یک از سطوح تنش خشکی نشان دادند. علاوه بر این، گیاهان پیش‌تیمار شده در مرحلة رشد مجدد از نظر نشت الکترولیت کاهش بیشتری نشان دادند. پیش‌تیمار خشکی در چمن فستوکای پابلند میزان محتوای نسبی آب برگ را در پایان پنجاه روز تنش خشکی، همچنین در مرحلة رشد مجدد کاهش داد، اما در بنتگراس خزنده سبب حفظ محتوای نسبی آب برگ تا سطح شاهد شد. در مجموع، به نظر می‌رسد که گیاهان پیش‌تیمار شده با افزایش طول ریشه، کاهش طول شاخساره، کاهش نشت الکترولیت و حفظ میزان محتوای نسبی آب برگ، تحمل به تنش خشکی را در دو گونه چمن افزایش داده است.