نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• مدینه بیژنی ¹
• سعید صوفی زاده ²
• امیرحسین شیرانی راد ³
• حمید جباری ⁴

¹ دانشجوی دکتری دانشگاه شهید بهشتی

² دانشیار گروه کشاورزی اکولوژیک، پژوهشکده علوم محیطی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران

³ استاد، موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، تخصص: فیزیولوژی گیاهان زراعی، دانه های روغنی

⁴ استادیار موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج، بخش تحقیقات دانه های روغنی

چکیده

به منظور بررسی واکنش ارقام کلزا (Brassica napus L.) به تنش خشکی آخر فصل، آزمایشی مزرعه‌ای به صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار در دو سال زراعی (98-1396) در مزرعه تحقیقاتی موسسه اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج انجام شد. تیمارهای تنش خشکی شامل آبیاری کامل (شاهد)، قطع آبیاری از مرحله خورجین-دهی تا پایان رشد و قطع آبیاری از مرحله گلدهی تا پایان رشد در کرت‌های اصلی و ارقام بهاره کلزا شامل ساری‌گل، آر جی اس 003، هایولا 401، ظفر و دلگان در کرت‌های فرعی بودند. نتایج نشان داد تنش خشکی به خصوص در قطع آبیاری از گلدهی در تمام ارقام مورد مطالعه منجر به کاهش معنی‌دار طول دوره رشد، تعداد خورجین در بوته، تعداد دانه در خورجین، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، درصد روغن، عملکرد روغن، کارایی مصرف آب در تولید دانه و کارایی مصرف آب در تولید روغن گردید. بیشترین عملکرد دانه در آبیاری کامل در ارقام دلگان، ظفر، آر جی اس 003 و هایولا 401 به ترتیب با 3959، 3886، 3776 و 3650 کیلوگرم در هکتار حاصل شد. در شرایط تنش ارقام آر جی اس 003، دلگان و هایولا 401 با واکنش مناسب‌تر در قطع آبیاری از خورجین‌دهی با عملکرد دانه به ترتیب 2841، 2812 و 2716 کیلوگرم در هکتار بر سایر ارقام برتری داشتند. ارقام دلگان، آر جی اس 003 و هایولا 401 با تولید به ترتیب 2357، 2276 و 2185 کیلوگرم دانه در شرایط قطع آبیاری از گلدهی نیز به عنوان ارقام مناسب در کرج توصیه می‌گردند.

کلیدواژه‌ها

• ارقام متحمل به خشکی
• صرفه‌جویی در مصرف آب
• قطع آبیاری در مراحل فنولوژیک
• کارایی مصرف آب
• گیاه دانه روغنی

عنوان مقاله [English]

Evaluation of spring oilseed rape cultivars response to terminal drought stress in Karaj

نویسندگان [English]

• Madineh Bijani ¹
• Saeid Soufizadeh ²
• Amir Hossein Shirani rad ³
• Hamid Jabbari ⁴

¹ PHD student of Shahid Beheshti University

² Associate Professors in the Department of Agroecology, Environmental Sciences Research Institute, Shahid Beheshti University, G.C., Tehran, Iran.

³ Professors in Oil Seed Research Department, Seed and Plant Improvement Institute, Karaj, Iran

⁴ Assistant Prof. Seed and Plant Improvement Institute

چکیده [English]

To investigate oilseed rape cultivars under Late-season drought stress, a split-plot experiment was conducted in a complete randomized blocks design with four replications for two cultivation years (2017–2019) in Karaj agricultural research station. Treatments included three drought stress (full irrigation, withholding irrigation from the pod formation stage, and flowering stage) in main plots and five oilseed rape cultivars (Sarigol, RGS003, Hayola 401, Zafar, and Dalgan) in sub-plots. The results revealed that drought stress, especially from withholding irrigation from the flowering stage led to a significant decrease in 1000-seed weight, number of silique per plant, number of seeds per silique, seed yield, oil percentage, oil yield, Length of the growing duration, water use efficiency. Under full irrigation, The highest seed yield were obtained from Dalgan, Zafar, RGS003 and, Hayola 401 cultivars with 3959, 3886, 3776 and, 3650 kg. ha-1, respectively. In withholding irrigation from the silique formation stage, RGS003, Dalgan, and, Hayola 401 cultivars were superior with seed yield of 2841, 2812, and, 2716 kg.ha-1, respectively. Dalgan, RGS003, and Hayola 401 cultivars with the seed yield of 2357, 2276, and 2185 kg.ha-1in withholding irrigation from the flowering stage, also can be recommended as suitable cultivars in Karaj.

کلیدواژه‌ها [English]

• Drought tolerant cultivars
• Oil plants
• Water saving
• Water use efficiency
• Withholding irrigation at phenological stages