نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، ملاثانی، ایران. رایانامه: Makvandi.M@asunrukh.ac.ir

2 گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، ملاثانی، ایران. رایانامه: Amehdibakhshandeh@asunrukh.ac.ir

3 نویسنده مسئول، گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، ملاثانی، ایران. رایانامه: A.Moshatati@asnrukh.ac.ir

4 گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، ملاثانی، ایران. رایانامه: Moraditelavat@asnrukh.ac.ir

5 گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، ملاثانی، ایران. رایانامه: Aydin.Khodaei@asnrukh.ac.ir

چکیده

هدف: اثر مصرف تلفیقی کود نیتروژنه با کمپوست بقایای نیشکر و باکتری محرک رشد بر صفات کیفی و عملکرد گندم در شرایط تنش گرمای آخر فصل اهواز بررسی شد.
روش پژوهش: آزمایشی به‌صورت کرت‌های دو بار خردشده در قالب طرح پایه بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. عوامل آزمایشی شامل سه تاریخ کاشت یکم آذرماه، 20 آذرماه و 10 دی‌ماه در کرت­های اصلی؛ شش سطح مصرف تلفیقی نیتروژن با کمپوست شامل شاهد، 100 درصد نیتروژن، 75 درصد نیتروژن+ 25 درصد کمپوست، 50 درصد نیتروژن+ 50 درصد کمپوست، 25 درصد نیتروژن+ 75 درصد کمپوست و 100 درصد کمپوست در کرت­های فرعی و دو سطح کاربرد و عدم کاربرد باکتری در کرت­های فرعی فرعی بود.
یافته ­ها: مقایسه میانگین نشان داد که مصرف تلفیقی 50 درصد نیتروژن+ 50 درصد کمپوست با کاربرد باکتری باعث افزایش صفات طول دوره و سرعت پر شدن دانه، درصد پروتئین دانه و گلوتن مرطوب شد. هم‌چنین بیش‌ترین عملکرد دانه (5864 کیلوگرم در هکتار) در تاریخ کاشت اول و مصرف تلفیقی 50 درصد نیتروژن+ 50 درصد کمپوست و کم‌ترین مقدار آن (1115کیلوگرم در هکتار) در تاریخ کاشت سوم و تیمار شاهد حاصل شد.
نتیجه‌گیری: مصرف تلفیقی کود نیتروژن و کمپوست با باکتری محرک رشد توانست اثر منفی ناشی از تنش گرمای انتهای فصل بر صفات گیاهی اندازه­گیری‌شده را کاهش دهد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Effect of Combined Use of Nitrogen Fertilizer and Sugarcane Residue Compost on Wheat Grain Quality and Yield under Terminal Heat Stress Conditions in Ahwaz

نویسندگان [English]

  • Masoumeh Makvandi 1
  • AbdolMahdi Bakhshandeh 2
  • Ali Moshatati 3
  • Mohammad Moradi Telavat 4
  • Aydin Khodaei joghan 5

1 Department of Plant Production and Genetics, Faculty of Agriculture, Agricultural Sciences and Natural Resources University of Khuzestan, Mollasani, Iran. E-mail: Makvandi.M@asunrukh.ac.ir

2 Department of Plant Production and Genetics, Faculty of Agriculture, Agricultural Sciences and Natural Resources University of Khuzestan, Mollasani, Iran. E-mail: Amehdibakhshandeh@asunrukh.ac.ir

3 Corresponding Author, Department of Plant Production and Genetics, Faculty of Agriculture, Agricultural Sciences and Natural Resources University of Khuzestan, Mollasani, Iran. E-mail: A.Moshatati@asnrukh.ac.ir

4 Department of Plant Production and Genetics, Faculty of Agriculture, Agricultural Sciences and Natural Resources University of Khuzestan, Mollasani, Iran. E-mail: Moraditelavat@asnrukh.ac.ir

5 Department of Plant Production and Genetics, Faculty of Agriculture, Agricultural Sciences and Natural Resources University of Khuzestan, Mollasani, Iran. E-mail: Aydin.Khodaei@asnrukh.ac.ir

چکیده [English]

Objective: The effect of the combined use of nitrogen fertilizer with sugarcane residue compost and growth-promoting bacteria on wheat quality traits and yield in the heat stress conditions of the end of the season in Ahvaz was investigated.
Methods: An experiment was carried out in the form of two split plots in the form of a randomized complete block design with three replications. The experimental factors include three sowing dates: 22 November, 11 December and 31 December in main plots; six combined of nitrogen with compost include control, 100% nitrogen, 75% nitrogen+ 25% compost, 50% nitrogen+ 50% compost, 25% nitrogen+ 75% compost and 100% compost in sub-plots and two levels of use and non-use of bacteria in sub plots.
Results: Results showed the effect of Sowing date and the combined use of nitrogen with compost and growth-promoting bacteria were significant on all measured traits. Average comparison showed that combined use of 50% nitrogen + 50% compost with bacterial application increased the characteristics of Grain filling duration and Grain filling rate, Grain protein percentage and wet gluten. Also, the highest seed yield (5864 kg/ha) was obtained on the first planting date and combined consumption of 50% nitrogen + 50% compost and the lowest amount (1115 kg/ha) was obtained on the third planting date and the control treatment.
Conclusion: The combined use of nitrogen fertilizer and compost with growth-promoting bacteria could reduce the negative effect of heat stress at the end of the season on the measured plant traits.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Khuzestan
  • Organic fertilizer
  • Plant growth promoting rhyzobacteria
  • Sowing date
  • Urea
احمدی، کریم؛ عبازاده، حمیدرضا؛ عبدشاه، هدی و کاظمیان، آرزو (1398). آمارنامه کشاورزی سال 1396-1395: محصولات زراعی. 1398. تهران: مرکز فناوری اطلاعات و ارتباطات جهاد کشاورزی.
احمدی، مصطفی؛ زارع، محمد جواد و امام، یحیی (1398). بررسی صفات کمی و کیفی گندم نان با استفاده از کاربرد سیکوسل، کود زیستی و سولفات روی در شرایط زراعت دیم. مجله اکوفیزیولوژی گیاهی. 11(38)، 148-161.
امیریوسفی، مهدی، تدین، محمودرضا و حسینی فرد، مرجان سادات (1401). تأثیر کودهای زیستی نیتروژنه و فسفره بر برخی صفات جوانه‌زنی بذر دو رقم کینوا تحت تنش شوری. مهندسی اکوسیستم بیابان. 8(24)، 79-94. doi: 10.22052/deej.2018.7.24.49
اردکانی، محمدرضا؛ مظاهر، داریوش؛ مفاخری، سعید و مقدم، علی (1398). راندمان جذب نیتروژن، فسفر، پتاسیم از طریق تلقیح سه‌گانه گندم (Triticum aestivum L.) توسط آزسپریلیوم براسلنس، استپتومامینس، گلوموس اینترادیسز و کود دامی. فیزیولوژی و زیست‌شناسی مولکولی گیاهان. 17(2)، 181-192.
امامی، عاکفه (1375). روش­های تجزیه گیاه. تهران: سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی. مؤسسه تحقیقات آب و خاک.
امجدیان، الهام؛ قنبری، احمد و خمری، عیسی (1397). بررسی مدیریت تغذیه گیاهی (کودهای ارگانیک، غیر ارگانیک و تلفیقی) بر میزان تجمع و تعادل عناصر ماکرو و میکرو در دانه گندم (Triticum aestivum L.). نشریه بوم‌شناسی کشاورزی. 10(1)، 186-202.
آل کثیر زارع، احمد؛ بابائی‌نژاد، تیمور و غلامی، علی (1397). بررسی اثرات مقادیر مختلف کود اوره و فیلتر کیک نیشکر بر عملکرد و پارامترهای عملکردی گندم نان. دو فصلنامه علوم به‌زراعی گیاهی. 8(2)، 121-134.
باقری، نیکروز (1390). طراحی و توسعه سیستم پاشش نرخ متغیر کود نیتروژن مایع با استفاده از تصاویر ماهواره­ای. رساله دکتری. به راهنمایی حجت احمدی. تهران: دانشگاه تهران، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی.
پرزیوند، علی؛ قوشچی، فرشاد؛ ممیزی، محمدرضا و توحیدی مقدم، حمیدرضا (1390). اثر محلول پاشی عنصر روی و کود نیتروژن بر عملکرد و برخی شاخص­های کیفی دانه گندم در شرایط تنش خشکی. نشریه پژوهش‌های به‌زراعی (تنش‌های محیطی در علوم کشاورزی). 3(1)، 55-69.
ثواقبی فیروزآبادی، غلامرضا و علیخانی، حسینعلی (1393). تولید ورمی‌کمپوست برای کشاورزی پایدار. سازمان جهاد دانشگاهی تهران.
جلیلیان، علی؛ قبادی، رژین؛ شیرخانی، علی و فرنیا، امین (1393). بررسی اثر نیتروژن و تنش خشکی بر اجزای عملکرد، عملکرد و کیفیت دانه ذرت سینگل کراس 704. نشریه زراعت (پژوهش و سازندگی). 27(102)، 151-160.
جیریایی، مجید؛ فاتح، اسفندیار؛ آینه بند، امیر و سپهر، ابراهیم (1394). مطالعه محتوای برخی عناصر غذایی در ریشه و دانه ارقام گندم تلقیح‌شده با آزوسپیریلوم و قارچ مایکوریزا. نشریه آب و خاک (علوم و صنایع کشاورزی). 29(1)، 102-113.
چقازردی، حمیدرضا؛ محمدی، غلامرضا و بهشتی، آل آقا (1392). ارزیابی اثر گوگرد و کود دامی بر خصوصیات رشد گیاه ذرت (سینگل کراس 704) و اسیدیته خاک. نشریه پژوهش­های زراعی ایران. 11(1)، 162-170.
حسن پور، جواد و زند، بهنام (1393). نقش تلقیح بذر گندم (Triticum aestivum L.)  با کودهای زیستی در کاهش خسارت ناشی از تنش خشکی. نشریه علوم و تحقیقات بذر ایران. 1(2)، 53-63..
حسینی، رقیه السادات؛ گالشی، سراله؛ سلطانی، افشین؛ کلاته، مهدی و زاهد، محبوبه (1391). اثر کود نیترون بر شاخص­های کارایی مصرف نیتروژن در ارقام گندم (Triticum aestivum L.). نشریه پژوهش­های زراعی ایران. 11(2)، 300-306.
حمزه­یی، جواد و حسین سرمدی نایبی (1398). تأثیر کاربرد کودهای زیستی و شیمیایی، بر عملکرد، اجزای عملکرد، کارایی زراعی و جذب نیتروژن در ذرت. فن آوری تولیدات گیاهی. 10(2)، 52-63.
حیدری سیاه خلکی، محمد صادق؛ سید شریفی، رئوف و صدقی، محمد (1391). تأثیر تلقیح بذر با باکتری­های محرک رشد (PGPR) و زمان مصرف کود نیتروژن بر عملکرد، سرعت و طول دوره پرشدن دانه گندم. نشریه تحقیقات بذر (علوم و تکنولوژی بذر). 2(3)، 64-78.
راعی، یعقوب؛ اسحقی سردرود، سید ناصر و پیروز، امین (1392). تأثیر کودهای شیمیایی و زیستی بر عملکرد سورگوم علوفه­ای (Sorghum bicolor L.) رقم اسپیدفید در چین­های مختلف. نشریه بوم‌شناسی کشاورزی. 5(3)، 231-242.
راعی، یعقوب؛ صیادی احمد آباد، مهدی؛ قاسمی گلعذانی، کاظم و قاسمی، سعید (1398). اثر کودهای شیمیایی نیتروژنی و زیستی بر کشت مخلوط لوبیا چیتی (Phaseolus volgaris L.) و خردل سیاه (Brassica nigra L.). دانش کشاورزی و تولید پایدار. 30(3)، 21-40.
زارع، حسین؛ کوچکی، علیرضا؛ نصیری محلاتی، مهدی و رضوانی مقدم، پرویز (1394). نشریه کشاورزی بوم‌شناختی. 5(1)، 47-62.
ساریخانی، محمدرضا و امینی، روح الله (1399). کودهای زیستی در کشاورزی پایدار: نگاهی به تحقیقات کودهای زیستی در ایران. نشریه دانش کشاورزی و تولید پایدار (دانش کشاورزی). 30(1)، 329-365.
سعادت، فاطمه؛ احتشامی، سید محمدرضا؛ اصغری، جعفر و ربیعی، محمد (1394). تأثیر پوشش­دارکردن بذر با باکتری­های محرک رشد و عناصر ریزمغذی بر عملکرد کمی و کیفی ذرت علوفه­ای. علوم گیاهان زراعی ایران. 46(3)، 485-496.
سیاحی، سید سعید و کمایی، فاطمه (1396). ارزیابی 38 رقم گندم در تحمل به تنش گرمای آخر فصل براساس محاسبه STI. نشریه زراعت و اصلاح نباتات. 13(3)، 39-49.
شریفی، پیمان و عادلی نسب، مجتبی (1395). اثر کود زیستی فسفر بر عملکرد و اجزای عملکرد دانه ذرت (Zae mays L.) تحت شرایط تنش خشکی. تحقیقات غلات. 6(1)، 119-132.
شهپری، زهرا؛ فاتح، اسفندیار و آینه‌بند، امیر (1394). بررسی تأثیر نوع بقایا و نیتروژن بر عملکرد، کیفیت گندم دوروم (Triticum durum L.) و عناصر غذایی پر مصرف خاک. نشریه تولید گیاهان زراعی. 9(3)، 87-104.
شیر خانی، علی؛ نصراله زاده، صفر و زهتاب سلماسی، سعید (1398). اثر کودهای زیستی و شیمیایی بر عملکرد و کیفیت دانه ذرت در شرایط آبیاری کامل و تنش خشکی. تنش­های محیطی در علوم زراعی. 12(3)، 781-791.
شیر محمدی، ابراهیم؛ علیخانی، حسینعلی؛ پوربابائی، احمدعلی و اعتصامی، حسن (1399). تأثیر باکتری‌های محرک رشد گیاه جداسازی‌شده از دیم‌زارها بر فسفر قابل‌جذب و برخی از صفات فیزیولوژیک و رشدی گیاه گندم در تنش کم آب. نشریه تحقیقات آب و خاک ایران (علوم کشاورزی ایران). 51(3)، 787-800.
صافی، سید ناصر؛ مشتطی، علی؛ قرینه، محمد حسین و خدایی جوقان، آیدین (1400). واکنش صفات فیزیولوژیک و کیفی تریتیکاله به کود کمپوست بقایای نیشکر در شرایط تنش خشکی. تولید گیاهان زراعی. 15(2)، 53-74.
صنوبر، علی؛ دهقانی، فرهاد و طباطبائی، سید علی (1398). اثر دور آبیاری بر عملکرد، کارایی مصرف آب و برخی از خصوصیات کیفی ارقام گندم نان. نشریه پژوهش آب در کشاورزی. 24(1)، 31-40.
طاهری نژاد، اردشیر؛ قبادی، محمد اقبال؛ جلالی هنرمند، سعید و حیدری، حسن (1398). بررسی برهم کنش کاربرد ازتوباکترو نیتروژن بر میزان انتقال مجدد مواد، عملکرد و اجزای عملکرد دانه جو (Hourdum vulgar L.). فصلنامه بوم شناسی کشاورزی. 11(3)، 893-908.
عباسپور، سپیده (1392). تأثیر مقدار نیتروژن و پرایمینگ بذر با باکتری­های محرک رشد بر عملکرد و برخی ویژگی­های کشاورزی تریتیکاله. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. به راهنمایی رئوف سیدشریفی. اردبیل: دانشگاه محقق اردبیلی، دانشکده کشاورزی.
قلی‌نژاد، اسماعیل و عیوضی، علیرضا (1399). بررسی برهم‌کنش تنش آبی و کود بر صفات مرتبط با کیفیت ارقام گندم نان. نشریه تولید و فرآوری محصولات زراعی و باغی. 10(1)، 23-37.
کاظم‌زاده، مژگان؛ پیغمبر دوست، سید هادی و نجفی، نصرت اله (1392). اثر کودهای آلی و نیتروژن بر ویژگی­های فیزیکی و شیمیایی و کیفیت نانوایی گندم رقم الوند. مجله پژوهش­های صنایع غذایی. 23(2)، 172-197.
کامران قوجه بگلو، فریده؛ جوانشیر، عزیز؛ سید شریفی، رئوف و فرح­وش، فرهاد (1391). ارزیابی عملکرد، سرعت و دوره مؤثر پرشدن دانه چهار رقم جو (Hordeum vulgarls L.) در تاریخ­های مختلف کاشت. مجله یافته­های تحقیقاتی در گیاهان زراعی و باغی. 1(2)، 163-149.
کرملاچعب، عزیز؛ قرینه، محمد حسین؛ بخشنده، عبدالمهدی؛ مرادی تلاوت، محمدرضا و فتحی، قدرت‌الله (1391). تأثیر کاربرد سیلیسیوم بر صفات فیزیولوژیکی و رشد گندم (Triticum aestivum L.) تحت شرایط تنش خشکی آخر فصل. نشریه بوم‌شناسی کشاورزی. 5(4)، 430-442.
کریمی، نسرین؛ محمدی گل‌تپه، ابراهیم؛ جهانشیر، امین؛ سامینا، مهناز و زارع، محمد جواد (1399). اثر Azospirillum zeae و پرایمینگ بذر با روی، منگنز و اکسین بر پارامترهای رشد و عملکرد گندم در دیم. تحقیقات کشاورزی. 55، 10-44.
لطفی آینه، غلامعباس؛ نادری، احمد و اندرزیان، بهرام (1392). راهنمای کاشت، داشت و برداشت گندم در استان خوزستان. اهواز: مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان. سازمان تحقیقات و آموزش کشاورزی.
مجتبایی زمانی، مهرو؛ نبی پور، مجید و مسگرباشی، موسی (1393). بررسی واکنش ژنوتیپ­های گندم نان به تنش گرما در دوره پرشدن دانه در شرایط اهواز. مجله تولیدات گیاهی. 37(4)، 119-130.
مدحج، عادل؛ نادری، احمد؛ امام، یحیی؛ آینه بند، امیر؛ نورمحمدی، قربان و کیوان، احسان (1390). ارزیابی اثر تنش گرمای پایان فصل و سطوح نیتروژن بر عملکرد و روند رشد دانه ژنوتیپ­های گندم در شرایط محیطی خوزستان. نشریه پژوهش­های کاربردی زراعی (پژوهش و سازندگی). 24(3)، 9-17.
مشتطی, علی و موسوی، سید هاشم (1397). اثر مصرف سولفات روی بر عملکرد دانه گندم نان (Triticum aestivum L.) رقم چمران در شرایط تنش گرمای انتهای فصل در اهواز. نشریه علوم زراعی ایران. 21(3)، 254-267.
مشتطی، علی؛ سیادت، سید عطاالله، عالمی سعید، خلیل؛ بخشنده، عبدالمهدی و جلال کمالی، محمد رضا (1397). اثر تنش خشکی بر رشد دانه و عملکرد کمی و کیفی گندم نان بهاره در اهواز. نشریه تولید و فرآوری محصولات زراعی و باغی. 8(4)، 45-57.
مصلح آرانی، اصغر.، امینی حاجی آبادی، علیرضا.، قاسمی، سمیه و هادی راد، محمد (1400). بررسی تأثیر سه باکتریBacillus safensis  ، Bacillus pumilus  و Zhihengliuella halotolerans  جداسازی‌شده از ریزوسفر گیاهان شورپسند بر عملکرد، اجزای عملکرد و درصد نشاسته گندم رقم قدس تحت تنش شوری. نشریه مدیریت خاک و تولید پایدار. 11(4)، 121-140.
ملیحی‌پور، علی؛ اسماعیل زاده مقدم، محسن و نجفیان، گودرز (1399). ارقام گندم ایران. تهران: سازمان تحقیقات و آموزش کشاورزی. وزارت جهاد کشاورزی.
ناصری، رحیم؛ براری، مهرشاد؛ زارع، محمد جواد؛ خاوازی، کاظم و طهماسبی، زهرا (1396). اثر باکتری­های افزاینده رشد و قارچ میکوریزا بر رشد و عملکرد گندم در شرایط دیم. نشریه زیست شناسی خاک. 5(1)، 49-66.
نجفی، نصرت اله؛ احمدی‌نژاد، راشد؛ علی اصغر زاده، ناصر و اوستان، شاهین (1398). اثر تلفیق اوره با کود دامی و دو نوع کمپوست (لجن فاضلاب و پسماندهای شهری) بر عملکرد دانه، برگ و ساقه گندم و غلظت نیتروژن، فسفر و پتاسیم آن­ها. نشریه آب و خاک (علوم و صنایع کشاورزی).  33(1)، 63-81.
نوری، محمدصفر و طالیمن، نثار احمد (1401). تأثیر تنش خشکی و کودهای شیمیایی بر عملکرد و خصوصیات کیفی دانه گندم. نشریه علمی تولید و ژنتیک گیاهی. 3(1)، 43-56.
 
References
Abbaspour, S. (2013). The effect of nitrogen amount and seed priming with growth stimulating bacteria on yield and some agricultural characteristics of triticale. MSc thesis. Guided by Rauf Sayedsharifi. Ardebil: Mohaghegh Ardabili University, Faculty of Agriculture. (In Persian).
Ahmadi, K., Abazadeh, H. R., Abdshah, H., & Kazemian, A. (2020). Agricultural Statistics Year 2017-2018: Agricultural Crops. 2020. Tehran: Center for Information and Communication Technology of Agricultural Jihad. (In Persian).
Ahmadi, M., Zare, M. J., & Emam, Y. (2019). Study of quantitative and qualitative traits of bread wheat by using of Cycocel, Zinc sulfate and bio-fertilizer application under dry land farming. Journal of Plant Ecophysiology, 11(38), 161-148. (In Persian).
Al Kathir Zare, A., Babainejad, T., & Gholami, A. (2018). Investigating the effects of different amounts of urea fertilizer and sugarcane filter cake on the yield and functional parameters of bread wheat. Journals of Plant Agronomy, 8(21), 121-134. (In Persian).
Alda, L. M., azureanu, A. L., Baluta, D., Sirbulescu, C., & Gogoasa, L. (2010). Wet gluten analysis depending on cultivar, fertilization, herbicide application and climate conditions in winter wheat. Journal Horticulture and Biotechnology, 14(2), 23-26.
American Association of Cereal Chemists. (2000). Approved methods of analysis. Minesota: The American Association of Cereal Chemists.
Amiryousefi, M., Tadayon, M. R., & Hoseinifard, M. S. (2022). Effect of Nitrogen and Phosphorus Bio Fertilizers on Some Seed Germination Traits of Two Cultivars of Quinoa under Salinity Stress. Desert Ecosystem Engineering, 8(24), 79-94. doi: 10.22052/deej.2018.7.24.49. (In Persian).
Amjadian, E., Ghanbari, A., & Khamari, I. (2018). Investigating Management Plant Nutrition (Organic and Inorganic and Blended Fertilizers): on the Accumulation and Balance Elements Macro and Micro in Wheat Seed (Triticum aestivum L). Journal of Agroecology, 10(1), 186-202. (In Persian).
Ardakani, M. R., & Mazaheri, D. (2011). Absorption efficiency of N, P, K through triple inoculation of wheat (Triticum aestivum L.) by Azospirillum brasilense, Streptomyces sp., Glomus intraradices and manure application. Physiology and Molecular Biology of Plants, 17(2), 181-192. (In Persian).
Bagheri, N. (2018). Design and development of liquid nitrogen fertilizer variable rate spraying system using satellite images. Ph.D. Thesis. Guided by Hojjat Ahmadi. Tehran: University of Agriculture and Natural Resources Campus. (In Persian).
Bilal, M., Ayub, M., Tariq, M., Tahir, M., & Nadeem, M. A. (2017). Dry matter yield and forage quality traits of oat (Avena sativa L.) under integrative use of microbial and synthetic source of nitrogen. Journal of the Saudi Society of Agricultural Sciences, 16(3), 236–241. https://doi.org/10.1016/j.jssas.2015.08.002.
Chagazardi, H. M., Mohammadi, G. R., & Beheshti, A. A. (2013). Evaluation of the effect of sulfur and manure on the growth characteristics of corn (Single Cross 704) and soil acidity. Iranian Agricultural Research Journal, 10(1), 162-170. (In Persian).
Chauhan, M. K., Chaudhary, S., & Kumar, S. (2011). Life cycle assessment of sugar industry: a review. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 15(7), 3445-3453.
Dou, Z., Tang, S., Li, G., Liu, Z., Ding, C., Chen, L., Wang, S., & Ding, Y. (2017). Application of nitrogen fertilizer at heading stage improves rice quality under elevated temperature during grain-filling stage. Crop Scince, 57(4), 2183-2192. https://doi.org/10.2135/cropsci2016.05.0350.
East, R. (2013). Microbiome: Soil science comes to life. Nature, 501, 18-19.
Gholinezhad, E., & Eivazi, A. (2020). Evaluation of the Interaction of Water Stress and Superabsorbent on the Characteristics Related to the Quality of Bread Wheat Cultivars (Triticum aestivum). Journal of Crop Production and Processing, 10(1), 23-37. http://dx.doi.org/10.47176/jcpp.10.1.35161. (In Persian).
Goda, D. (2019). Response of wheat to integrated nutrient management. Journal of Plant Science and Research, 6(1), 1-8.
Hamzehay, J., & Sarmadi Naibi, H. (2010). Effect of application of biological and chemical fertilizers on yield, yield components, agronomic efficiency and nitrogen absorption in Maize. Plant Production and Technologies, 10(2), 53-63. (In Persian).
Hassanpour, J., & Zand, B. (2014). Effect of wheat (Triticum aestivum L.) seed inoculation with bio-fertilizers on reduction of drought stress damage. Iranian Journal of Seed Sciences and Research, 1(2), 1-12. (In Persian).
Heydari Siah Khalki, M. S., Seyed Sharifi, R., & Sedghi, M. (2012). The effect of seed inoculation with growth promoting bacteria (PGPR) and time of nitrogen fertilizer application on yield, speed and length of wheat grain filling period. Journal of Seed Research (Seed Science and Technology), 2(3), 64-78. (In Persian).
Hosseini, R. S., Gashi, S. A., Soltani, A., Kalate, M., & Zahid, M. (2013). The effect of nitrogen fertilizer on nitrogen consumption indicators in wheat cultivars (Triticum aestivum L.). Iranian Journal of Field Crops Research, 11(2), 306-300. https://doi.org/10.22067/gsc.v11i2.26142. (In Persian).
Imami, A. (1996). Plant decomposition methods. Tehran: Ministry of Agriculture, Agricultural Research, Education and Extension Organization. Water and Soil Research Institute. (In Persian).
Jalilian, A., Ghobadi, R., Shirkhani, A., & Farnia, A. (2014). Effects of Nitrogen and Droght Stress on Yield Components, Yield and Seed Quality of Corn (S.C.704). Agronomy Journal (Pajouhesh & Sazandegi), 27(102), 151-160. https://doi.org/10.22092/aj.2014.100951. (In Persian).
Jiriaie, M., Fateh, E., Aynehband, A., & Sepehr, E. (2015). Changes in Nutrient Content of Root and Grain of Wheat Cultivars Inoculated by Azospirillum and Mycorrhiza. Journal of Water and Soil, 29(1), 109-113. https://doi.org/10.22067/jsw.v0i0.24409. (In Persian).
Kamran Gooje Baglo, F., Javanshir, A., Syed Sharifi, R., & Farhosh, F. (2012). Evaluation of yield, speed and effective seed filling period of four varieties of barley (Hordeum vulgaris L.) in different planting dates. Scientific Highlight- Promotion of Research Findings in Agricultural and Horticultural Plants, 1(2), 163-149. https://doi.org/10.22092/rafhc.2012.100126. (In Persian).
Karamlachab, A., Qurina, M. H., Bakhshandeh, A. M., Moradi Rekat, M. R., & Fathi, GH. (2014). Effect of silicon application and physiological traits and growth of wheat under late season drought stress conditions. Journal of Agricultural Ecology, 5(4), 422-433. (In Persian).
Karimi, N., Goltapeh, E. M., Amini, J., Mehnaz, S., & Zarea, M.J. (2021). Effect of Azospirillum zeae and seed priming with zinc, manganese and auxin on growth and yield parameters of wheat, under dryland farming. Agricultural Resarch, 10, 44-55. (In Persian).
Kazemzadeh, M., Peighambardoust, S. H., & Najafi, N. (2013). Effect of organic and nitrogen fertilizers on physicochemical properties and bread -making quality of wheat (Triticum aestivum cv. Alvand). Journal of Food Industry Research, 23(2), 172- 197. (In Persian).
Kim, Y. C., Glick, B. R., Bashan, Y., & Ryu, C. M. (2012). Enhancement of plant drought tolerance by microbes. In Plant responses to drought stress. Berlin: Springer.
Klute, A. (1986). Method of soil analysis. Part I. Chemical and microbiological methods. Madison: American Society of Agronomy.
LotfAli-Ayeneh, G. A., Naderi, A., & Andarzian, B. (2013). A Guide to planting, growing and harvesting of wheat in Khuzestan province. Ahwaz: Khuzestan Agriculture and Natural Resources Research Center. (In Persian).
Malihipoor, A., Esmaeilzade Moghadam, M., & Najafian, G. (2020). Iranian Wheat Cultivars. Tehran: Ministry of Agriculture Jahad. (In Persian).
Michel Dubois, K. A., Gilles, J. K., Hamilton, P., Rebers, A., & Smith, F. (1956). Colormetic method for detcrmination of Sugars and related substances. Analytical chemistry, 28(3), 350-356.
Modhej, A., Naderi, A., Emam, Y., Aineband, A., Normohammadi, G., & Kivan, A. (2011). Evaluation of the effects of post-anthesis heat stress and nitrogen levels on grain yield and grain growth of wheat genotypes under Khuzestan conditions. Agronomy Journal (Pajouhesh & Sazandegi), 24(3), 9-17. (In Persian).
Mohammad, M., Thalooth, A., Elewa, T., & Ahmed A. (2019). Yield and nutrient status of wheat plants (Triticum aestivum) as affected by compost and biofertilizers under newly reclaimed soil. Bulletin of National Research Center, 43(31), 1-6.
Mojtabaie Zamani, M., Nabipour, M., & Meskarbashee, M. (2014). Resposes of bread wheat genotypes to heat stress during grain filling period Ahvaz conditions. Journal of Plant Products (Scientific Journal of Agriculture), 37(4), 119-130. (In Persian).
Moshatati, A., & Mousavi, S. H. (2019). Effect of zinc sulfate application on grain yield of bread wheat (Triticum aestivum L.) cv. Chamran under terminal heat stress conditions in Ahvaz. Iranian Journal of Crop Sciences, 21(3), 254-267. http://dx.doi.org/10.29252/abj.21.3.254. (In Persian).
Moshatati, A., Siadat, S. A., Alami Saeed, KH., Bakhshande, A. M., & Jalal Kamali, M. R. (2019).The Effect of Terminal Heat Stress on Grain Growth and Quantitative and Qualitative Yield of Spring Bread Wheat in Ahwaz, Journal of Crop Production and Processing, 8(4), 45-57. (In Persian).
Mosleh Arani, A., Amini Hajiabadi, A. R., Ghasemi, S., & Hadi Rad, M. (2021). The effect of Bacillus safensis, Bacillus pumilus and Zhihengliuella halotolerance isolated from rhizosphere of halophyte plants on yield, yield components and seed starch of wheat (var. Ghods) under salinity stress. Journal of Soil Management and Sustainable, 11(4), 121-140. https:// doi: 10.22069/ejsms.2022.18766.2005. (In Persian).
Najafi, N., Ahmadinezhad, R., N. Aliasgharzad, N., & Oustan, S.(2019) .Effects of Urea Integration with Manure and Two Types of Compost (Municipal Solid Waste and Sewage Sludge) on Leaf , Stem and Seed Yield of Wheat and their Nitrogen, Phosphorus and Potassium Concentration. Journal of Water and Soil, 33(1), 63-81. (In Persian).
Naseri, R., Barary Zarea, M. J., Khavazi, K., & Tahmasebi, Z. (2017). Effect of plant growth promoting bacteria and Mycorrhizal fungi on growth and yield of wheat under dryland conditions. Journal of Soil Biology, 5(1), 49-66. (In Persian).
Ngo, P. T., Rumpel, C., Ngo, Q. A., Alexis, M., Vargas, G. V., Gil, M., & Jouquet, P. (2013). Biological and chemical reactivity and phosphorus forms of buffalo manure compost, vermicompost and their mixture with biochar. Bioresource Technology, 148, 401-407.
Noori, M. S., & Taliman, N. A. (2022). Effect of drought stress and chemical fertilizers on wheat productivity and grain quality. Plant Production and Genetics, 3(1), 43-56. (In Persian).
Parziond, A., Ghoshji, F., Mamizi, M. R., & Tawhidi Moghadam, H. R. (2018). The effect of foliar application of zinc and nitrogen fertilizer on the yield and some quality indicators of wheat grain under drought conditions. Journal of Agricultural Research, 3(1), 55-69. (In Persian).
Pittman, U. J., & Andrews, J. E. (1961). Effect of date of seeding on winter survial, yield, and bushcl weight of winter wheat grown in southern Albrla.Canadian Journal of Plant Science, 41, 71-80.
Praba, M. L., Carins, J. E., Babu, R. C., & Lafitte, H. R. (2009). Identification of physiological traits underlying cultivar differences in drought tolerance in rice and wheat. Crop Science, 195, 30-46.
Raei, Y., Eshaghi Sardroud, S. N., & Bagheri Pirouz, A. (2013). The effect of chemical and biological fertilizers on the yield of forage sorghum (Sorghum bicolor L.) Digit Speedfeed in different folds. Journal of Agricultural Ecology, 5(3), 231-242. (In Persian).
Raei, Y., Sayyadi Ahmadabad, M., Ghassemi-Golezani, K., & Ghassemi, S. (2020). The effect of biological and chemical nitrogen fertilizers on pinto bean (Phaseolus vulgaris L.) and black mustard (Brasassica nigra L.) intercropping. Journal of Agricultural Science and Sustainable Production, 30(3), 21-40. (In Persian).
Ratnayake, W. S., & Jackson, D. S. (2008). Chapter 5 Starch gelatinization. Advances in Food and Nutrition Research, 55, 221-268. https://doi.org/10.1016/S1043-4526(08)00405-1.
Raza, M.A.S., Saleem, M.F., Shah, G.M., Khan, I.H., & Raza, A., (2014). Exogenous application of glycinebetaine and potassium for improving water relations and grain yield of wheat under drought. Journal of Soil Science and Plant Nutrition, 14, 348-364.
Saadat, F., Ehtashami, M. R., Asghari, J., & Rabiei, M. (2015). The effect of seed coating with growth-promoting bacteria and micronutrient elements on the quantitative and qualitative yield of fodder corn. Iranian Plant Sciences, 46(3), 485-496. https://doi.org/10.22059/ijfcs.2015.55852. (In Persian).
Safi, S. N., Moshatati, A., Gharineh, M. H., & Khodaei Joghan, A. (2022). The response of physiologic and qualitative traits of triticale to sugarcane residue compost in drought stress condition. Crop Production, 15(2), 53-74. https://doi:10.22069/EJCP.2022.19356.2443. (In Persian).
Sanobar, A., Dehghani, F., & Tabatabai, S. A. (2010). The effect of irrigation distance on yield, water use efficiency and some quality characteristics of bread wheat cultivars. Journal of Water Research in Agriculture, 24(1), 31-40. (In Persian).
Sarikhani, M. R., & Amini, R. A. (2020). Biofertilizer in Sustainable Agriculture: Review on the Resarches of Biofertilizers in Iran. Journal of Agricultural Scinceand Sustainable Production, 30(1), 329-365. (In Persian).
Sawaqabi Firouzabadi, Gh., & Alikhani, H. A. (2013). Vermicompost production for sustainable agriculture. Third edition. Tehran: Tehran Academic Jihad Organization. (In Persian).
Sayahi, S. S., & Kamaei, F. (2017). Evaluation of 38 varieties of bread wheat in heat stress tolerance is calculated based on the season of the untamed STI farm. Journal of Agronomy and Plant Breeding, 13(3), 39-49. (In Persian).
Shahpari, Z., Esfandiar, F., & Aineband, A. (2016). Investigating the effect of residue type, residue management and nitrogen on yield and quality of wheat Durum (Triticum durum L.) and soil nutrients. Crop production journal, 9(3), 87-104. (In Persian).
Sharifi, P., & Adeli Nasab, M. (2016). Effects of phosphorus biofertilizer on grain yield and yield components of maize (Zea mays L.) at drought stress conditions. Cereal Research, 6(1), 119-132. (In Persian).
Shermohammadi, E., Alikhani, H. A., Pourbabaee, H. A., & Etesami, H. (2019). The Effect of Plant Growth Promoting Rhizobacteria Isolated from Dryland Farming on Available Phosphorus and Some Physiological and Growth Traits of Wheat under Water-Deficit Stress, Journal Water and Soil Facts of Iran, 51(3), 787-800. (In Persian).
Shewry, P. R., & Hey, S. J. (2015). The contribution of wheat to human diet and health. Food and Energy Security, 4(3), 178-202. https://doi.org/10.1002/fes3.64.
Shirkhani, A, Nasralzadeh, S., & Zahtab Salmasi, S. (2019). The effect of biological and chemical fertilizers on the yield and quality of corn seeds under conditions of full irrigation and drought stress. Environmental Stresses in Crop Sciences, 12(3), 781-791. (In Persian). https://doi.org/10.22077/escs.2018.542.1332.
Taherinezhad, A., Ghobadi, M.E., Jalali-Honarmand, S., & Heidari, H. (2019). Investigating the interaction of azotobacter and nitrogen application on the remobilization, yield and yield components of grain barley (Hordeum vulgar L.). Journal of Agroecology, 11(3), 893-908. http: // doi 10.22067/jag. v11i3.68804. (In Persian).
Uribelarrea, M., Moose, S. P., & Below, F. E. (2007). Divergent selection for grain protein affects nitrogen use in maize hybrids. Field Crops Research, 100(1), 82-90.
Zare, H., Kochaki, A., Nasiri Mahalati, M., & Rizvani Moghadam, P. (2015). Effect of biofertilizers inoculation on quantitative and qualitative characteristics of two wheat genotypes in rotation with alfalfa. Journal of Ecological Agriculture, 5(1), 47-62. (In Persian).