لادن قربانی؛ امین صالحی؛ محسن موحدی دهنوی؛ حمیدرضا بلوچی؛ پروین رستم پور
چکیده
هدف: تأثیر قارچ میکوریزا و باکتری محرک رشد بر برخی خصوصیات ماریتیغال تحت تأثیر رژیمهای مختلف آبیاری موردبررسی قرار گرفت.روش پژوهش: آزمایش بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه یاسوج در سال 1401-1400 اجرا گردید. عامل اول شامل تنش خشکی در سه سطح ( آبیاری پس از 50،20 و 80 درصد تخلیه رطوبتی از خاک) ...
بیشتر
هدف: تأثیر قارچ میکوریزا و باکتری محرک رشد بر برخی خصوصیات ماریتیغال تحت تأثیر رژیمهای مختلف آبیاری موردبررسی قرار گرفت.روش پژوهش: آزمایش بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه یاسوج در سال 1401-1400 اجرا گردید. عامل اول شامل تنش خشکی در سه سطح ( آبیاری پس از 50،20 و 80 درصد تخلیه رطوبتی از خاک) و عامل دوم کود زیستی در چهار سطح (شاهد، میکوریزا گونه Funneliformis moseae، باکتری Bacillus subtilis و قارچ+ باکتری) بودند.یافته‌ها: اثر رژیم آبیاری و کود زیستی بر کل صفات معنی‌دار اما برهمکنش این عاملها تنها بر قند محلول برگ معنی‌دار بود. بیشترین میزان نیتروژن (58/23 میلیگرم بر گرم)، فسفر (76/22 میلیگرم بر گرم)، پروتئین (69/50 میلیگرم بر گرم وزن تر برگ)، محتوی رطوبت نسبی (20/70 درصد) و وزن خشک اندام هوایی (78/19 گرم) از آبیاری پس از 20 درصد تخلیه رطوبتی از خاک و بیشترین میزان پتاسیم (08/10 میلیگرم بر گرم)، پرولین (79/9 میلیگرم بر گرم وزن تر برگ) از آبیاری پس از 80 درصد تخلیه رطوبتی بهدست آمد. در بین رژیمهای کودی، بیشترین میزان این صفات به‌ویژه وزن خشک اندام هوایی (71/21 گرم) از تلفیق کود زیستی میکوریزایی و باکتریایی حاصل شد. بیشترین میزان قند محلول هر کدام از سطوح تنشی نیز از تیمار تلفیقی کودهای زیستی بهدست آمد.نتیجه‌گیری: افزایش توانایی ماریتیغال در جذب آب و عناصر غذایی خاک با کاربرد کودهای زیستی و تأثیر این عناصر در افزایش توان فتوسنتزی و بهبود رشد، به تحمل شرایط خشکی این گیاه کمک کرده است.
ژیلا نظری؛ رئوف سید شریفی؛ حامد نریمانی؛ سارا محمدی کله‌سرلو
چکیده
بهمنظور بررسی تأثیر محدودیت آبی، کودهای زیستی و نانوسیلیکون بر محتوای اسمولیتهای سازگار و صفات بیوشیمیایی تریتیکاله، آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در گلخانه پژوهشی دانشگاه محقق اردبیلی در سال 99-1398 اجرا شد. فاکتورهای موردبررسی شامل آبیاری (آبیاری کامل بهعنوان شاهد، محدودیت ...
بیشتر
بهمنظور بررسی تأثیر محدودیت آبی، کودهای زیستی و نانوسیلیکون بر محتوای اسمولیتهای سازگار و صفات بیوشیمیایی تریتیکاله، آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در گلخانه پژوهشی دانشگاه محقق اردبیلی در سال 99-1398 اجرا شد. فاکتورهای موردبررسی شامل آبیاری (آبیاری کامل بهعنوان شاهد، محدودیت ملایم آبی با قطع آبیاری در 50 درصد مرحله آبستنی، محدودیت شدید آبی یا قطع آبیاری در 50 درصد مرحله سنبلهدهی)، کاربرد کودهای زیستی (عدم کاربرد بهعنوان شاهد، کاربرد ورمیکمپوست، میکوریزا، کاربرد هم‌زمان ورمیکمپوست و میکوریزا) و محلولپاشی نانوسیلیکون (محلولپاشی با آب بهعنوان شاهد و محلولپاشی دو گرم در لیتر نانوسیلیکون) بود. نتایج نشان داد که کاربرد هم‌زمان ورمیکمپوست، میکوریزا و محلولپاشی نانوسیلیکون تحت شرایط قطع آبیاری در مرحله آبستنی، فعالیت آنزیمهای کاتالاز، پلیفنلاکسیداز، محتوای پرولین و قندهای محلول را بهترتیب 17/49، 64/50، 92/44 و 22/52 درصد نسبت به عدم کاربرد ورمیکمپوست، میکوریزا و نانوسیلیکون در شرایط آبیاری کامل افزایش داد. همچنین کاربرد هم‌زمان ورمیکمپوست، میکوریزا و محلولپاشی نانوسیلیکون در شرایط آبیاری کامل محتوای پراکسیدهیدروژن و مالوندیآلدهید را بهترتیب 34/55 و 64/53 درصد کاهش و عملکرد دانه را 52/59 درصد نسبت به شرایط عدم کاربرد کودهای زیستی و نانوسیلیکون تحت شرایط قطع آبیاری در مرحله آبستنی افزایش داد. بهنظر میرسد کاربرد کودهای زیستی و نانوسیلیکون میتواند با بهبود صفات بیوشیمیایی، عملکرد دانه را در شرایط محدودیت آبی افزایش دهد.
مهدیه فلاح؛ هاشم هادی؛ رضا امیرنیا؛ عبدالله حسن زاده قورت تپه
چکیده
جهت بررسی تأثیر بقایای کود سبز و منابع مختلف کودی بر صفات فیزیولوژیک، عملکرد بیولوژیک و درصد روغن دانه گیاه کتان در شرایط تنش خشکی، آزمایشی بهصورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی ارومیه در دو سال زراعی 1396 و 1397 اجرا گردید. فاکتورهای آزمایشی شامل کود سبز در دو سطح بدون ...
بیشتر
جهت بررسی تأثیر بقایای کود سبز و منابع مختلف کودی بر صفات فیزیولوژیک، عملکرد بیولوژیک و درصد روغن دانه گیاه کتان در شرایط تنش خشکی، آزمایشی بهصورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی ارومیه در دو سال زراعی 1396 و 1397 اجرا گردید. فاکتورهای آزمایشی شامل کود سبز در دو سطح بدون کود سبز و شبدر قرمز، منابع مختلف کودی بیولوژیک در چهار سطح شاهد (عدم مصرف کود)، مایکوریزا، ورمیکمپوست و مایکوریزا+ ورمیکمپوست در شرایط آبیاری کامل و قطع آبیاری در مرحله گلدهی بررسی شد. نتایج تجزیه مرکب نشان داد که سال اثر معنی‌دار بر صفات کلروفیل a، درصد کلونیزاسیون، درصد نیتروژن و فسفر دانه، عملکرد بیولوژِیک و درصد روغن دانه داشت. تیمار قطع آبیاری سبب کاهش تمامی صفات به‌جز پرولین و کربوهیدرات محلول شد. کود سبز، مایکوریزا و ورمیکمپوست سبب افزایش معنی‌دار صفات موردمطالعه در هر دو سطح آبیاری شدند به‌جز نیتروژن دانه که کود سبز بر آن تأثیری نداشت. تیمار تلفیقی مایکوریزا+ ورمیکمپوست نسبت به کاربرد جداگانه هر یک از آن‌ها منجر به افزایش 98/68 درصد و 34/61 درصدی عملکرد بیولوژیک و 18/11 درصد و 5/4 درصدی روغن دانه نسبت به تیمار شاهد بهترتیب در تیمار آبیاری کامل و قطع آبیاری شد. در نهایت کاربرد مایکوریزا و ورمیکمپوست پس از کود سبز سبب بهبود شاخص‌های کمی و کیفی کتان در تیمار قطع آبیاری در مرحله گلدهی شد.
رئوف سید شریفی؛ رضا سید شریفی
چکیده
بهمنظور بررسی تأثیر مقادیر مختلف نیتروژن استارتر، کاربرد متانول و کودهای زیستی بر گرهزایی، طول دوره پرشدن و عملکرد عدس Lens culinaris L. تحت شرایط دیم، آزمایشی بهصورت فاکتوریل با طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعهای در اردبیل در سال زراعی 98-1397 اجرا شد. عاملهای مورد بررسی شامل نیتروژن استارتر در سه سطح (بدون ...
بیشتر
بهمنظور بررسی تأثیر مقادیر مختلف نیتروژن استارتر، کاربرد متانول و کودهای زیستی بر گرهزایی، طول دوره پرشدن و عملکرد عدس Lens culinaris L. تحت شرایط دیم، آزمایشی بهصورت فاکتوریل با طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعهای در اردبیل در سال زراعی 98-1397 اجرا شد. عاملهای مورد بررسی شامل نیتروژن استارتر در سه سطح (بدون نیتروژن، کاربرد 25 و50 کیلوگرم نیتروژن در هکتار از منبع اوره)، کودهای زیستی در چهار سطح (عدم استفاده، کاربرد ریزوبیوم لگومینوزاروم، کاربرد میکوریز، کاربرد توأم ریزوبیوم لگومینوزاروم با میکوریز) و کاربرد متانول در سه سطح (محلولپاشی با آب، کاربرد متانول 15 و 30 درصد حجمی) بودند. مقایسه میانگینها نشان داد بیشترین تعداد و وزن گره در بوته (بهترتیب72/12 عدد و 59/11 میلیگرم در بوته)، سرعت پرشدن دانه (45/1 میلیگرم در روز)، طول دوره و دوره مؤثر پرشدن دانه (بهترتیب 17/35 و 91/29 روز)، تعداد نیام در بوته (43/34) و عملکرد دانه (1530 کیلوگرم در هکتار) در کاربرد توأم ریزوبیوم لگومینوزاروم با میکوریز، محلولپاشی30 درصد حجمی متانول و50 کیلوگرم نیتروژن استارتر در هکتار بهدست آمد. تعداد گره، سرعت پرشدن دانه، دوره مؤثر پرشدن دانه و عملکرد دانه بهترتیب از افزایش 210، 64/25، 76/45 و 103 درصدی در مقایسه با عدم کاربرد کودهای زیستی، نیتروژن و عدم محلولپاشی با متانول برخوردار بود. براساس نتایج این بررسی کاربرد توأم کودهای زیستی (میکوریز و ریزوبیوم) و محلولپاشی30 درصد حجمی متانول با 50 کیلوگرم نیتروژن استارتر در هکتار، میتواند در بهبود عملکرد عدس تحت شرایط دیم پیشنهاد شود.
فایزه زعفریان؛ وحید اکبرپور؛ مریم حبیبی؛ محمد کاوه
چکیده
به منظور بررسی اثر بیوچار و کود زیستی بر رنگیزه‌های فتوسنتزی، عملکرد و عناصر غذایی گیاه نعناع فلفلی با نام علمی Mentha piperita L.، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در مزرعه پژوهشی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری با سه تکرار در سال 1396 انجام شد. تیمارها شامل بیوچار در دو سطح (0 و 10 تن در هکتار) و کود آلی و زیستی ...
بیشتر
به منظور بررسی اثر بیوچار و کود زیستی بر رنگیزه‌های فتوسنتزی، عملکرد و عناصر غذایی گیاه نعناع فلفلی با نام علمی Mentha piperita L.، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در مزرعه پژوهشی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری با سه تکرار در سال 1396 انجام شد. تیمارها شامل بیوچار در دو سطح (0 و 10 تن در هکتار) و کود آلی و زیستی در پنج سطح (عدم مصرف کود (F0)، ورمیکمپوست (10 تن در هکتار) (F1)، سودوموناس (Pseudomonas fluorescens) (F2)، ازتوباکتر (Azotobacter chroococcum) (F3)، میکوریزا )سویه‌های Glomus mosseae، G. intradicces و (G. etunicatum (F4) بود. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که اثر اصلی بیوچار و کود زیستی بر برخی صقات تاثیر معنی‌داری داشت، به گونه‌ای که اعمال بیوچار و همچنین تیمار میکوریزا بهترتیب موجب افزایش میانگین در وزن تر برگ (73/294 و 8/306 گرم در متر مربع)، وزن تر ساقه (73/366 و 15/361 گرم در متر مربع) و وزن تر کل (46/661 و 95/667 گرم در متر مربع) گردید. برهمکنش تیمارهای آزمایش تاثیر معنی‌داری بر وزن خشک برگ، ساقه و وزن خشک کل بر جای گذاشت. بالاترین میزان در این صفات در تیمار بیوچار به همراه میکوریزا مشاهده شد، که با تیمار تلفیق ورمیکمپوست + بیوچار در یک گروه آماری قرار گرفت. بنابراین با توجه به ضرورت تولید گیاهان دارویی در نظام‌های زراعی کم‌نهاده، حفظ محیط‌زیست و نیل به اهداف کشاورزی پایدار تلفیق تیمار بیوچار + میکوریزا و همچنین بیوچار + ورمیکمپوست جهت بهبود رشد و فتوسنتز گیاه نعناع فلفلی توصیه می‌شود.
علی احسانی پور؛ حمید عباس دخت؛ منوچهر قلی پور؛ علیرضا ابدالی مشهدی
چکیده
به منظور بررسی بهره‌وری آب، درصد بریکس، قطر میانگره، وزن خشک ریشه و ارتفاع ساقه نیشکر و میزان کلروفیل در برگ لگوم‌ها در کشت مخلوط نیشکر با گیاهان لگوم، آزمایشی در سال زراعی 96-1395 در دو مکان در استان خوزستان بهصورت طرح بلوکهای کامل تصادفی با 14 تیمار و چهار تکرار به اجرا در آمد. تیمارها شامل: خالص نیشکر، خالص سویا، خالص لوبیا چشم ...
بیشتر
به منظور بررسی بهره‌وری آب، درصد بریکس، قطر میانگره، وزن خشک ریشه و ارتفاع ساقه نیشکر و میزان کلروفیل در برگ لگوم‌ها در کشت مخلوط نیشکر با گیاهان لگوم، آزمایشی در سال زراعی 96-1395 در دو مکان در استان خوزستان بهصورت طرح بلوکهای کامل تصادفی با 14 تیمار و چهار تکرار به اجرا در آمد. تیمارها شامل: خالص نیشکر، خالص سویا، خالص لوبیا چشم بلبلی، خالص سویا + تلقیح با رایزوبیوم، خالص لوبیا چشم بلبلی + تلقیح با رایزوبیوم، خالص نیشکر + تلقیح با قارچ میکوریزا، مخلوط نیشکر و لوبیا، مخلوط نیشکر و سویا، مخلوط نیشکر و لوبیا چشم بلبلی + تلقیح با رایزوبیوم، مخلوط نیشکر و سویا + تلقیح با رایزوبیوم، مخلوط نیشکر + تلقیح با میکوریزا و لوبیا چشم بلبلی، مخلوط نیشکر + تلقیح با میکوریزا و سویا، مخلوط نیشکر + تلقیح با میکوریزا و سویا + تلقیح با رایزوبیوم و مخلوط نیشکر + تلقیح با میکوریزا و لوبیا چشم بلبلی + تلقیح با رایزوبیوم بودند. نتایج نشان دادند بیشترین مقدار بهره‌وری آب، ارتفاع ساقه، قطر میانگره در وسط ساقه و پایین ساقه، وزن خشک ریشه و درصد بریکس عصاره‌ی ساقه در نیشکر مربوط به تیمار کشت مخلوط نیشکر (تلقیح شده با قارچ) به‌همراه لوبیا (تلقیح شده با باکتری) بود که به ترتیب 31/61 درصد، 16/14 درصد، 32/42 درصد، 28/35 درصد، 8/89 درصد، 8/31 درصد بیشتر از خالص نیشکر بود. میکوریزا با نیشکر هم‌زیستی مثبت داشت و زمانی که میکوریزا و لوبیا هم‌زمان در یک تیمار حضور داشتند اثر هم افزایی آن‌ها روی صفات مورد ارزیابی مثبت بود.
کامبیز خوارزمی؛ رضا امیرنیا؛ جلال جلیلیان؛ مهدی تاجبخش شیشوان
چکیده
با توجه به نیاز بالای یونجه به آب، تحقیق در مورد نقش انواع کودهای آلی-زیستی و شیمیایی در تعدیل اثر تنش کم آبیاری حائز اهمیت می‌باشد، لذا این آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خوی در دو سال زراعی (1394 و 1395) انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل آبیاری }آبیاری در حد ...
بیشتر
با توجه به نیاز بالای یونجه به آب، تحقیق در مورد نقش انواع کودهای آلی-زیستی و شیمیایی در تعدیل اثر تنش کم آبیاری حائز اهمیت می‌باشد، لذا این آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خوی در دو سال زراعی (1394 و 1395) انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل آبیاری }آبیاری در حد ظرفیت زراعی (شاهد)، آبیاری در 80 درصد ظرفیت زراعی، آبیاری در60 درصد ظرفیت زراعی{ و منابع مختلف کودی در شش سطح }میکوریزا، نیتروکسین، ورمیکمپوست، کود مرغی، کود شیمیایی NPK (توصیه شده بر اساس آزمون خاک) و تیمار بدون مصرف کود (شاهد)} بود. نتایج تجزیه مرکب داده‌ها نشان داد که تیمار آبیاری اثر معنی‌دار بر عملکرد علوفه، کلروفیلa ، b و کلروفیل کل، پرولین، کارتنوئیدها، کربوهیدرات‌های محلول و فعالیت آنزیم پراکسیداز داشت. همچنین نتایج نشان داد که کاربرد کود زیستی میکوریزا در شرایط آبیاری کامل عملکردی معادل کاربرد کود شیمیایی داشت ولی در هر دو شرایط کم آبیاری به طور میانگین منجر به افزایش 18/10 درصدی عملکرد علوفه در مقایسه با تیمار کاربرد کود شیمایی گردید. سایر تیمارهای کودی از نظر تأثیر بر عملکرد علوفه، روند متفاوتی در سطوح مختلف آبیاری نشان دادند بطوری‌که در شرایط آبیاری در 60 درصد ظرفیت زراعی تیمارهای کودی ورمیکمپوست، مرغی، شیمیایی و شاهد در یک گروه آماری قرار گرفتند. لذا با توجه به مضرات استفاده از کودهای شیمایی می‌توان کود زیستی میکوریزا را که دارای سودمندی اکولوژیکی و زیست محیطی می‌باشد در زراعت یونجه بکار برد.
شبنم مرادی؛ بابک پاساری؛ رضا طالبی
چکیده
این آزمایش بهمنظور بررسی تأثیر میکوریزا و کودهای شیمیایی و ارگانیک بر رشد رویشی گیاه توتون (رقم بارلی21) بهصورت طرح یک‌بار خرد شده یا اسپلیت پلات در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در مزارع توتون‌کاری شهرستان مریوان، در سال زراعی 1394-1395 به اجرا در آمد. در این آزمایش کرت اصلی تلقیح با قارچ میکوریزا در دو سطح: شاهد (یا ...
بیشتر
این آزمایش بهمنظور بررسی تأثیر میکوریزا و کودهای شیمیایی و ارگانیک بر رشد رویشی گیاه توتون (رقم بارلی21) بهصورت طرح یک‌بار خرد شده یا اسپلیت پلات در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در مزارع توتون‌کاری شهرستان مریوان، در سال زراعی 1394-1395 به اجرا در آمد. در این آزمایش کرت اصلی تلقیح با قارچ میکوریزا در دو سطح: شاهد (یا عدم کاربرد میکوریزا) و تلقیح با قارچ میکوریزا گلوموس اینترارادیسس(Glumus intaradices) و عامل فرعی شامل کودهای شیمیایی و ارگانیک در 5 سطح شامل: شاهد (آب مقطر)، اسید فالویک، عصاره جلبک دریایی(Ascophyllum nodosum)، اوره، اسید فالویک+ جلبک دریایی+ اوره انتخاب شد. نتایج نشان داد که هیچ یک از صفات مورد مطالعه تحت تأثیر میکوریزا اختلاف معناداری نشان ندادند. همچنین نتایج محلولپاشی با کودهای شیمیایی و ارگانیک نشان داد که عمده صفات مورد بررسی تحت تأثیر این تیمارها اختلاف معناداری نشان دادند. مقایسة میانگین وزن برگ‌های پابرگ نشان داد که بیشترین وزن تر برگ در هکتار و وزن خشک برگ در هکتار تحت تأثیر محلولپاشی با عصارة جلبک دریایی حاصل شد. همچنین بیشترین مقدار طول برگ تحت تأثیر اسید فالویک و اوره بهدست آمد. مقایسة میانگین وزن برگ‌های کمر برگ نیز نشان داد که بیشترین وزن تر در هکتار تحت تأثیر عصارة جلبک دریایی و اسید فالویک و بیشترین وزن خشک برگ در هکتار به‌وسیلة اسیدفالویک و آب مقطر (شاهد) حاصل شد. در برگ‌های لچه برگ گیاه نیز بیشترین وزن تر برگ در هکتار و قیمت برگ به‌وسیلة اسید فالویک حاصل شد. در این آزمایش، بیشترین درآمد از محلولپاشی با اسید فالویک و بدنبال آن در تیمار عصاره جلبک دریایی و ترکیب اسید فالویک+ جلبک دریایی+ اوره حاصل شد.
اسما بستامی؛ مجید مجیدیان؛ غلام رضا محسن آبادی؛ داود بخشی
چکیده
بهمنظور بررسی تأثیر قارچ میکوریزا، کود فسفات زیستی و دامی بر عملکرد کمی و کیفی گیاه دارویی گشنیز، آزمایشی بهصورت مزرعهای در سال زراعی 1392 در خرم‌آباد اجرا شد. پژوهش با استفاده از آزمایش فاکتوریل سه‌عاملی شامل قارچ میکوریزا در دو سطح (عدم تلقیح و تلقیح)، عامل کود فسفات زیستی در سه سطح (صفر، 35 و 70 کیلوگرم در هکتار) و کود دامی در سه ...
بیشتر
بهمنظور بررسی تأثیر قارچ میکوریزا، کود فسفات زیستی و دامی بر عملکرد کمی و کیفی گیاه دارویی گشنیز، آزمایشی بهصورت مزرعهای در سال زراعی 1392 در خرم‌آباد اجرا شد. پژوهش با استفاده از آزمایش فاکتوریل سه‌عاملی شامل قارچ میکوریزا در دو سطح (عدم تلقیح و تلقیح)، عامل کود فسفات زیستی در سه سطح (صفر، 35 و 70 کیلوگرم در هکتار) و کود دامی در سه سطح شامل 10، 20 و 30 تن در هکتار در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با هجده تیمار و در سه تکرار انجام گرفت. همچنین یک کرت بهعنوان شاهد کود شیمیایی (نیتروژن، فسفر و پتاسیم به‌مقدار 90، 60 و 90 کیلوگرم در هکتار) در هر تکرار قرار داده شد و مقایسۀ آن با تیمارهای کودهای زیستی و دامی نیز در قالب طرح بلوک کامل تصادفی صورت گرفت. براساس نتایج، تلقیح میکوریزا و کود فسفات زیستی تأثیر معناداری در سطح احتمال 1 درصد بر ارتفاع بوته، تعداد چتر در بوته، وزن هزاردانه، عملکرد دانه، عملکرد زیستی، درصد اسانس و عملکرد اسانس گشنیز داشت. مقایسۀ میانگینها نشان داد که در بین سه عامل، تلقیح میکوریزایی بیشترین تأثیر را بر همۀ صفات داشت. بیشترین عملکرد دانه (7/1780 کیلوگرم در هکتار)، عملکرد زیستی (7/3931 کیلوگرم در هکتار) و درصد اسانس (4/0 درصد) در اثر تلقیح با میکوریزا، مصرف 70 کیلوگرم کود فسفات زیستی و 20 تن در هکتار کود دامی حاصل شد که بهترتیب 80، 51 و 135 درصد بیشتر از شاهد شیمیایی شد. اثر متقابل و معنادار تلقیح میکوریزا و کود فسفات زیستی بر عملکرد دانه مشاهده شد.