به زراعی کشاورزی - مقالات آماده انتشار

پارامتریابی و ارزیابی مدل APSIM-Wheat برای گندم زمستانه : کاربرد مدل تحت تغییرات اقلیمی

مصطفی کشاورز مهر؛ حسین مقدم؛ مصطفی اویسی؛ جواد بذرافشان

دوره 23، شماره 1 ، فروردین 1400، ، صفحه 43-58

https://doi.org/10.22059/jci.2021.240747.1824

چکیده

این پژوهش به‌منظور پارامتریابی و ارزیابی مدل APSIM-Wheat برای گندم زمستانه و استفاده از مدل جهت ارزیابی اثرات تغییرات اقلیم بر عملکرد گندم انجام شد. از مدل برای شبیه‌سازی شاخص سطح برگ، ماده خشک و عملکرد گندم زمستانه رقم روشن در سال زراعی 94-1393 در دو منطقه کرج و خمین تحت چهار سطح آبیاری و سه سطح کود نیتروژن استفاده شد. آزمایش‌ها در هر دو منطقه ... بیشتر این پژوهش به‌منظور پارامتریابی و ارزیابی مدل APSIM-Wheat برای گندم زمستانه و استفاده از مدل جهت ارزیابی اثرات تغییرات اقلیم بر عملکرد گندم انجام شد. از مدل برای شبیه‌سازی شاخص سطح برگ، ماده خشک و عملکرد گندم زمستانه رقم روشن در سال زراعی 94-1393 در دو منطقه کرج و خمین تحت چهار سطح آبیاری و سه سطح کود نیتروژن استفاده شد. آزمایش‌ها در هر دو منطقه به‌صورت کرت خردشده در قالب بلوک‌های کامل تصادفی اجرا شد. عامل آبیاری به‏عنوان کرت اصلی و عامل نیتروژن به‏عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شدند. پارامتریابی مدل براساس داده‌های مشاهداتی حاصل از تیمار آبیاری کامل و نیتروژن 200 کیلوگرم در هکتار در هر دو منطقه انجام شد. نتایج حاصل از ارزیابی مدل نشان داد که مقادیر شبیه‌سازی‌شده تخمین نزدیکی از مقادیر مشاهده شده بودند، به‌طوری‌که RMSE در هر دو منطقه به‌ترتیب برای ماده خشک و عملکرد کم‌تر از 702 و 455 کیلوگرم در هکتار و هم‌چنین برای شاخص سطح برگ کم‌تر از 56/0 بودند. RMSE نرمال‌شده در مجموع حالت‌های کم‌تر از 8/17 درصد و شاخص توافق ویلموت بالاتر از 82/0 بودند. ارزیابی مدل، کارایی بالا و امکان استفاده از آن در سایر مطالعات را نشان داد. نتایج حاصل از تحلیل تغییرات اقلیمی نشان داد که افزایش دما از صفر تا پنج درجه‌ سانتی‌گراد موجب حداکثر 75 درصد کاهش و افزایش غلظت دی‌اکسید‌کربن موجب حداکثر 24 درصد افزایش عملکرد دانه شده و در صورت افزایش بیش از سه درجه‌ سانتی‌گراد دما در تمامی غلظت‌های ممکن دی‌اکسیدکربن، عملکرد دانه کاهش خواهد یافت.

بررسی اثر ویژگی های پیوندک بر گیرایی و زنده مانی پیوند اپیکوتیل گردو

احمد رئوفی؛ کورش وحدتی؛ سهیل کریمی؛ محمودرضا روزبان؛ وازگین گریگوریان

دوره 18، شماره 1 ، فروردین 1395، ، صفحه 45-54

https://doi.org/10.22059/jci.2016.56546

چکیده

این پژوهش به منظور ارزیابی ویژگیهای پیوندک (تعداد جوانه روی پیوندک، وجود جوانه انتهایی و قطر و طول پیوندک) بر موفقیت پیوند اپیکوتیل گردو رقم ‘چندلر’ و رشد اولیه درختان، در پردیس ابوریحان دانشگاه تهران در سالهای 93-1392 انجام شد. شاخص‌های موفقیت پیوند و کیفیت شاخساره درختان پیوند شده در 150 روز پس از انجام پیوند ارزیابی گردید. ... بیشتر این پژوهش به منظور ارزیابی ویژگیهای پیوندک (تعداد جوانه روی پیوندک، وجود جوانه انتهایی و قطر و طول پیوندک) بر موفقیت پیوند اپیکوتیل گردو رقم ‘چندلر’ و رشد اولیه درختان، در پردیس ابوریحان دانشگاه تهران در سالهای 93-1392 انجام شد. شاخص‌های موفقیت پیوند و کیفیت شاخساره درختان پیوند شده در 150 روز پس از انجام پیوند ارزیابی گردید. حضور یا عدم حضور جوانه انتهایی روی پیوندک تأثیری بر ویژگیهای اندازهگیری شده نداشت. بالاترین کیفیت پینه، گیرایی پیوند (4/83 درصد) و درصد زندهمانی (8/72 درصد) مربوط به پیوندکهای دارای دو جوانه بود. استفاده از پیوندکی با قطر سه تا شش میلی‌متر باعث افزایش درصد گیرایی پیوند (4/73 درصد) و زنده ماندن پیوندک (1/61 درصد) شد. پیوندکهایی با طول هفت تا 12 سانتیمتر درصد زنده ماندن بیشتری (1/56 درصد) داشتند. در پیوندی که در آن از پیوندکهای دو جوانهای استفاده گردید و پیوندک‌هایی با طول هفت تا 12 سانتی‌متر (به ترتیب 1/9 و 6/8 برگ) تعداد برگ بیشتری تشکیل شد. پیوندکهای دارای دو جوانه، پیوندکهایی با قطر سه تا شش و پیوندکهایی با طول هفت تا 12 سانتی‌متر (به ترتیب 1/9، 7/12 و 2/12 سانتی‌متر)، شاخههایی بلندتری ایجاد کردند. درمجموع استفاده از پیوندکهایی با قطر سه تا شش میلی‌متر و طول هفت تا 12 سانتی‌متر که دارای دو جوانه هستند، برای افزایش موفقیت پیوند اپیکوتیل و بهبود کیفیت درختان پیوندی گردو رقم ‘چندلر’ توصیه گردید.

آثار کودهای نانو و نانوزیستی بر ویژگی‏های فیزیولوژیکی، بیوشیمیایی و عملکرد چای ترش تحت تنش خشکی

سیده عصمت هاشمی فدکی؛ براتعلی فاخری؛ نفیسه مهدی نژاد؛ رقیه محمدپور وشوایی

دوره 20، شماره 1 ، خرداد 1397، ، صفحه 45-66

https://doi.org/10.22059/jci.2018.219078.1568

چکیده

جایگزینی نهاده‏های شیمیایی با نهاده‏های بوم‌سازگار، به‌عنوان گامی به‌منظور گذار از کشاورزی رایج به پایدار، ضروری به‌نظر می‌رسد. در این راستا، آزمایشی در سال 1394 در مزرعة تحقیقاتی دانشگاه زابل، به‌صورت طرح کرت‌های یک‌بار خردشده در قالب بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. تنش خشکی در چهار سطح 30، 50، 70 و 90 درصد رطوبت دردسترس ... بیشتر جایگزینی نهاده‏های شیمیایی با نهاده‏های بوم‌سازگار، به‌عنوان گامی به‌منظور گذار از کشاورزی رایج به پایدار، ضروری به‌نظر می‌رسد. در این راستا، آزمایشی در سال 1394 در مزرعة تحقیقاتی دانشگاه زابل، به‌صورت طرح کرت‌های یک‌بار خردشده در قالب بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. تنش خشکی در چهار سطح 30، 50، 70 و 90 درصد رطوبت دردسترس گیاه، عامل اصلی و کودهای نانو و نانوزیستی در چهار سطح، عامل فرعی در نظر گرفته شد. اثر اصلی تیمارهای کود، تنش خشکی و برهمکنش آنها بر تمامی صفات مورد بررسی معنادار شد. بیشترین مقدار رنگیزه‌های فتوسنتزی، وزن تر و خشک کاسبرگ در تیمار تنش خشکی 70 درصد رطوبت دردسترس و محلول‌پاشی کود نانوکلات آهن به‌دست آمد. بیشترین مقدار اسمولیت‌های آنتوسیانین، پرولین و کربوهیدرات به تیمار تنش خشکی 30 درصد رطوبت دردسترس و بیشترین محتوای نسبی آب برگ به تیمار آبیاری 90 درصد رطوبت قابل‌دسترس و محلول‌پاشی کود نانوکلات آهن تعلق داشت. نتایج تجزیه به مؤلفه‌های اصلی نشان داد که بهترین تیمار مورد بررسی، تنش خشکی 70 درصد رطوبت در دسترس توأم با محلول‌پاشی کود نانوکلات آهن بود. محلول‌پاشی با کود نانوکلات آهن موجب تعدیل آثار تنش خشکی و افزایش کمّیت و کیفیّت کاسبرگ‌های چای ترش شد.

اثر آرایش کاشت و تراکم بوته بر خصوصیات مورفولوژیکی و صفات مرتبط با عملکرد کنجد رقم ناشکوفا

فاطمه صمدزاده؛ علیرضا پیرزاد؛ حسین زینل زاده تبریزی

دوره 25، شماره 1 ، فروردین 1402، ، صفحه 51-63

https://doi.org/10.22059/jci.2022.334457.2686

چکیده

تعیین آرایش کاشت و تراکم مناسب بوته باعث بهره‌وری بهتر از منابع و افزایش عملکرد در واحد سطح می‌شود. در این راستا آزمایشی به‌صورت کرت‌های خردشده نواری بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اردبیل (مغان) در سال زراعی 1399 انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل ردیف‌های کاشت 30، 45 و ... بیشتر تعیین آرایش کاشت و تراکم مناسب بوته باعث بهره‌وری بهتر از منابع و افزایش عملکرد در واحد سطح می‌شود. در این راستا آزمایشی به‌صورت کرت‌های خردشده نواری بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اردبیل (مغان) در سال زراعی 1399 انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل ردیف‌های کاشت 30، 45 و 60 سانتی‌متری به‌عنوان فاکتور عمودی و فاصله کاشت در پنج، هشت، 11 و 14 سانتی‌متری به‌عنوان فاکتور افقی بودند. براساس نتایج به‌دست‌آمده، با افزایش فاصله بین بوته‌ها روی ردیف کاشت، بیش‌ترین تاریخ کاشت تا شروع گل‌دهی (25/47 روز)، طول دوره رشد (25/122 روز)، قطر ساقه (33/8 میلی‌متر)، تعداد شاخه فرعی (97/2 عدد) و طول کپسول (20/24 میلی‌متر) کنجد در فاصله کاشت بین بوته 14 سانتی‌متری مشاهده شد. فاصله ردیف‌های کاشت 45 نسبت به 30 سانتی‌متری، تعداد کپسول در بوته، تعداد دانه در کپسول، وزن هزاردانه کنجد را بهترتیب به میزان 33، 50/18 و 16 درصد افزایش داد. بیش‌ترین عملکرد دانه، وزن تر و خشک بوته بهترتیب با 40/1455، 80/5021 و 73/1280 کیلوگرم در هکتار در فاصله ردیف کاشت 45 سانتی‌متر مشاهده شد. نتایج کلی این آزمایش نشان داد آرایش کاشت کنجد رقم ناشکوفا با فاصله بین بوته 14 سانتی‌متر و فاصله بین ردیف کاشت 45 سانتی‌متر با استفاده بهینه از منابع محیطی برای کشت کنجد در دشت مغان مناسب بوده و بنابراین قابل توصیه برای کشاورزان منطقه است.

اثر مصرف تلفیقی کود نیتروژنی و کمپوست بقایای نیشکر بر صفات کیفی و عملکرد دانه گندم تحت شرایط تنش گرمای آخر فصل اهواز

معصومه مکوندی؛ عبدالمهدی بخشنده؛ علی مشتطی؛ محمد رضا مرادی تلاوت؛ آیدین خدایی جوقان

دوره 26، شماره 1 ، اسفند 1402، ، صفحه 51-74

https://doi.org/10.22059/jci.2023.358472.2810

چکیده

هدف: اثر مصرف تلفیقی کود نیتروژنه با کمپوست بقایای نیشکر و باکتری محرک رشد بر صفات کیفی و عملکرد گندم در شرایط تنش گرمای آخر فصل اهواز بررسی شد.روش پژوهش: آزمایشی به‌صورت کرت‌های دو بار خردشده در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. عوامل آزمایشی شامل سه تاریخ کاشت یکم آذرماه، 20 آذرماه و 10 دی‌ماه در کرتهای اصلی؛ ... بیشتر هدف: اثر مصرف تلفیقی کود نیتروژنه با کمپوست بقایای نیشکر و باکتری محرک رشد بر صفات کیفی و عملکرد گندم در شرایط تنش گرمای آخر فصل اهواز بررسی شد.روش پژوهش: آزمایشی به‌صورت کرت‌های دو بار خردشده در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. عوامل آزمایشی شامل سه تاریخ کاشت یکم آذرماه، 20 آذرماه و 10 دی‌ماه در کرتهای اصلی؛ شش سطح مصرف تلفیقی نیتروژن با کمپوست شامل شاهد، 100 درصد نیتروژن، 75 درصد نیتروژن+ 25 درصد کمپوست، 50 درصد نیتروژن+ 50 درصد کمپوست، 25 درصد نیتروژن+ 75 درصد کمپوست و 100 درصد کمپوست در کرتهای فرعی و دو سطح کاربرد و عدم کاربرد باکتری در کرتهای فرعی فرعی بود.یافته ها: مقایسه میانگین نشان داد که مصرف تلفیقی 50 درصد نیتروژن+ 50 درصد کمپوست با کاربرد باکتری باعث افزایش صفات طول دوره و سرعت پر شدن دانه، درصد پروتئین دانه و گلوتن مرطوب شد. هم‌چنین بیش‌ترین عملکرد دانه (5864 کیلوگرم در هکتار) در تاریخ کاشت اول و مصرف تلفیقی 50 درصد نیتروژن+ 50 درصد کمپوست و کم‌ترین مقدار آن (1115کیلوگرم در هکتار) در تاریخ کاشت سوم و تیمار شاهد حاصل شد.نتیجه‌گیری: مصرف تلفیقی کود نیتروژن و کمپوست با باکتری محرک رشد توانست اثر منفی ناشی از تنش گرمای انتهای فصل بر صفات گیاهی اندازهگیری‌شده را کاهش دهد.

مقایسه پتانسیل لجن فاضلاب با کمپوست زباله شهری از نظر غنی‌ کردن خاک با برخی عناصر ریزمغذی

سید مجید موسوی؛ زهرا احمدآبادی

دوره 15، شماره 3 ، آبان 1392، ، صفحه 53-63

https://doi.org/10.22059/jci.2013.36386

چکیده

برای مقایسة پتانسیل کودهای آلی لجن فاضلاب با کمپوست زبالة شهری از نظر ورود عناصر ریزمغذی به خاک، تحقیقی به‌صورت کرت‌های خرد‌شده بر پایة بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه اجرا شد. تیمارهای کودی به‌عنوان عامل اصلی و شامل کود شیمیایی، کودهای آلی(20 و40 تن لجن فاضلاب در هکتار، 20 و40 تن لجن فاضلاب در هکتار+50 درصد کود شیمیایی، 20 و ... بیشتر

مدل‌سازی و بهینه‌کردن مقاومت روزنه‌ای زیتون در شرایط تنش شوری ناشی از کلرید سدیم با استفاده از شبکه عصبی مصنوعی و الگوریتم ژنتیک

مهدی رضایی؛ عباس روحانی

دوره 15، شماره 4 ، دی 1392، ، صفحه 53-64

https://doi.org/10.22059/jci.2013.51366

چکیده

مقاومت روزنه‌ای نقش مهمی در تبادلات آبی گیاه و میزان فتوسنتز در شرایط تنش دارد و یکی از پارامتر‌های کلیدی در بسیاری از مدل‌های اکولوژیکی و بیولوژیکی است. در این پژوهش، مقادیر بهینة پارامترهای مؤثر بر مقاومت روزنه‌ای زیتون بر‌اساس دست‌یابی به حداکثر مقاومت روزنه‌ای تعیین شد. سطوح شوری (0، 25، 50 و 100 میلی‌مول در لیتر کلرید سدیم)، ... بیشتر مقاومت روزنه‌ای نقش مهمی در تبادلات آبی گیاه و میزان فتوسنتز در شرایط تنش دارد و یکی از پارامتر‌های کلیدی در بسیاری از مدل‌های اکولوژیکی و بیولوژیکی است. در این پژوهش، مقادیر بهینة پارامترهای مؤثر بر مقاومت روزنه‌ای زیتون بر‌اساس دست‌یابی به حداکثر مقاومت روزنه‌ای تعیین شد. سطوح شوری (0، 25، 50 و 100 میلی‌مول در لیتر کلرید سدیم)، درصد عناصر برگ (کلر، سدیم، پتاسیم، کلسیم، فسفر، منیزیم)، نسبت K/Na، وزن تر برگ (mg)، سطح برگ (cm2)، میزان آب نسبی برگ (درصد) و نسبت سطح برگ (cm2/g) به‌عنوان پارامترهای مؤثر بر مقاومت روزنه‌ای زیتون در نظر گرفته شد. مقاومت روزنه‌ای با استفاده از مدل شبکة عصبی تابع پایة شعاعی (RBF) به‌صورت تابعی از متغیرهایی مدل شد که قبلاً لیست شد. نتایج پیش‌بینی‌شده نشان داد که شبکة عصبی توانسته است عملکرد خوبی فراهم کند، زیرا نتایج پیش‌بینی‌شده مطابق نتایج اندازه‌گیری‌شده بودند. بیشترین درصد خطا بین داده‌های آزمایشگاهی و پیش‌بینی‌شدة کمتر از 57/2 درصد و ضریب همبستگی بین آن‌ها 994/0 شد. همچنین، مقایسة آماری بین داده‌های آزمایشگاهی و پیش‌بینی‌شده نشان‌دهندة قابلیت اطمینان پیش‌بینی‌ها با مدل شبکة عصبی RBF بود. شبکة عصبی آموزش‌دیده به‌عنوان تابع هدف برای دست‌یابی به پارامترهای بهینه با استفاده از الگوریتم ژنتیک استفاده شد. به‌ترتیب مقادیر بهینه برای اولین تا آخرین پارامترها در 100، 15/0، 57/0، 78/0، 32/0، 06/0، 17/0، 29/1، 63/26، 03/5، 76/0 و 89/72 به‌دست آمد.

اثر محلول‏پاشی گیاه مادری به وسیله قارچ‌کش‌های مختلف بر سلامت، جوانه‌زنی و بنیه بذر سویا

مرتضی گرزین؛ فرشید قادری فر؛ سید اسماعیل رضوی

دوره 21، شماره 2 ، تیر 1398، ، صفحه 167-180

https://doi.org/10.22059/jci.2019.275345.2156

چکیده

به‌منظور بررسی اثر محلول‏پاشی قارچ‏کش‏های مختلف بر کیفیت بذر سویا آزمایشی به‌صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان در سال 1395 انجام شد. عامل اصلی شامل دو تاریخ کاشت بهاره (28 اردیبهشت) و تابستانه (10 تیر) و عامل فرعی شامل محلول‏پاشی با قارچ‏کش‏های ... بیشتر به‌منظور بررسی اثر محلول‏پاشی قارچ‏کش‏های مختلف بر کیفیت بذر سویا آزمایشی به‌صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان در سال 1395 انجام شد. عامل اصلی شامل دو تاریخ کاشت بهاره (28 اردیبهشت) و تابستانه (10 تیر) و عامل فرعی شامل محلول‏پاشی با قارچ‏کش‏های مختلف از قبیل بنومیل، مانکوزب، پروپیکونازول، تیوفانات متیل، کاربندازیم و شاهد در دو مرحله رشدی R3 و R6 بود. برای ارزیابی کیفیت محموله‏های بذری تولیدی از آزمون‏های جوانه‏زنی، تسریع پیری، هدایت الکتریکی و سلامت بذر استفاده شد. در این تحقیق دو قارچ آلترناریا و فوزاریوم در محموله‏های بذری مشاهده شد. میزان شیوع فوزاریوم در کلیه تیمارها بسیار پایین (کمتر از هفت درصد) بود. بنابراین، سلامت بذر بیشتر تحت تأثیر آلترناریا قرار داشت. درصد بذرهای سالم در کشت بهاره 48/21 درصد بیشتر از کشت تابستانه بود. همه قارچ‏کش‏های مورد استفاده (به‏ویژه پروپیکونازول و تیوفانات متیل) سلامت، قابلیت جوانه‏زنی و قدرت بذر را در مقایسه با تیمار شاهد به طور معنی‏داری افزایش دادند. کشت تابستانه با وجود آلودگی‏های قارچی بیشتر، به دلیل برخورد مراحل نمو بذر (R5-R8) با دماهای پایین‏تر دارای جوانه‏زنی و بنیه بذر بیشتری در مقایسه با بذرهای حاصل از کشت بهاره بودند. درواقع، دما عامل مهمتری در تعیین قابلیت جوانه‏زنی و بنیه بذر در مقایسه با عوامل بیماری‏زا بود. بنابراین، برای دست‏یابی به حداکثر کیفیت بذر، بهتر است از کشت تابستانه همراه با کاربرد قارچ‏کش‏های مناسب از جمله پروپیکونازول و تیوفانات متیل در دو مرحله R3 و R6، استفاده شود.

تأثیر کاربرد نیتروژن، مولیبدن و کبالت ‎ بر عملکرد غلاف و محتوای عناصر غذایی برگ لوبیا چیتی (Phaseolus vulgaris L.)

نادر خادم مقدم ایگده لو؛ احمد گلچین؛ خدیجه فرهادی

دوره 22، شماره 2 ، تیر 1399، ، صفحه 217-229

https://doi.org/10.22059/jci.2020.281322.2216

چکیده

عناصری مانند نیتروژن، مولیبدن و کبالت جهت ارتقاء کمیت و کیفیت لوبیا چیتی نیاز هست. به‎منظور بررسی تأثیر کاربرد این عناصر بر عملکرد غلاف و غلظت عناصر غذایی برگ لوبیا چیتی، آزمایشی گلدانی به‎صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با 36 تیمار و سه تکرار در سال 1395 در گلخانه دانشگاه زنجان اجرا گردید. فاکتورهای آزمایش شامل چهار سطح نیتروژن ... بیشتر

تأثیر عصاره مخمر بر شاخص های فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی لوبیا چشم‌بلبلی در شرایط تنش خشکی

سحر کرامتی؛ احمد غلامی؛ مهدی برادران فیروزآبادی؛ حمید عباس دخت

دوره 23، شماره 2 ، تیر 1400، ، صفحه 247-261

https://doi.org/10.22059/jci.2020.295925.2338

چکیده

به‌منظور بررسی محلولپاشی عصاره مخمر بر خصوصیات فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی لوبیا چشمبلبلی(Vigna sinensis L.) در شرایط تنش خشکی،آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1397 در دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی شاهرود (واقع در بسطام)، تحت تیمارهای تنش خشکی و محلولپاشی عصاره مخمر به اجرا درآمد. ... بیشتر به‌منظور بررسی محلولپاشی عصاره مخمر بر خصوصیات فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی لوبیا چشمبلبلی(Vigna sinensis L.) در شرایط تنش خشکی،آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1397 در دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی شاهرود (واقع در بسطام)، تحت تیمارهای تنش خشکی و محلولپاشی عصاره مخمر به اجرا درآمد. تنش خشکی به‌‌صورت قطع آبیاری در دو مرحله 50 درصد گلدهی و 50 درصد غلافبندی و تیمار بدون قطع آبیاری به‌عنوان تیمار شاهد بود. محلول‌پاشی عصاره مخمر با غلظت‌های صفر، دو، چهار و شش گرم بر لیتر انجام گرفت. نتایج این پژوهش نشان داد که با مصرف مخمر با غلظت‌های دو، چهار و شش گرم بر لیتر، میزان محتوای نسبی آب برگ 82/5 درصدی افزایش یافت. محتوای پرولین (74/30 درصد)، فلاونوئید برگ (83 درصد)، محتوای نسبی آب برگ (82/ 5 درصد)، نیتروژن (82/3 درصد)، فسفر(22/22 درصد) و پتاسیم دانه (43 درصد) ازجمله صفاتی بودند که با کاربرد عصاره مخمر نسبت به تیمار شاهد افزایش یافتند. استفاده از غلظت شش گرم بر لیتر عصاره مخمر موجب افزایش عملکرد دانه (02/1 تن در هکتار)، آنتوسیانین برگ (072/0 میلیگرم بر گرم وزن‌تر)، پرولین شد. نتایج نشان داد که غلظت شش گرم بر لیتر عصاره مخمر می‌تواند در کاهش شدت تنش خشکی مفید باشد. عصاره مخمر می‌تواند به‌عنوان یک راه‌کار اکولوژیکی، باعث افزایش پاسخ دفاعی در برابر تنش خشکی شود.

تأثیر شدت‌های مختلف نور بر رنگیزه‌های فتوسنتزی و غیرفتوسنتزی دو رقم گل رز

منصوره حاتمیان؛ مصطفی عرب؛ محمودرضا روزبان

دوره 16، شماره 2 ، شهریور 1393، ، صفحه 259-270

https://doi.org/10.22059/jci.2014.53042

چکیده

بیوسنتز رنگیزه‌های گیاهی به‌شدت تحت تأثیر عوامل محیطی به‌ویژه شدت نور قرار می‌گیرد. به‌منظور بررسی تأثیر شدت‌های مختلف نور بر غلظت رنگیزه‌های فتوسنتزی در برگ و غیرفتوسنتزی در گلبرگ دو رقم رز تجاری، شدت‌های مختلف نور شامل 240، 520، 640 و 1200 (شاهد، بدون استفاده از تور) میکرومول بر متر مربع بر ثانیه با استفاده از تورهای پلاستیکی روی ... بیشتر بیوسنتز رنگیزه‌های گیاهی به‌شدت تحت تأثیر عوامل محیطی به‌ویژه شدت نور قرار می‌گیرد. به‌منظور بررسی تأثیر شدت‌های مختلف نور بر غلظت رنگیزه‌های فتوسنتزی در برگ و غیرفتوسنتزی در گلبرگ دو رقم رز تجاری، شدت‌های مختلف نور شامل 240، 520، 640 و 1200 (شاهد، بدون استفاده از تور) میکرومول بر متر مربع بر ثانیه با استفاده از تورهای پلاستیکی روی بوته‌های دو رقم رز (‘ردوان’ و ‘گلمیرا’) اعمال شد. نتایج تجزیۀ واریانس داده‌ها، اختلاف معناداری را در مقدار کلروفیل کل و کاروتنوئید در تأثیرات اصلی شدت‌های مختلف نور نشان داد، به‌طوری‌که در شدت نور 240 میکرومول بر متر مربع بر ثانیه، مقدار کلروفیل کل و کاروتنوئید افزایش یافت و در تیمار شاهد از مقدار آنها کاسته شد. همچنین در شدت نور 240 میکرومول بر متر مربع بر ثانیه، کمترین مقدار آنتوسیانین تولید شد. نتایج این آزمایش نشان داد که با کاهش شدت نور تا 240 میکرومول بر متر مربع بر ثانیه، غلظت کلروفیل افزایش می‌یابد. همچنین همراه با افزایش کلروفیل در شدت نور 240 میکرومول بر متر مربع بر ثانیه، کاروتنوئیدهای برگ رز افزایش یافتند. اگرچه اختلاف معناداری در غلظت فلاونوئید مشاهده نشد، تجمع آنتوسیانین در شدت نور 1200 میکرومول بر متر مربع بر ثانیه نشان می‌دهد که تأثیر این ماده، سازوکاری حفاظتی برای گیاهان در برابر سطوح مضر نور بوده است.

تأثیر پلیمر سوپر جاذب و کود دامی بر کارآیی مصرف آب ارقام گندم (Triticum aestivum L.) در رژیم های مختلف آبیاری

اسماعیل قلی نژاد؛ علی رضا عیوضی

دوره 21، شماره 3 ، مهر 1398، ، صفحه 275-288

https://doi.org/10.22059/jci.2019.277417.2181

چکیده

به‌منظور بررسی اثر پلیمر سوپر جاذب و کود دامی بر کارآیی مصرف آب ارقام گندم در شرایط مختلف کم آبی، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 97-1396 در مزرعه تحقیقاتی ساعتلوی استان آذربایجان غربی اجرا شد. فاکتور اول آبیاری در دو سطح شرایط مطلوب و تنش خشکی انجام شد و فاکتور دوم شامل سوپرجاذب به میزان ... بیشتر به‌منظور بررسی اثر پلیمر سوپر جاذب و کود دامی بر کارآیی مصرف آب ارقام گندم در شرایط مختلف کم آبی، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 97-1396 در مزرعه تحقیقاتی ساعتلوی استان آذربایجان غربی اجرا شد. فاکتور اول آبیاری در دو سطح شرایط مطلوب و تنش خشکی انجام شد و فاکتور دوم شامل سوپرجاذب به میزان 200 کیلوگرم در هکتار، کود دامی به میزان 40 تن در هکتار، مصرف توأم آنها و عدم مصرف کود (شاهد) و فاکتور سوم شامل سه رقم گندم آبی (میهن، حیدری و زرینه) بود. نتایج نشان داد تنش خشکی در مقایسه با آبیاری مطلوب، عملکرد دانه، شاخص کلروفیل، شاخص برداشت و محتوای نسبی آب برگ را به‌ترتیب به‌میزان 32، 22، 24 و 19 درصد کاهش داد. بیشترین دمای برگ (10/33 درجه سانتی‌گراد) در شرایط تنش خشکی و عدم مصرف کود و کمترین دمای برگ (99/21 درجه سانتی‌گراد) در شرایط آبیاری مطلوب و مصرف توأم سوپر جاذب و کود دامی به‌دست آمد. بیشترین کارآیی مصرف اقتصادی آب (34/1 کیلوگرم بر مترمکعب) و کارآیی مصرف بیولوژیک آب (10/4 کیلوگرم بر مترمکعب) در شرایط تنش خشکی و مصرف توأم سوپر جاذب و کود دامی مشاهده شد. در بین ارقام مورد مطالعه، رقم میهن از نظر عملکرد دانه، شاخص برداشت و محتوای نسبی آب برگ در هر دو شرایط رطوبتی برتر از دو رقم دیگر بود. بیشترین عملکرد دانه و بیولوژیک در شرایط آبیاری مطلوب و مصرف توأم سوپر جاذب و کود دامی به‌دست آمد.

اثر تنش کم آبی بر رشد، عملکرد، کیفیت میوه و کارآیی مصرف آب برخی توده‌های خربزه بومی ایران

نگار حیدریان؛ طاهر برزگر؛ زهرا قهرمانی

دوره 19، شماره 2 ، شهریور 1396، ، صفحه 287-302

https://doi.org/10.22059/jci.2017.60413

چکیده

به‏منظور بررسی اثر تنش کم‌آبی بر رشد، عملکرد و کیفیت میوه برخی از توده‌های خربزه ایرانی، آزمایشی به صورت کرت‌‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان در سال 1394 اجرا شد. تیمار‌های آزمایشی شامل هشت توده خربزه (قلم‌قاش، روشی، زرکه، خاتونی، قبادلو، ریش‌بابا، گرکه، ... بیشتر به‏منظور بررسی اثر تنش کم‌آبی بر رشد، عملکرد و کیفیت میوه برخی از توده‌های خربزه ایرانی، آزمایشی به صورت کرت‌‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان در سال 1394 اجرا شد. تیمار‌های آزمایشی شامل هشت توده خربزه (قلم‌قاش، روشی، زرکه، خاتونی، قبادلو، ریش‌بابا، گرکه، کالیار) و سه سطح آبیاری (40، 70 و 100 درصد نیاز آبی گیاه) بود. نتایج نشان داد که تنش کم‌آبی به‌طور معنی‌داری رشد و عملکرد میوه را کاهش داد. کمترین مقدار عملکرد (kg/ha 1/18223)، وزن متوسط میوه ( gr94/1057)، تعداد میوه در بوته (75/1)، سطح برگ ( cm257/12) و بیشترین درصد وزن خشک برگ (21 درصد) در تنش کم‌آبیاری 40 درصد حاصل شد. بین توده‌ها نیز از نظر رشد و عملکرد و کیفیت میوه تفاوت معنی‌داری مشاهده شد. در همه توده‌ها با افزایش تنش کم‌آبی رشد و عملکرد کاهش یافت، ولی درصد وزن خشک برگ، مواد جامد محلول و کارایی مصرف آب افزایش یافت. بیشترین سطح برگ ( cm279/410)، عملکرد (kg/ha 33/49881) و وزن متوسط میوه (gr 9/2270) در توده قلم‌قاش در شرایط آبیاری 100 درصد نیاز آبی گیاه مشاهده شد. حداکثر کارآیی مصرف آبی در توده‌های خاتونی و قلم‌قاش در شرایط کم‌آبیاری 40 درصد نیاز آبی گیاه به‏دست آمد. با توجه به نتایج، توده زرکه و ریش‌بابا به‏ترتیب با بیشترین (17/65 درصد) و کمترین (16/41 درصد) کاهش عملکرد در آبیاری 40 درصد نسبت به آبیاری معمولی به‏ترتیب حساس‌ترین و متحمل‌ترین توده از لحاظ این صفت به تنش کم‌آبی بودند.

اثر سری‌های افزایشی در کشت مخلوط آفتابگردان و ریحان، تحت رژیم‌های آبیاری شور و شیرین بر عملکرد و شاخص سودمندی

سارا نجفی؛ عیسی خمری؛ احمد قنبری؛ مهدی دهمرده

دوره 24، شماره 2 ، تیر 1401، ، صفحه 311-323

https://doi.org/10.22059/jci.2021.316538.2496

چکیده

با هدف دستیابی به بالاترین سطح عملکرد و سودمندی در کشت مخلوط افزایشی آفتابگردان و ریحان تحت مدیریت آبیاری با آب شور و شیرین، آزمایشی به‌صورت کرت‌های خردشده بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار و طی دو سال زراعی (1396 و 1397) در پژوهشکده دانشگاه زابل اجرا شد. آب شیرین (ECe= 3.9 dS.m-1) از رودخانه هیرمند و آب شور (ECe= 1.1 dS.m-1) از چاه تأمین شدند. ... بیشتر با هدف دستیابی به بالاترین سطح عملکرد و سودمندی در کشت مخلوط افزایشی آفتابگردان و ریحان تحت مدیریت آبیاری با آب شور و شیرین، آزمایشی به‌صورت کرت‌های خردشده بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار و طی دو سال زراعی (1396 و 1397) در پژوهشکده دانشگاه زابل اجرا شد. آب شیرین (ECe= 3.9 dS.m-1) از رودخانه هیرمند و آب شور (ECe= 1.1 dS.m-1) از چاه تأمین شدند. رژیم آبیاری بهعنوان عامل اصلی در سه سطح آب شیرین، آب شور و متناوب (شور و شیرین یکدر میان) و سطوح مختلف کشت به‌عنوان عامل فرعی شامل 100 درصد آفتابگردان (چهار بوته در مترمربع)، 100 درصد ریحان (80 بوته در مترمربع)، 100 درصد آفتابگردان+ 50 درصد ریحان، 50 درصد آفتابگردان+ 100 درصد ریحان، 100 درصد آفتابگردان و 100 درصد ریحان انجام شد. نتایج نشان داد اثر متقابل تیمارهای الگوی کشت مخلوط و رژیم آبیاری بر وزن هزاردانه، عملکرد دانه، شاخص برداشت، عملکرد روغن دانه آفتابگردان، و هم‌چنین صفات عملکرد وزن خشک و اسانس گیاه ریحان اثر معنیدار داشت. هم‌چنین در رژیمهای آبیاری مختلف، بیش‌ترین نسبت برابری زمین کل (45/1- 37/1) و شاخص سودآوری (48/0-29/0) در الگوی کشت 50 درصد آفتابگردان+ 100 درصد ریحان دیده شد. نتایج نشان داد کشت مخلوط می‌تواند بر تعدیل تأثیر منفی شوری آب بر عملکرد گیاهان مورد آزمایش مؤثر باشد.

تأثیر کاربرد کودهای ورمی‏کمپوست و میکوریزا بر عملکرد کمی و کیفی سویا در شرایط تنش کم‏آبی

الهام جهانگیری نیا؛ سید عطااله سیادت؛ احمد کوچک زاده؛ محمدرضا مرادی تلاوت؛ منوچهر سیاح فر

دوره 18، شماره 2 ، شهریور 1395، ، صفحه 319-331

https://doi.org/10.22059/jci.2016.59877

چکیده

به منظور بررسی تأثیر کاربرد کودهای ورمی‏کمپوست و میکوریزا بر عملکرد کمی و کیفی سویا رقم L17 در شرایط تنش کم‏آبی، آزمایشی ‏به صورت کرت‏های یک بار خرد شده در قالب بلوک‏های کامل تصادفی در چهار تکرار، در مرکز تحقیقات کشاورزی شهرستان خرم‏آباد، در سال 1392 اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل آبیاری در سه سطح (پس از 60، 120 و 180 میلی‏متر تبخیر ... بیشتر به منظور بررسی تأثیر کاربرد کودهای ورمی‏کمپوست و میکوریزا بر عملکرد کمی و کیفی سویا رقم L17 در شرایط تنش کم‏آبی، آزمایشی ‏به صورت کرت‏های یک بار خرد شده در قالب بلوک‏های کامل تصادفی در چهار تکرار، در مرکز تحقیقات کشاورزی شهرستان خرم‏آباد، در سال 1392 اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل آبیاری در سه سطح (پس از 60، 120 و 180 میلی‏متر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A)، ورمی‏کمپوست و میکوریزا در شش سطح (عدم مصرف کودهای میکوریزا و ورمی‏کمپوست، تلقیح با کود میکوریزا، مصرف 5 و 10 تن در هکتار کود ورمی‏کمپوست، مصرف 5 و 10 تن در هکتار کود ورمی‏کمپوست به همراه میکوریزا) به‌ترتیب به‏عنوان کرت‏های اصلی و فرعی بودند. نتایج آزمایش نشان داد که تنش کم‏آبی سبب کاهش معنی‏دار تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف، تعداد دانه در بوته، وزن هزاردانه، عملکرد دانه و زیستی شد، به‌‏طوری‏که بیشترین عملکرد دانه با میزان 7/3216 کیلوگرم در هکتار در تیمار 60 میلی‎متر تبخیر به‏دست آمد. استفاده تلفیقی از کودهای ورمی‎کمپوست و میکوریزا سبب افزایش صفات مذکور به‌غیر از تعداد دانه در غلاف گردید. عملکرد دانه در تیمارهای‏ 5 و 10 تن در هکتار ورمی‏کمپوست به همراه میکوریزا به ترتیب نسبت به تیمار شاهد به ترتیب 23 و 29 درصد افزایش داشت. با افزایش فاصله آبیاری میزان روغن دانه کاهش و میزان پروتئین دانه افزایش پیدا کرد. درنهایت، جهت صرفه‏جویی در آب آبیاری و هزینه نهاده‏ها و حصول عملکرد مطلوب در شرایط تنش کم‏آبی، می‏توان از تلفیق کود ورمی‏کمپوست به میزان 5 در هکتار به همراه میکوریزا استفاده کرد.

امکان کنترل شیمیایی علف‌های هرز در خزانه گل‌های فصلی کوکب کوهی و نازآفتابی

فرهاد بیوک زاده فرد؛ مرجان دیانت

دوره 17، شماره 2 ، تیر 1394، ، صفحه 329-340

https://doi.org/10.22059/jci.2015.55184

چکیده

به‌منظور بررسی کنترل شیمیایی علف‌های هرز در خزانۀ کوکب کوهی و ناز آفتابی، دو آزمایش جداگانه در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار و 12 تیمار در شرایط خزانه در زمینی به‌وسعت 200 متر مربع در فضای سبز ناحیۀ پنج شهرداری منطقۀ شش تهران، در بهار و تابستان 1390 انجام گرفت. تیمارها شامل کاربرد علف‌کشهای تریفلورالین به‌صورت پیش‌کاشت ... بیشتر به‌منظور بررسی کنترل شیمیایی علف‌های هرز در خزانۀ کوکب کوهی و ناز آفتابی، دو آزمایش جداگانه در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار و 12 تیمار در شرایط خزانه در زمینی به‌وسعت 200 متر مربع در فضای سبز ناحیۀ پنج شهرداری منطقۀ شش تهران، در بهار و تابستان 1390 انجام گرفت. تیمارها شامل کاربرد علف‌کشهای تریفلورالین به‌صورت پیش‌کاشت (EC48% با نام تجاری ترفلان) اختلاط با خاک و بدون اختلاط با خاک به‌مقدار 2/0 و 3/0 میلی‌لیتر از مادۀ تجاری در متر مربع، علف‌کش اکسی‌فلورفن (EC24% با نام تجاری گل) به‌صورت پیش‌رویشی و پسرویشی به‌میزان 2/0 و 3/0 میلی‌لیتر از مادۀ تجاری در متر مربع، علف‌کش کلروتال‌دی‌متیل (WP48% با نام تجاری داکتال) به‌صورت پیش‌کاشت به‌مقدار 1 گرم از مادۀ تجاری در متر مربع با دو بار وجین دستی در طول فصل رشد، شاهد آلوده به علف هرز و شاهد عاری از علف هرز در طول فصل رشد (وجین دستی کلی) بودند. علف‌کش‌هایی که در گل نازآفتابی استفاده شدند، تا 100 درصد از تندش و رویش بذرهای این گل جلوگیری کردند. در آزمایش گل کوکب کوهی علف‌کش تریفلورالین، علف‌های هرز جارو، تاج خروس، سلمک، خرفه و باریکبرگها را به‌خوبی کنترل کرد و تأثیر ضعیفی در کنترل علف‌های هرزی نظیر پنیرک، گاوپنبه و کنف وحشی داشت. بهترین تیمار برای کنترل علف‌های هرز گل کوکب کوهی، علف‌کش تریفلورالین به‌همراه وجین دستی بود.

بررسی رشد، عملکرد و پاسخ های فیزیولوژیکی هندوانه ابوجهل تحت شرایط تنش کم آبیاری

جاسم پرخیده؛ طاهر برزگر؛ فاطمه نکونام؛ جعفر نیکبخت

دوره 20، شماره 2 ، مرداد 1397، ، صفحه 357-369

https://doi.org/10.22059/jci.2018.225366.1641

چکیده

به منظور بررسی اثر تنش کم آبیاری بر رشد، عملکرد و شاخص‌های فیزیولوژیکی هندوانه ابوجهل، آزمایشی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. سطوح آبیاری شامل 100 درصد نیاز آبی گیاه و دو سطح کم آبیاری 70 و 50 درصد نیاز آبی گیاه بود. نتایج نشان داد که تنش کم‌آبیاری، رشد و عملکرد میوه را به طور معنی‌داری کاهش داد. کمترین سطح برگ، ... بیشتر

تأثیر کودهای ورمی‌کمپوست و بور بر رشد، عملکرد و جذب عناصر نیتروژن و بور در گلرنگ (Carthamus tinctorious L.)

سمیه چنانی؛ محمد رضا مرادی تلاوت؛ علی مشتطی

دوره 25، شماره 2 ، تیر 1402، ، صفحه 369-385

https://doi.org/10.22059/jci.2022.311365.2459

چکیده

به‌منظور بررسی تأثیر سطوح مختلف ورمی‌کمپوست و بور بر عملکرد دانه و روغن گلرنگ، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار در سال زراعی 96-1395 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان انجام شد. عوامل آزمایشی شامل چهار سطح ورمیکمپوست (صفر، 4، 8 و 12 تن در هکتار) و چهار سطح عنصر بور ... بیشتر به‌منظور بررسی تأثیر سطوح مختلف ورمی‌کمپوست و بور بر عملکرد دانه و روغن گلرنگ، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار در سال زراعی 96-1395 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان انجام شد. عوامل آزمایشی شامل چهار سطح ورمیکمپوست (صفر، 4، 8 و 12 تن در هکتار) و چهار سطح عنصر بور (صفر، 3، 6 و 9 کیلوگرم در هکتار) از منبع بوریک‌اسید (H3BO3) به‌صورت خاک ‌کاربرد بود. نتایج نشان داد که اثر ورمیکمپوست بر اغلب صفات اندازه‌گیری‌شده معنی‌دار بود. بر این اساس، عملکرد بیولوژیک و اجزای عملکرد شامل تعداد طبق در مترمربع، دانه در طبق و وزن هزاردانه تا بالاترین سطح مصرف ورمی‌کمپوست، به‌طور معنی‌داری افزایش یافت. اثر بور نیز بر صفات تعداد دانه در طبق، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، عملکرد کلاله شاخص برداشت، عملکرد روغن و درصد پروتئین دانه معنی‌دار شد. اثر متقابل ورمیکمپوست و بور بر صفات عملکرد دانه، شاخص برداشت، عملکرد روغن و درصد پروتئین دانه معنی‌دار گردید. مقایسه میانگین نشان داد که بیش‌ترین عملکرد دانه (3184 کیلوگرم در هکتار) و بیش‌ترین عملکرد روغن (939 کیلوگرم در هکتار) در ترکیب تیماری 12 تن ورمی‌کمپوست در هکتار و 3 کیلوگرم بور در هکتار حاصل شد، که در هر دو مورد عملکرد دانه و روغن در واحد سطح افزایش بیش از صددرصدی در مقایسه با تیمار شاهد را نشان داد.

برهمکنش علف‌کش‌های نیکوسولفورون و توفوردی+ ام‌سی‌پی‌آ و نیتروژن در کنترل علف‌های هرز ذرت (Zea mays)

کمال سادات اسیلان

دوره 22، شماره 3 ، مهر 1399، ، صفحه 373-384

https://doi.org/10.22059/jci.2020.294541.2319

چکیده

به‌منظور ارزیابی برهم‌کنش نیتروژن و علف‌کش‌های نیکوسولفورون و توفوردی+ امسیپیآ در کنترل علف‌های هرز ذرت و عملکرد و اجزای عملکرد ذرت آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس انجام شد. عامل اول شامل کاربرد علف‌کش نیکوسولفورون (Cruz, 4% SC) 2 لیتر ... بیشتر به‌منظور ارزیابی برهم‌کنش نیتروژن و علف‌کش‌های نیکوسولفورون و توفوردی+ امسیپیآ در کنترل علف‌های هرز ذرت و عملکرد و اجزای عملکرد ذرت آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس انجام شد. عامل اول شامل کاربرد علف‌کش نیکوسولفورون (Cruz, 4% SC) 2 لیتر در هکتار، توفوردی+ امسیپیآ (U46 Combi Fluid, SL 67.5%) 5/1 لیتر در هکتار، وجین کامل و عدم وجین علف‌های هرز به‌عنوان شاهد بود. عامل دوم شامل مصرف 350 کیلوگرم در هکتار و عدم مصرف کود نیتروژن از منبع اوره بود. نتایج نشان داد مصرف کود نیتروژن باعث افزایش کارایی نیکوسولفورون در کنترل علف‌های هرز کشیده برگ و پهن برگ گردید ولی توفوردی+ امسیپیآ در شرایط بدون مصرف نیتروژن نیز علف‌های هرز پهن برگ را کنترل نمود. برهم‌کنش کود و علف‌کش تأثیر معنی‌داری بر وزن هزاردانه و تعداد ردیف در بلال نداشت اما تعداد دانه در ردیف با کاربرد نیتروژن و نیکوسولفورون افزایش معنی‌داری نسبت به سایر تیمارها نشان داد. کاربرد نیکوسولفورن و نیتروژن سبب افزایش 94 درصدی عملکرد دانه نسبت به کاربرد نیکوسولفورون به‌تنهایی شد. کاربرد نیتروژن تأثیر معنی‌داری بر کارایی توفوردی+ امسیپیآ در افزایش عملکرد دانه نداشت. براساس نتایج این آزمایش کاربرد نیکوسولفورون و نیتروژن می‌تواند پیشنهادی مناسب برای کنترل مؤثر علف‌های هرز و دستیابی به بالاترین عملکرد دانه ذرت باشد.

تأثیر کاربرد اسید آمینه و روی بر جذب و انتقال روی و آهن در کلزا در شرایط کشت محلول

محمد هادی میرزاپور؛ احمد گلچین؛ امیر حسین خوشگفتارمنش؛ محمد مهدی طهرانی

دوره 21، شماره 4 ، دی 1398، ، صفحه 379-392

https://doi.org/10.22059/jci.2019.280063.2204

چکیده

بررسی نقش اسیدهای‌آمینه در جذب و انتقال عناصر کم‌مصرف برای بهبود مدیریت تغذیه گیاه ازاهمیت ویژه‌ای برخورداراست. در این آزمایش کشت محلول، اثرکاربرد 100 میکرومولار تریپتوفان، آرجنین و هیستیدین برجذب و انتقال روی و آهن درکلزا درسه سطح صفر، 5 و 10 میکرومولار روی از منبع سولفات‌روی بررسی‌شد. نتایج نشان داد در غلظت 5 میکرومولار روی، حضور ... بیشتر بررسی نقش اسیدهای‌آمینه در جذب و انتقال عناصر کم‌مصرف برای بهبود مدیریت تغذیه گیاه ازاهمیت ویژه‌ای برخورداراست. در این آزمایش کشت محلول، اثرکاربرد 100 میکرومولار تریپتوفان، آرجنین و هیستیدین برجذب و انتقال روی و آهن درکلزا درسه سطح صفر، 5 و 10 میکرومولار روی از منبع سولفات‌روی بررسی‌شد. نتایج نشان داد در غلظت 5 میکرومولار روی، حضور اسید آمینه آرجنین و تریپتوفان سبب کاهش معنی‌دار وزن خشک شاخساره در مقایسه با شاهد شد در حالی که کاربرد هیستیدین منجر به افزایش معنی‌دار وزن خشک شاخساره گیاه در این سطح از روی شد. بالاترین مقدار جذب روی توسط شاخساره کلزا در سطح 10 میکرومولار روی در حضور اسید آمینه هیستیدین بدست آمد. کاربرد 10 میکرومولار روی تنها در حضور آرجنین سبب افزایش معنی‌دار جذب روی ریشه در مقایسه با تیمار بدون اسید آمینه شد. افزایش غلظت روی به 10 میکرومولار در حضور اسیدهای آمینه، به‌جز اسیدآمینه آرجنین، سبب کاهش جذب آهن شاخساره و ریشه کلزا شد. بالاترین غلظت اسید آمینه کل در شاخساره و ریشه مربوط به تیمار بدون روی و بدون اسید آمینه بود. صرفنظر از نوع اسید آمینه مصرفی، افزایش سطح روی تا 10 میکرومولار سبب افزایش فعالیت آنزیم کاتالاز و آسکوربات پروکسیداز برگ شد. براساس نتایج پژوهش حاضر، حضور اسیدهای آمینه تأثیر معنی‌داری بر جذب و انتقال روی و آهن در کلزا داشت و این تأثیر بسته به نوع اسید آمینه متفاوت بود. در بین اسیدهای آمینه، کاربرد اسیدآمینه هیستیدین باعث بیشترین افزایش جذب روی و عملکرد ماده خشک شاخساره و ریشه کلزا گردید.

پیامد شیوه‌های کاربرد پادزیست‌های پرکاربرد در کشاورزی بر شمار باکتری‌ها و قارچ‌های پیرامون ریشه، شناسه‌های رشدی و شمار گره بر ریشه‌های گیاه نخود

مهدی رشتبری؛ علی اکبر صفری سنجانی

دوره 23، شماره 3 ، مهر 1400، ، صفحه 520-503

https://doi.org/10.22059/jci.2021.305716.2415

چکیده

در این پژوهش پیامد شیوههای گوناگون کاربرد پادزیستهای پرکاربرد در کشاورزی (جنتامایسین، اکسی‌تتراسایکلین و پنی‌سیلین) در میزانهای گوناگون بر شناسههای رشد اندام هوایی و ریشهای گیاه نخود (Cicer arientum L.)، و شمار گره ریزوبیومی و فراوانی همه باکتریها، همه قارچها و باکتریهای رودهای در خاک پیرامون ریشه گیاه پس از 60- ... بیشتر در این پژوهش پیامد شیوههای گوناگون کاربرد پادزیستهای پرکاربرد در کشاورزی (جنتامایسین، اکسی‌تتراسایکلین و پنی‌سیلین) در میزانهای گوناگون بر شناسههای رشد اندام هوایی و ریشهای گیاه نخود (Cicer arientum L.)، و شمار گره ریزوبیومی و فراوانی همه باکتریها، همه قارچها و باکتریهای رودهای در خاک پیرامون ریشه گیاه پس از 60- روز رشد در گلخانه با طرح اسپلیت-پلات ارزیابی شد. کاربرد پادزیستها، حتی جنتامایسین مایه افزایش وزن خشک اندام هوایی گیاه در برابر گواه شد و کم‌ترین میزان برابر 98/0 گرم در گلدان در تیمار بدون پادزیست دیده شد. وزن خشک ریشه در کاربرد پنی‌سیلین به‌ویژه در میزان بالا بیش‌ترین بود (1/1 گرم در گلدان) و در کاربرد جنتامایسین به‌ویژه به شیوه بذرمال کم‌ترین (48/0 گرم در گلدان) بود. به‌طورکلی، کاربرد پادزیست‌ها مایه کاهش نسبت وزن خشک ریشه به اندام هوایی در برابر گواه آزمایش شد. کاربرد همه پادزیست ها در برابر گواه مایه افزایش شمار باکتریهای خاک گلدان پس از 60 روز شد. افزایش میزان کاربرد پادزیستهای جنتامایسین و پنیسیلین شمار گره ریشه نخود را به‌دنبال هم به میزان 8/78 و 7/59 درصد کاهش داد. کاربرد پادزیستها به گونه بذرمال بیش‌ترین پیامد بد بر شناسههای رشدی گیاه نخود و هم‌چنین شمار گرههای ریزوبیومی در ریشه گیاه داشت. به‌طورکلی، پیامدهای پادزیستها بر فراوانی ریزجانداران خاک و رشد گیاه به گونه پادزیست و شیوه کاربرد آن بستگی دارد.

ارزیابی شیوه‌های کاشت و کاربرد علف‌کش‌های خاک مصرف بر مهار علف‌های هرز و عملکرد کنجد

حسین اکبیا؛ الهام الهی فرد؛ عبدالرضا سیاهپوش؛ احمد زارع

دوره 22، شماره 4 ، دی 1399، ، صفحه 543-556

https://doi.org/10.22059/jci.2020.295527.2333

چکیده

با توجه به قدرت رقابتی کم کنجد در مقابل علف‌های هرز، حضور علف‌های هرز به‌شدت سبب کاهش عملکرد کنجد می‌شود، لذا مهار علف‌های هرز در این محصول اهمیت زیادی دارد. با این هدف، آزمایشی به‌صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در تابستان سال 1396 در شهرستان رامهرمز، استان خوزستان انجام شد. کرت اصلی، شیوه کشت (کرتی، ... بیشتر با توجه به قدرت رقابتی کم کنجد در مقابل علف‌های هرز، حضور علف‌های هرز به‌شدت سبب کاهش عملکرد کنجد می‌شود، لذا مهار علف‌های هرز در این محصول اهمیت زیادی دارد. با این هدف، آزمایشی به‌صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در تابستان سال 1396 در شهرستان رامهرمز، استان خوزستان انجام شد. کرت اصلی، شیوه کشت (کرتی، کف جوی و روی پشته) و کرت‌های فرعی، کاربرد علف‌کش‌ (اکسیفلورفن (360 میلی‌لیتر ماده مؤثر در هکتار)، دایوران (540 گرم ماده مؤثر در هکتار)، تریفلورالین (1200 میلی‌لیتر ماده مؤثر در هکتار)، و لینوران (5/562 میلی‌لیتر ماده مؤثر در هکتار)) بود. هم‌چنین، آزمایش، دارای تیمارهای شاهد با علف‌هرز و وجین دستی به‌ منظور مقایسه بود. نتایج نشان داد بیش‌ترین درصد کاهش وزن خشک علف‌های هرز تحله (Corchorus olitorius L.) و پیچک مزرعه‌ (Convolvulus arvensis L.) به‌ترتیب در تیمارهای تریفلورالین در کشت کف جوی (09/83 درصد) در 75 روز پس از سم‌پاشی و تیمار اکسی فلورفن (30/83 درصد) در 30 روز پس از سم‌پاشی مشاهده شد. بیش‌ترین میزان عملکرد بیولوژیک و عملکرد دانه در تیمار وجین دستی در کشت کف جوی (به‌ترتیب 7/10142 و 37/1930 کیلوگرم در هکتار) وجود داشت. هم‌چنین، میزان عملکرد دانه (2/1878 کیلوگرم در هکتار) در تیمار کشت کف جوی با کاربرد تریفلورالین نیز بیش‌تر از سایر علف‌کش‌ها در شرایط مشابه بود. بیش‌ترین درصد روغن از تیمار وجین دستی در کشت کف جوی (36/52 درصد) و بیش‌ترین شاخص برداشت در شیوه کشت کف جوی (23/18 درصد) به‌دست آمد. به‌طورکلی، بهترین روش تلفیقی مهار علف‌های هرز و بهبود عملکرد کنجد، شیوه کشت در کف جوی به‌‌همراه وجین دستی علف‌های هرز و یا استفاده از علف‌کش تریفلورالین بود.

آزولا معضلی زیست‌محیطی یا بستر رشد مناسب گیاهان زینتی؟

علی محمدی ترکاشوند؛ مریم میرحسینی مقدم؛ بهزاد کاویانی

دوره 16، شماره 3 ، آبان 1393، ، صفحه 555-571

https://doi.org/10.22059/jci.2014.53258

چکیده

سرخس آزولا با توجه به شرایط آب‌وهوایی استان گیلان در سطح تالاب‌ها و آبگیرهای منطقه از رشد مناسبی برخوردار است. با توجه به معضلات زیست‌محیطی تجمع آزولا، اثر کمپوست آزولا همراه با محلول غذایی به منزلة بستر مناسب در جایگزینی با پیت در پرورش گیاه زینتی دراسنا در ایستگاه تحقیقات گل و گیاهان زینتی لاهیجان بررسی شد. تیمار شاهد بستر پیت- ... بیشتر سرخس آزولا با توجه به شرایط آب‌وهوایی استان گیلان در سطح تالاب‌ها و آبگیرهای منطقه از رشد مناسبی برخوردار است. با توجه به معضلات زیست‌محیطی تجمع آزولا، اثر کمپوست آزولا همراه با محلول غذایی به منزلة بستر مناسب در جایگزینی با پیت در پرورش گیاه زینتی دراسنا در ایستگاه تحقیقات گل و گیاهان زینتی لاهیجان بررسی شد. تیمار شاهد بستر پیت- پرلیت به نسبت حجمی 1:2 بود و کمپوست آزولای تولید شده در مقادیر صفر، 25، 50، 75 و 100 درصد حجمی به‌جای پیت جایگزین شد. تحقیق به صورت آزمایش فاکتوریل بر پایة طرحی کاملاً تصادفی و در سه تکرار با نود گیاه (دراسنا) در یک بازة زمانی چهارماهه انجام شد. خصوصیات بستر شامل جرم مخصوص ظاهری، تخلخل، هدایت الکتریکی، اسیدیته، نسبت C/N و میزان فسفر، پتاسیم، آهن، روی و منگنز اندازه‌گیری شد. شاخص‌های رشد گیاه شامل وزن خشک برگ و ساقه، وزن تر برگ و ساقه، ارتفاع گیاه، قطر طوقه و تعداد برگ اندازه‌گیری شد. غلظت عناصر غذایی نیتروژن، فسفر، پتاسیم، آهن، روی و منگنز در برگ گیاه دراسنا اندازه‌گیری شد. نتایج نشان داد که بیشترین میزان رشد در تیمارهای 75 و 100 درصد کمپوست آزولا با محلول غذایی و کمترین میزان رشد در تیمارهای شاهد و 25 درصد کمپوست آزولا بود. کمپوست آزولا بدون مصرف محلول غذایی اثر بیشتری بر رشد گیاه در مقایسه با بستر شاهد حتی با مصرف محلول غذایی داشت.

ارزیابی اثر تنش خشکی بر ویژگی های ریشه و اندام هوایی ژنوتیپ های گلرنگ (.Carthamus tinctorius L)

حمید جباری؛ مجید غلامحسینی؛ محمدباقر ولی پور؛ محمدرضا نظری؛ امیرحسن امیدی؛ حبیب تشکری میمند

دوره 25، شماره 3 ، شهریور 1402، ، صفحه 557-573

https://doi.org/10.22059/jci.2023.351005.2760

چکیده

هدف: این پژوهش به‌منظور تأثیر رژیمهای آبیاری بر صفات مورفولوژیک ریشه و اندام هوایی ژنوتیپ‌های گلرنگ انجام شد.روش پژوهش: این آزمایش با استفاده از لوله‌های پلیکا (پیویسی) در مزرعه تحقیقاتی مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج در سال زراعی 99-1398 انجام شد. آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با ... بیشتر هدف: این پژوهش به‌منظور تأثیر رژیمهای آبیاری بر صفات مورفولوژیک ریشه و اندام هوایی ژنوتیپ‌های گلرنگ انجام شد.روش پژوهش: این آزمایش با استفاده از لوله‌های پلیکا (پیویسی) در مزرعه تحقیقاتی مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج در سال زراعی 99-1398 انجام شد. آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. تیمارهای موردبررسی شامل رژیم آبیاری در دو سطح آبیاری کامل (شاهد) و تنش خشکی (بهترتیب آبیاری پس از تخلیه 40 و 80 درصد رطوبت قابل استفاده در خاک) و ژنوتیپهای مختلف گلرنگ شامل تودههای محلی ورامین، همند (آبسرد)، ژنوتیپ قزاقستانی و ارقام امیر، گلدشت و پرنیان بودند.یافتهها: نتایج نشان داد در شرایط تنش خشکی، طول و قطر ریشه بهترتیب به میزان 6/28 و 6/13 درصد افزایش و صفات وزن خشک ریشه، محتوای نسبی آب برگ، تعداد غوزه، تعداد دانه در بوته و عملکرد دانه در واحد آزمایشی بهترتیب 6/23، 2/15، 4/25، 3/63 و 9/74 درصد کاهش یافت. در شرایط آبیاری کامل، رقم امیر با برخورداری از سیستم ریشهای مناسب (وزن خشک ریشه 7/7 گرم و طول ریشه 71 سانتیمتر) و حداکثر تعداد دانه از بیش‌ترین عملکرد دانه در واحد آزمایشی (03/5 گرم در بوته) برخوردار بود. رقم امیر در شرایط تنش خشکی با گلدهی زودهنگام، وزن خشک و طول ریشه زیاد، برخورداری از بیش‌ترین فعالیت آنزیمهای کاتالاز و پراکسیداز، بیش‌ترین عملکرد دانه در واحد آزمایشی (67/1 گرم در بوته) را دارا بود.نتیجهگیری: بهطور کلی، رقم امیر به‌دلیل برخورداری از سیستم ریشهای مناسب و ویژگیهای برتر زراعی، عملکرد دانه بیش‌تری داشت و ژنوتیپ برتر بود.

مطالعه روشهای مختلف خاک‌ورزی بر برخی خصوصیات خاک، عملکرد دانه و صفات مورفولوژیکی گندم و نخود در شرایط دیم شهرستان سرپل‌ذهاب

حمیدرضا چقازردی؛ محمدرضا جهانسوز؛ علی احمدی؛ منوچهر گرجی

دوره 18، شماره 3 ، آذر 1395، ، صفحه 581-594

https://doi.org/10.22059/jci.2016.56622

چکیده

به منظور مطالعه روش‌های بی‌خا‌ک‌ورزی، خا‌ک‌ورزی کاهشی و خا‌ک‌ورزی متداول بر برخی ویژگی‌های فیزیکی خاک، عملکرد و برخی صفات گندم و نخود، آزمایشاتی در طول دو سال در منطقه سرپل‌ذهاب استان کرمانشاه اجرا گردید. نتایج تجزیه مرکب داده‌ها نشان داد که روش‌های مختلف خا‌ک‌ورزی تأثیر معنی‌داری (01/0≥P) بر عملکرد دانه، رطوبت حجمی خاک، ... بیشتر به منظور مطالعه روش‌های بی‌خا‌ک‌ورزی، خا‌ک‌ورزی کاهشی و خا‌ک‌ورزی متداول بر برخی ویژگی‌های فیزیکی خاک، عملکرد و برخی صفات گندم و نخود، آزمایشاتی در طول دو سال در منطقه سرپل‌ذهاب استان کرمانشاه اجرا گردید. نتایج تجزیه مرکب داده‌ها نشان داد که روش‌های مختلف خا‌ک‌ورزی تأثیر معنی‌داری (01/0≥P) بر عملکرد دانه، رطوبت حجمی خاک، وزن مخصوص ظاهری خاک، ماده آلی خاک، ارزش اقتصادی و صفات موفولوژیکی گندم و نخود داشتند. در سال اول، عملکرد دانه گندم در خاک‌ورزی کاهشی حدود 8 درصد نسبت به روش بی‌خاک‌ورزی و 10 درصد نسبت به روش خاک‌ورزی متداول بیشتر بود، درحالی‌که در سال دوم ، عملکرد دانه گندم در خاک‌ورزی کاهشی حدود 2 درصد نسبت به روش بی‌خاک‌ورزی و 14 درصد نسبت به روش خاک‌ورزی متداول بیشتر بود. همچنین، عملکرد دانه نخود در ‌خاک‌ورزی کاهشی به ترتیب حدود 56 و 8 درصد نسبت به روش‌های بی‌خاک‌ورزی و خاک‌ورزی متداول در سال اول بهتر بوده و در سال دوم، این روش خاک‌ورزی به ترتیب حدود 51 و 20 درصد نسبت به روش‌های بی‌خاک‌ورزی و خاک‌ورزی متداول بهتر بود. به‌طورکلی، نتایج نشان داد روش خاک‌ورزی کاهشی مطلوب‌ بوده و استفاده از آن به جای روش خاک‌ورزی متداول به کشاورزان دیم‌زارهای سرپل ذهاب استان کرمانشاه پیشنهاد می‌گردد.

دوره 26 (1403)

دوره 25 (1402)

دوره 24 (1401)

دوره 23 (1400)

دوره 22 (1399)

دوره 21 (1398)

دوره 20 (1397)

دوره 19 (1396)

دوره 18 (1395)

دوره 17 (1394)

دوره 16 (1393)

دوره 15 (1392)

دوره 14 (1391)

دوره 13 (1390)

دوره 12 (1389)

دوره 11 (1388)

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده