به زراعی کشاورزی - مقالات آماده انتشار

تاثیر بیوچار و کودهای زیستی بر رنگیزه‌های فتوسنتزی، عملکرد و محتوای عناصر غذایی نعناع فلفلی (Mentha piperita L.)

فایزه زعفریان؛ وحید اکبرپور؛ مریم حبیبی؛ محمد کاوه

دوره 21، شماره 4 ، دی 1398، ، صفحه 407-422

https://doi.org/10.22059/jci.2019.279035.2194

چکیده

به منظور بررسی اثر بیوچار و کود زیستی بر رنگیزه‌های فتوسنتزی، عملکرد و عناصر غذایی گیاه نعناع فلفلی با نام علمی Mentha piperita L.، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در مزرعه پژوهشی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری با سه تکرار در سال 1396 انجام شد. تیمارها شامل بیوچار در دو سطح (0 و 10 تن در هکتار) و کود آلی و زیستی ... بیشتر به منظور بررسی اثر بیوچار و کود زیستی بر رنگیزه‌های فتوسنتزی، عملکرد و عناصر غذایی گیاه نعناع فلفلی با نام علمی Mentha piperita L.، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در مزرعه پژوهشی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری با سه تکرار در سال 1396 انجام شد. تیمارها شامل بیوچار در دو سطح (0 و 10 تن در هکتار) و کود آلی و زیستی در پنج سطح (عدم مصرف کود (F0)، ورمی‌کمپوست (10 تن در هکتار) (F1)، سودوموناس (Pseudomonas fluorescens) (F2)، ازتوباکتر (Azotobacter chroococcum) (F3)، میکوریزا )سویه‌های Glomus mosseae، G. intradicces و (G. etunicatum (F4) بود. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که اثر اصلی بیوچار و کود زیستی بر برخی صقات تاثیر معنی‌داری داشت، به گونه‌ای که اعمال بیوچار و همچنین تیمار میکوریزا به‌ترتیب موجب افزایش میانگین در وزن تر برگ (73/294 و 8/306 گرم در متر مربع)، وزن تر ساقه (73/366 و 15/361 گرم در متر مربع) و وزن تر کل (46/661 و 95/667 گرم در متر مربع) گردید. برهمکنش تیمارهای آزمایش تاثیر معنی‌داری بر وزن خشک برگ، ساقه و وزن خشک کل بر جای گذاشت. بالاترین میزان در این صفات در تیمار بیوچار به همراه میکوریزا مشاهده شد، که با تیمار تلفیق ورمی‌کمپوست + بیوچار در یک گروه آماری قرار گرفت. بنابراین با توجه به ضرورت تولید گیاهان دارویی در نظام‌های زراعی کم‌نهاده، حفظ محیط‌زیست و نیل به اهداف کشاورزی پایدار تلفیق تیمار بیوچار + میکوریزا و همچنین بیوچار + ورمی‌کمپوست جهت بهبود رشد و فتوسنتز گیاه نعناع فلفلی توصیه می‌شود.

تأثیر محلول‌پاشی برگی برخی تنظیم‌کننده‌های رشد و نیتروژن بر شاخص‌های رشدی، عملکرد و کیفیت روغن گلرنگ بهاره

سعید حضرتی؛ امیررضا صادقی بختوری؛ داود کیانی

دوره 22، شماره 3 ، مهر 1399، ، صفحه 407-417

https://doi.org/10.22059/jci.2020.287383.2261

چکیده

جهت ارزیابی تأثیرمحلولپاشی مواد تنظیمکننده رشد و نیتروژن بر شاخصهای رشدی، تولید و کیفیت روغن دو رقم گلرنگ بهاره، آزمایشی در ایستگاه تحقیقاتی خسروشاه مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان‌شرقی به‌صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1393 به‌اجرا در آمد. فاکتورهای موردمطالعه ... بیشتر جهت ارزیابی تأثیرمحلولپاشی مواد تنظیمکننده رشد و نیتروژن بر شاخصهای رشدی، تولید و کیفیت روغن دو رقم گلرنگ بهاره، آزمایشی در ایستگاه تحقیقاتی خسروشاه مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان‌شرقی به‌صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1393 به‌اجرا در آمد. فاکتورهای موردمطالعه شامل تنظیمکننده رشد اکسین، سیتوکنین و ترکیب تیماری اکسین+ سیتوکنین هر کدام با غلظت 1000 میلی‌گرم در لیتر و عدم مصرف هورمونها به‌عنوان تیمار شاهد، محلولپاشی نیتروژن دو سطح (سه و شش در هزار) و دو رقم گلرنگ بهاره (صفه و گلدشت) بودند. نتایج نشان داد که در رقم صفه شاخصهای ارتفاع بوته (37 درصد)، تعداد دانه در طبق (39 درصد)، تعداد شاخه فرعی (9 درصد) و تعداد طبق در بوته (17 درصد) نسبت به رقم گلدشت افزایش نشان داد. درحالی‌که قطر طبق و وزن هزار دانه در رقم گلدشت بهترتیب 15 و 47 درصد بیش‌تر از رقم صفه بود. بیش‌ترین عملکرد دانه 3205 کیلوگرم در هکتار در ترکیب تیماری محلولپاشی اکسین و نیتروژن به‌صورت سه هزار به‌دست آمد که تفاوت معنیداری با عدم مصرف هورمون و محلولپاشی نیتروژن بهصورت شش در هزار در رقم صفه نداشت. بیش‌ترین مقدار اسیدهای چرب اولئیک، پالمتیک و لینولنیک با کاربرد ترکیبی اکسین و سیتوکنین و محلولپاشی سه و شش در هزار نیتروژن مشاهده شد. کاربرد جداگانه اکسین و سیتوکنین میزان لینولئیک و استئاریک را در گلرنگ بهاره در مقایسه با عدم مصرف هورمون افزایش داد که این افزایش در رقم صفه در مقایسه با گلدشت بیش‌تر بود. براساس نتیجهگیری نهایی رقم صفه در مقایسه با رقم گلدشت از میزان رشد و عملکرد بیش‌تری برخوردار بود و هم‌چنین تأثیرپذیری مثبت رقم صفه در مقایسه با گلدشت در محلول‌پاشی هورمونها و نیتروژن بیش‌تر بود.

تأثیر محلول‌پاشی محرک رشد آلی بر عملکرد، اجزای عملکرد، درصد روغن و برخی شاخص‌های فیزیولوژیکی گلرنگ در شرایط تنش خشکی

مهدی معتکفی؛ علی رضا سیروس مهر؛ محسن موسوی نیک

دوره 23، شماره 3 ، مهر 1400، ، صفحه 548-535

https://doi.org/10.22059/jci.2021.300601.2378

چکیده

خشکی از مهمترین عوامل کاهش عملکرد گیاهان می‌باشد و شناخت راههای مقابله با تنش خشکی اهمیت زیادی دارد. آزمایش حاضر بهمنظور بررسی تأثیر محرک رشد آلی و تنش خشکی بر عملکرد و برخی شاخصهای فیزیولوژیکی گلرنگ (رقم گلدشت) در سال 96 در پژوهشکده تحقیقاتی چاه نیمه دانشگاه زابل بهصورت کرتهای خردشده بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی ... بیشتر خشکی از مهمترین عوامل کاهش عملکرد گیاهان می‌باشد و شناخت راههای مقابله با تنش خشکی اهمیت زیادی دارد. آزمایش حاضر بهمنظور بررسی تأثیر محرک رشد آلی و تنش خشکی بر عملکرد و برخی شاخصهای فیزیولوژیکی گلرنگ (رقم گلدشت) در سال 96 در پژوهشکده تحقیقاتی چاه نیمه دانشگاه زابل بهصورت کرتهای خردشده بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. تیمارها شامل تنش خشکی در سه سطح (آبیاری کامل در تمام فصل رشد، آبیاری تا مرحله تشکیل ساقه اصلی، آبیاری تا مرحله تکمیل گلدهی) و محلول‌پاشی محرک رشد آلی در چهار سطح شاهد (آب خالص)، محلول‌پاشی هامون گرین 1 لیتر در 10 لیتر+ کلسیم، هامون گرین 1 لیتر در 20 لیتر+ کلسیم و هامون گرین 1 لیتر در 30 لیتر+ کلسیم بود. نتایج نشان داد تنش خشکی بهترتیب باعث کاهش ارتفاع، وزن هزاردانه و درصد روغن بهمقدار 41/44، 24/31 و 10/17 درصد شد، از طرفی محلول‌پاشی هامون گرین 1 لیتر در 10 لیتر+ کلسیم باعث افزایش 03/18، 90/13 و 74/13 درصدی صفات فوق نسبت به شاهد گردید. بیش‌ترین عملکرد دانه (55/1882 کیلوگرم در هکتار)، کلروفیل a، b، کل و کاروتنوئید (به‌ترتیب 49/3، 94/0، 44/4 و 37/7 میلیگرم بر گرم وزن تر)، محتوی سلنیوم (18/5 میلیگرم بر کیلوگرم وزن تر) و کلسیم دانه (91/2 درصد) از تیمار محلول‌پاشی هامون گرین 1 لیتر در 10 لیتر+ کلسیم و آبیاری کامل حاصل شد، در مجموع بهنظر میرسد که با محلول‌پاشی 1 لیتر در 10 لیتر+ کلسیم میتوان به عملکرد مطلوبی دست یافت.

ارزیابی رنگیزه‌های فتوسنتزی، فعالیت آنزیم‌های آنتی اکسیدانی و عملکرد دانه ارقام گلرنگ در شرایط قطع آبیاری

سید مجتبی موسوی؛ احسان بیژن زاده؛ زهرا زینتی؛ وحید براتی

دوره 22، شماره 4 ، دی 1399، ، صفحه 571-586

https://doi.org/10.22059/jci.2020.294130.2317

چکیده

به‌منظور بررسی اثر قطع آبیاری آخر فصل بر صفات بیوشیمیایی و عملکرد ارقام گلرنگ آزمایشی به‌صورت کرت خردشده در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی داراب، دانشگاه شیراز در سال زراعی 97-1396 به‌‌اجرا درآمد. عامل اصلی شامل رژیم آبیاری در سه سطح آبیاری مطلوب و قطع آبیاری از اواسط ... بیشتر به‌منظور بررسی اثر قطع آبیاری آخر فصل بر صفات بیوشیمیایی و عملکرد ارقام گلرنگ آزمایشی به‌صورت کرت خردشده در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی داراب، دانشگاه شیراز در سال زراعی 97-1396 به‌‌اجرا درآمد. عامل اصلی شامل رژیم آبیاری در سه سطح آبیاری مطلوب و قطع آبیاری از اواسط مرحله گل‌دهی و اوایل پرشدن دانه و عامل فرعی شامل ارقام گلرنگ به نام‌های پدیده، گلدشت، فرامان و محلی اصفهان بود. قطع آبیاری از گلدهی سبب کاهش 37/30 درصدی کلروفیل a و 8/25 درصدی کلروفیل b و افزایش 38/15 درصدی کارتنوئید، 38/23 درصدی فعالیت آنزیم کاتالاز و 94/34 درصدی فعالیت آنزیم پراکسیداز شد که در رقم گلدشت بیش‌تر از سایر ارقام بود. در شرایط قطع آبیاری از گل‌دهی و پرشدن دانه بیش‌ترین عملکرد دانه به‌ترتیب به میزان 132 و 5/150 گرم در مترمربع در رقم گلدشت به‌دست آمد. به‌طورکلی، قطع آبیاری از مرحله گل‌دهی و پرشدن دانه به‌ترتیب 3/32 و 93/19 درصد عملکرد دانه را کاهش داد. در شرایط قطع آبیاری عملکرد دانه با محتوای کلروفیل a (**77/0=r)، کلروفیل b (**86/0=r)، کارتنوئید (**74/0=r)، کاتالاز (**71/0=r) و پراکسیداز (**72/0= r)، و شاخص برداشت (**83/0= r)، همبستگی مثبت و معنی‌داری داشت. در مجموع رقم گلدشت گلرنگ توانست با افزایش رنگیزه‌های فتوسنتزی و فعالیت آنزیمی در شرایط کمبود آب در آخر فصل رشد عملکرد دانه بیش‌تری را نسبت به سایر ارقام به‌دست آورد.

تأثیر آبیاری تکمیلی و روش‌های کاربرد کود نیتروژن بر عملکرد دانه و اجزای آن در زراعت نخود

مختار قبادی؛ حسین صلاحی؛ محمداقبال قبادی؛ سیروس منصوری فر

دوره 16، شماره 3 ، آبان 1393، ، صفحه 585-598

https://doi.org/10.22059/jci.2014.53260

چکیده

به منظور بررسی واکنش عملکرد گیاه نخود به تنش خشکی و روش‌های مصرف کود نیتروژن، آزمایشی به صورت کرت‏های خردشده در پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه رازی کرمانشاه و در دو سال زراعی 1388-89 و 1389-90 به اجرا درآمد. آبیاری تکمیلی در سه سطح (1. بدون آبیاری، 2. یک نوبت آبیاری در ابتدای گلدهی، و 3. دو نوبت آبیاری در مراحل گلدهی و غلاف بستن) به منزلة ... بیشتر به منظور بررسی واکنش عملکرد گیاه نخود به تنش خشکی و روش‌های مصرف کود نیتروژن، آزمایشی به صورت کرت‏های خردشده در پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه رازی کرمانشاه و در دو سال زراعی 1388-89 و 1389-90 به اجرا درآمد. آبیاری تکمیلی در سه سطح (1. بدون آبیاری، 2. یک نوبت آبیاری در ابتدای گلدهی، و 3. دو نوبت آبیاری در مراحل گلدهی و غلاف بستن) به منزلة عامل اصلی و ترکیب تیمارهای مقادیر و روش‌های مصرف کود نیتروژن در نه سطح به منزلة عامل فرعی درنظر گرفته شد. نتایج نشان داد که آبیاری تکمیلی منجر به افزایش معنادار تعداد دانه در بوته و وزن صددانه می‌شود و از این طریق عملکرد نهایی دانه افزایش می‌یابد. از نظر عملکرد دانه، بین تیمارهای یک نوبت و دو نوبت آبیاری تکمیلی (به ترتیب با 1646 و 1728 کیلوگرم در هکتار) اختلاف آماری معناداری مشاهده نشد. روش‌های کاربرد کود نیتروژن روی عملکرد دانه و برخی اجزای آن تأثیر معنا‏دار داشت، اما بر وزن صددانه تأثیری نداشت. مصرف توأم خاک کاربرد و محلول‌پاشی کود نیتروژن با تأثیر مثبت بر تعداد دانه در بوته، موجب افزایش عملکرد دانه شد. درمجموع، به‌منظور حصول حداکثر عملکرد دانه در زراعت نخود، انجام یک نوبت آبیاری تکمیلی در مرحلة گلدهی، همچنین استفاده از هر دو روش کاربرد کود نیتروژن (خاک کاربرد و محلول‌پاشی) توصیه می‌شود.

برآورد مقدار نیتروژن پوشش‌گیاهی ذرت علوفه‌ای با استفاده از فناوری سنجش از دور چندطیفی هوایی با پهپاد

نیکروز باقری؛ مریم رحیمی جهانگیرلو؛ مهریار جابری اقدم

دوره 25، شماره 3 ، شهریور 1402، ، صفحه 587-602

https://doi.org/10.22059/jci.2022.341850.2700

چکیده

هدف: به‌منظور ارائۀ یک روش نوین، غیرمخرب، دقیق و سریع برای برآورد مقدار نیتروژن گیاه ذرت از فناوری سنجش از دور چندطیفی هوایی با پهپاد استفاده شد. روش پژوهش: آزمایش‌ها به‌صورت طرح بلوک‌های کامل تصادفی در چهار سطح کود نیتروژن (صفر، 50، 100 و 150 درصد مقدار کود بهینه) در شهرستان ورامین در سال زراعی 1397 اجرا شد. نمونه‌برداری در دو مرحلۀ کوددهی ... بیشتر هدف: به‌منظور ارائۀ یک روش نوین، غیرمخرب، دقیق و سریع برای برآورد مقدار نیتروژن گیاه ذرت از فناوری سنجش از دور چندطیفی هوایی با پهپاد استفاده شد. روش پژوهش: آزمایش‌ها به‌صورت طرح بلوک‌های کامل تصادفی در چهار سطح کود نیتروژن (صفر، 50، 100 و 150 درصد مقدار کود بهینه) در شهرستان ورامین در سال زراعی 1397 اجرا شد. نمونه‌برداری در دو مرحلۀ کوددهی (هشت‌برگی و ظهور گل‌تاجی) انجام شد. تصویربرداری چندطیفی با پهپاد و نمونه‌برداری زمینی، یک هفته پس از هر بار کوددهی انجام شد. پس از پردازش تصاویر، شاخص‌های پوشش‌گیاهی شامل NDVI، SR، GI، NRI، MCARI2، MTVI2، TCARI، PSRI و REIP محاسبه شدند و همبستگی آن‌ها با نتایج نمونه‌برداری زمینی به‌دست آمد. یافته ها: براساس نتایج به‌دست‌آمده از بررسی ضرایب همبستگی (r) و رگرسیون (مدل بهترین زیرمجموعه)، بهترین شاخصها برای برآورد مقدار نیتروژن ذرت علوفه‌ای، شاخص پوشش‌گیاهی تفاضلی نرمال‌شده (NDVI)، شاخص بازتاب نیتروژن (NIR) و شاخص پوشش ‌گیاهی مثلثی اصلاح‌شده (MTVI2) در هر دو مرحلۀ رشد هشت‌برگی (V8) و ظهور گل‌تاجی (VT) بودند. در مرحلۀ ظهور گل‌تاجی، رابطۀ مثبت و معنی‌داری بین شاخص‌های NDVI (001/0P≤، 86/0=R2)، NIR (001/0P≤، 70/0=R2) و MTVI2 (01/0P≤، 46/0=R2) با مقدار نیتروژن ذرت به‌دست آمد. نتیجه گیری: براساس یافته‌های به‌دست‌آمده، تصویربرداری چندطیفی هوایی با پهپاد دقت قابل‌قبولی برای برآورد مقدار نیتروژن گیاه ذرت ارائه‌ می‌دهد. این فناوری می‌تواند به کشاورزان برای تعیین زمان مناسب کوددهی کمک کند.

اثر اسید هیومیک بر عملکرد، اجزای عملکرد و میزان پرولین برگ گلرنگ در سطوح مختلف آبیاری

اسماعیل کریمی؛ علی تدین؛ محمود رضا تدین

دوره 18، شماره 3 ، آذر 1395، ، صفحه 609-623

https://doi.org/10.22059/jci.2016.56624

چکیده

جهت بررسی اثر سطوح مختلف آبیاری بر اجزای عملکرد و میزان پرولین برگ گلرنگ بهاره رقم محلی اصفهان، آزمایشی به صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهرکرد، در سال زراعی 93-1392 انجام گرفت. فاکتور اصلی این آزمایش شامل چهار سطح مختلف آبیاری (پس از 50، 80، 130 و 180 میلی‏متر ... بیشتر جهت بررسی اثر سطوح مختلف آبیاری بر اجزای عملکرد و میزان پرولین برگ گلرنگ بهاره رقم محلی اصفهان، آزمایشی به صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهرکرد، در سال زراعی 93-1392 انجام گرفت. فاکتور اصلی این آزمایش شامل چهار سطح مختلف آبیاری (پس از 50، 80، 130 و 180 میلی‏متر تبخیر آب از تشتک تبخیر کلاس A) و فاکتور فرعی شامل محلول‏‏پاشی اسید هیومیک (به میزان صفر، 1، 3 و 6 لیتر در هکتار) بود. صفات مورد ارزیابی در این آزمایش شامل تعداد طبق در بوته، وزن هزاردانه، درصد روغن، عملکرد دانه، میزان پرولین و عملکرد روغن بودند. سطوح مختلف آبیاری و محلول‏پاشی اسید هیومیک به صورت معنی‏داری بر صفات فوق اثرگذار بودند. براساس نتایج مقایسات میانگین، آبیاری کمتر باعث کاهش معنی‏دار و محلول‏پاشی اسید هیومیک نیز سبب افزایش معنی‏دار صفات تعداد طبق در بوته، وزن هزاردانه، عملکرد دانه و عملکرد روغن گردید. با افزایش دور آبیاری و همچنین افزایش میزان محلول‏پاشی اسید هیومیک، صفات درصد روغن و میزان پرولین نسبت به تیمار شاهد افزایش معنی‏داری را نشان دادند. ضمناً افزایش دور آبیاری درصد روغن دانه را از 22/22 به 43/25 درصد ارتقا داده است. عملکرد روغن نیز در اثر افزایش دور آبیاری از 7/393 کیلوگرم در هکتار در تیمار 50 میلی‏متر، به 7/289 کیلوگرم در هکتار در تیمار 180 میلی‏متر تبخیر رسید.

اثر نسبت‌های مختلف پلیمر سوپرجاذب و کود دامی بر برخی صفات مورفولوژیکی و تولید اسانس رازیانه تحت شرایط تنش خشکی

زهرا رضایی؛ محمد رفیعی الحسینی؛ عبدالرحمان محمد خانی

دوره 19، شماره 3 ، آذر 1396، ، صفحه 621-637

https://doi.org/10.22059/jci.2017.60468

چکیده

به‌منظور بررسی اثر کود دامی و پلیمر سوپرجاذب بر برخی صفات مورفولوژیکی و تولید اسانس رازیانه تحت شرایط تنش خشکی، آزمایشی به‌صورت کرت‌های یک‌بار خردشده در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1394 در دانشگاه شهرکرد انجام شد. عامل اصلی سطوح مختلف تیمار تنش خشکی شامل سه سطح شاهد (50 میلی‌متر)، تنش ملایم (100 میلی‌متر) و تنش شدید (150 ... بیشتر به‌منظور بررسی اثر کود دامی و پلیمر سوپرجاذب بر برخی صفات مورفولوژیکی و تولید اسانس رازیانه تحت شرایط تنش خشکی، آزمایشی به‌صورت کرت‌های یک‌بار خردشده در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1394 در دانشگاه شهرکرد انجام شد. عامل اصلی سطوح مختلف تیمار تنش خشکی شامل سه سطح شاهد (50 میلی‌متر)، تنش ملایم (100 میلی‌متر) و تنش شدید (150 میلی‌متر) تبخیر از تشت تبخیر کلاس A و عامل فرعی نسبت‌های مختلف کود دامی و پلیمر سوپرجاذب در شش سطح در نظر گرفته شد (D1: عدم مصرف کود دامی و پلیمر سوپرجاذب، D2: کود دامی 25 درصد+ پلیمر سوپرجاذب 75 درصد، D3: کود دامی 50 درصد+ پلیمر سوپرجاذب 50 درصد، D4: کود دامی 75 درصد+ پلیمر سوپرجاذب 25 درصد، D5: کود دامی 100 درصد (40 تن در هکتار) و D6: پلیمر سوپرجاذب 100 درصد (200 کیلوگرم در هکتار)). نتایج نشان داد که بیشترین تعداد چتر، عملکرد دانه (66/146 گرم بر مترمربع)، شاخص برداشت و عملکرد اسانس (99/2 گرم بر مترمربع) رازیانه از تیمار بدون تنش و مصرف D6، بیشترین تعداد شاخة فرعی، گلچه و وزن خشک بوته (62/165گرم بر مترمربع) از تیمار بدون تنش و مصرف D4 و بیشترین وزن هزاردانه و وزن تر بوته به‌ترتیب از تیمار بدون تنش و D3 و D2به‌‏دست آمد. بیشترین درصد اسانس (09/3) از تیمار تنش شدید و D5حاصل شد. بیشترین ارتفاع گیاه و تعداد انشعاب اصلی به‌ ترتیب از تیمارهای D6و D4و در شرایط بدون تنش حاصل شد. از آنجا که پلیمر سوپرجاذب ضمن کاهش آثار تنش خشکی، باعث افزایش عملکرد دانه، شاخص برداشت و عملکرد اسانس رازیانه شده است، تیمار بدون تنش همراه با مصرف پلیمر سوپرجاذب 100 درصد را می‌توان در شرایط مشابه آزمایش برای کسب حداکثر عملکرد دانه و اسانس پیشنهاد کرد.

تأثیر کاربرد زئولیت و محلول پاشی سلنیم در رژیم های مختلف رطوبتی بر برخی صفات فیزیولوژیک و عملکرد دانۀ کدوی پوست‌کاغذی

معصومه نعیمی؛ غلام علی اکبری؛ امیرحسین شیرانی راد؛ طاهره حسنلو؛ غلام عباس اکبری؛ مهدیه امیری نژاد

دوره 17، شماره 3 ، مهر 1394، ، صفحه 635-647

https://doi.org/10.22059/jci.2015.54375

چکیده

به‌منظور بررسی تأثیر کاربرد زئولیت و محلولپاشی سلنیم در رژیمهای مختلف رطوبتی بر برخی صفات فیزیولوژیک و عملکرد دانۀ گیاه دارویی کدوی پوست‌کاغذی (Cucurbita pepo L.)، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار، در منطقۀ تاکستان واقع در استان قزوین طی سال 1389 به اجرا درآمد. عامل آبیاری در سه سطح شامل آبیاری ... بیشتر به‌منظور بررسی تأثیر کاربرد زئولیت و محلولپاشی سلنیم در رژیمهای مختلف رطوبتی بر برخی صفات فیزیولوژیک و عملکرد دانۀ گیاه دارویی کدوی پوست‌کاغذی (Cucurbita pepo L.)، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار، در منطقۀ تاکستان واقع در استان قزوین طی سال 1389 به اجرا درآمد. عامل آبیاری در سه سطح شامل آبیاری معمول براساس 60 میلیمتر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A (شاهد)، قطع آبیاری در مرحلۀ گلدهی و قطع آبیاری در مرحلۀ میوهدهی، زئولیت در دو سطح (عدم کاربرد و کاربرد به‌مقدار 10 تن در هکتار) و سلنیم نیز در دو سطح (عدم مصرف و مصرف 30 گرم در هکتار از منبع سلنات سدیم) بود. تنش کمآبی به کاهش صفات هدایت روزنهای، مقدار کاروتنوئید، محتوای کلروفیل a، عملکرد دانه و افزایش غلظت پرولین و محتوای کلروفیل b منجر شد. کاربرد زئولیت به‌مقدار 10 تن در هکتار در شرایط تنش کمآبی، ضمن تأثیر مطلوب بر محتوای کلروفیلa و b و عملکرد دانه، موجب بهبود صفت هدایت روزنهای و کاهش غلظت پرولین شد. بیشترین عملکرد دانه از کاربرد همزمان زئولیت و سلنیم در شرایط آبیاری معمول (1329 کیلوگرم در هکتار) بهدست آمد. با توجه به نتایج، کاربرد زئولیت و سلنیم در مناطقی که در معرض تنش کمآبی هستند، از طریق بهبود شرایط فیزیولوژیک گیاه می‌تواند موجب بهبود شرایط رشد گیاه و حصول عملکرد دانۀ بیشتر شود.

اثر کود‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های شیمیایی و زیستی بر عملکرد دانه و ویژگی‌های بیوشیمیایی سیاه‌دانه در شرایط قطع آبیاری

رقیه بامشاد؛ محمود رمرودی؛ محمدرضا اصغری پور

دوره 20، شماره 3 ، آبان 1397، ، صفحه 655-666

https://doi.org/10.22059/jci.2018.248224.1901

چکیده

ببهمنظور بررسی کاربرد کودهای‌ شیمیایی و زیستی ازتو بارور 1 و فسفات بارور 2 بر عملکرد دانه، درصد روغن و ویژگی‌های بیوشیمیایی سیاه‌دانه در شرایط قطع آبیاری، آزمایشی به صورت کرت های یک بار خرد شده در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه زابل در سال زراعی 96-1395 انجام شد. عامل اصلی قطع آبیاری در چهار سطح ... بیشتر ببهمنظور بررسی کاربرد کودهای‌ شیمیایی و زیستی ازتو بارور 1 و فسفات بارور 2 بر عملکرد دانه، درصد روغن و ویژگی‌های بیوشیمیایی سیاه‌دانه در شرایط قطع آبیاری، آزمایشی به صورت کرت های یک بار خرد شده در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه زابل در سال زراعی 96-1395 انجام شد. عامل اصلی قطع آبیاری در چهار سطح شامل: آبیاری متداول، قطع آبیاری در مرحله ساقه رفتن تا شروع گلدهی، قطع آبیاری در مرحله گلدهی تا شروع پرشدن دانه‌ و قطع آبیاری در مرحله شروع پرشدن تا انتهای پر شدن دانه و عامل فرعی انواع کود در چهار سطح شامل: شاهد (عدم مصرف کود)، ازتو بارور ۱، فسفات بارور۲ و سوپر فسفات تریپل بودند. نتایج نشان دهنده بر‌هم‌کنش معنی دار قطع آبیاری و کود بر عملکرد دانه، درصد روغن، کربوهیدرات‌ها، پرولین، پروتئین کل، جذب نیتروژن، فسفر و پتاسیم بود. بیشترین عملکرد دانه، درصد روغن، پروتئین کل، نیتروژن، پتاسیم و فسفر از تیمار آبیاری متداول توأم با کاربرد کود زیستی ازتو بارور 1 و بیشترین میزان پرولین از تیمار قطع آبیاری در مرحله شروع پرشدن تا انتهای پرشدن دانه با کاربرد کود سوپرفسفات تریپل حاصل شدند. تیمار قطع آبیاری در مرحله شروع پر شدن تا انتهای پرشدن دانه توام با کاربرد کود فسفات بارور 2 بیشترین کربوهیدرات را به خود اختصاص داد. به طور کلی، نتایج نشاندهنده تأثیر مثبت کود‌های زیستی در بهبود شرایط تغذیه‌ای گیاهان در شرایط قطع آبیاری می‌باشد.

اثر سیلیکات پتاسیم و تنش خشکی آخر فصل بر خصوصیات فیزیولوژیکی کلزا

مژده سادات خیاط مقدم؛ احمد غلامی؛ امیرحسین شیرانی راد؛ مهدی برادران فیروزآبادی؛ حمید عباس دخت

دوره 23، شماره 4 ، دی 1400، ، صفحه 776-761

https://doi.org/10.22059/jci.2021.306872.2424

چکیده

به‌منظور بررسی اثرات تنش خشکی آخر فصل و محلول‎پاشی سیلیکات‎پتاسیم بر عملکرد و اجزای عملکرد در ژنوتیپ‏های بهاره کلزا، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل اسپلیت‌پلات در قالب طرح بلوک‏های کامل تصادفی با سه تکرار در سال‌های زراعی مدت 96-1395 و 97-1396 درمزرعه پژوهشی مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج اجرا شد. عامل آبیاری در دو سطح آبیاری ... بیشتر به‌منظور بررسی اثرات تنش خشکی آخر فصل و محلول‎پاشی سیلیکات‎پتاسیم بر عملکرد و اجزای عملکرد در ژنوتیپ‏های بهاره کلزا، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل اسپلیت‌پلات در قالب طرح بلوک‏های کامل تصادفی با سه تکرار در سال‌های زراعی مدت 96-1395 و 97-1396 درمزرعه پژوهشی مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج اجرا شد. عامل آبیاری در دو سطح آبیاری معمول (شاهد) و قطع آبیاری از مرحله خورجین‏دهی به بعد و عامل محلول‏پاشی در دو سطح (محلول‏پاشی با چهار گرم در لیتر سیلیکات‎پتاسیم و عدم محلول‏پاشی) به‌صورت فاکتوریل در کرت‏های اصلی و ژنوتیپ‎های بهاره کلزا شامل DALGAN، RGS003، RGS×OKAPI، RGS×SLM و OG×AL در کرت‏های فرعی قرار ‏گرفتند. نتایج این بررسی نشان داد صفات موردمطالعه تحت تأثیر تیمارهای کاربردی قرار گرفتند. بیش‌ترین عملکرد دانه (5620 کیلوگرم در هکتار) که 4/9 درصد نسبت به شاهد افزایش داشت. کلروفیل کل (71/1 میلی‌گرم در گرم وزن تر) در سطح آبیاری کامل به‌همراه محلول‌پاشی در ژنوتیپ OG×AL به‌دست آمد. تنش خشکی آخر فصل موجب افزایش مقاومت روزنه‌ای، پرولین برگ، کربوهیدارت محلول برگ و کاهش مقدار کلروفیل کل و محتوای نسبی آب برگ شد. در شرایط تنش خشکی ژنوتیپ‏های DALGAN و RGS×SLM از عملکرد بالاتری برخوردار بودند، که حاکی از نمودِ بهتر آن‌ها در شرایط تنش است. سرانجام، مطالعه ما اثر مفید سیلیکات پتاسیم را در بهبود تحمل به تنش خشکی آخر فصل در گیاهان کلزا را نشان داد.

‌فراتحلیل برخی عامل‌های زراعی مؤثر بر کاهش عملکرد ذرت علوفه‌ای در ایران

فرهاد عزیزی؛ علی ماهرخ؛ ویدا قطبی؛ فرید گل زردی؛ سید محمد علی مفیدیان؛ محمد زمانیان؛ وحید رهجو؛ مسعود ترابی؛ الیاس سلطانی

دوره 24، شماره 3 ، مهر 1401، ، صفحه 793-805

https://doi.org/10.22059/jci.2021.326061.2570

چکیده

این مطالعه به‌منظور جزئی‌سازی عامل‌های مدیریتی تأثیرگذار و تأثیرپذیر در امر تولید ذرت علوفه‌ای در کشور و شناسایی عوامل محدودکننده آن انجام شد. در این بررسی داده‌های به‌دست‌آمده از 43 مورد گزارش نهایی سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی و یا مقاله‌های مستخرج از آن‌ها طی 10 سال اخیر با استفاده از روش فراتحلیل (متاآنالیز) تجزیه‌وتحلیل ... بیشتر این مطالعه به‌منظور جزئی‌سازی عامل‌های مدیریتی تأثیرگذار و تأثیرپذیر در امر تولید ذرت علوفه‌ای در کشور و شناسایی عوامل محدودکننده آن انجام شد. در این بررسی داده‌های به‌دست‌آمده از 43 مورد گزارش نهایی سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی و یا مقاله‌های مستخرج از آن‌ها طی 10 سال اخیر با استفاده از روش فراتحلیل (متاآنالیز) تجزیه‌وتحلیل شدند. براساس نتایج حاصل از این مطالعه در رابطه با گیاه ذرت علوفه‌ای مشاهده شد که تراکم 65/5 درصد، تنش خشکی 44/13- درصد، رقم 31/0 درصد، تاریخ کاشت 54/2- درصد و کود نیتروژن 00/24 درصد از تغییرات عملکرد علوفه ذرت را توجیه کردند. نتایج این مطالعه نشان داد که با افزایش تراکم بوته بین 80 تا 100 هزار بوته در هکتار، عملکرد حدود 49/9 درصد افزایش معنی‌داری یافت. در شرایط تنش ملایم، تنش شدید و تنش خیلی شدید خشکی، عملکرد علوفه ذرت به‌ترتیب 30/25، 38/14، 99/8 درصد، به‌طور معنی‌داری کاهش یافت. هم‌چنین در مورد ارقام مختلف و گروه‌های مختلف رسیدگی، گروه 700، 83/3 درصد افزایش عملکرد معنی‌داری نسبت به سایر گروه‌ها را موجب شده است. برای تاریخ‌های کاشت ذرت علوفه‌ای بررسی‌شده نسبت به شاهد که نیمه اول خردادماه است کاهش عملکرد علوفه مشاهده شد. در نهایت بیش‌ترین درصد افزایش عملکرد علوفه ذرت، از مصرف 450 کیلوگرم کود اوره در هکتار حاصل شد. به‌طورکلی کود نیتروژن، تنش خشکی و تراکم کاشت به‌ترتیب به‌عنوان مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار بر عملکرد علوفه ذرت در ایران شناخته شدند.

ارزیابی شاخص های رقابتی و کارآیی کشت مخلوط جو و شنبلیله در شرایط مصرف کود دامی

سارا قنبری؛ محمد رضا مرادی تلاوت؛ سیدعطاء‌الله سیادت

دوره 18، شماره 4 ، اسفند 1395، ، صفحه 821-834

https://doi.org/10.22059/jci.2017.56654

چکیده

به منظور تعیین مناسبترین ترکیب کشت مخلوط جو و شنبلیله در سطوح کود دامی، آزمایشی به صورت کرتهای خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 3 تکرار در مزرعه پژوهشی دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین خوزستان، در سال زراعی 94-1393 انجام شد. سطوح کود دامی در 4 سطح (صفر، 12، 24 و 36 تن در هکتار از منبع کود گاوی پوسیده شده) در کرتهای اصلی ... بیشتر به منظور تعیین مناسبترین ترکیب کشت مخلوط جو و شنبلیله در سطوح کود دامی، آزمایشی به صورت کرتهای خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 3 تکرار در مزرعه پژوهشی دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین خوزستان، در سال زراعی 94-1393 انجام شد. سطوح کود دامی در 4 سطح (صفر، 12، 24 و 36 تن در هکتار از منبع کود گاوی پوسیده شده) در کرتهای اصلی و هشت نسبت کشت مخلوط جایگزینی و افزایشی شامل 75 درصد جو + 25 درصد شنبلیله، 50 درصد جو + 50 درصد شنبلیله، 25 درصد جو + 75 درصد شنبلیله، 100 درصد جو + 6/16 درصد شنبلیله، 100 درصد جو + 3/33 درصد شنبلیله، 100 درصد جو + 50 درصد شنبلیله و کشت خالص هر دو گیاه در کرتهای فرعی جای گرفتند. نتایج نشان داد که بیشترین عملکرد علوفه خشک جو (2850 کیلوگرم در هکتار) از ترکیب جو خالص با کاربرد 36 تن در هکتار حاصل شد. همچنین، بیشترین عملکرد علوفه خشک شنبلیله (33/1633 کیلوگرم در هکتار) از ترکیب شنبلیله خالص با کاربرد 24 تن در هکتار به‌دست آمد. باتوجه به اینکه بیشترین میزان شاخص تولید سیستم (29/2933 (SPI = در دو ترکیب کشت 100 درصد جو + 6/16 درصد شنبلیله و 100 درصد جو + 3/33 درصد شنبلیله با کاربرد 36 تن در هکتار کود دامی حاصل شده است، نسبتهای کشت افزایشی با کاربرد 36 تن در هکتار کود دامی ترکیب تیماری مناسب بودند. همچنین، نسبت برابری از زمین و شاخص غالبیت در نسبتهای کشت افزایشی بزرگتر از یک و با کاربرد 36 تن در هکتار کود دامی حاصل شده است. لذا، در این مطالعه جو و شنبلیله دو گونه سازگار در ترکیبهای کشت مخلوط معرفی شدند.

بررسی اثر کودهای زیستی باکتریایی و قارچ میکوریزا بر عملکرد دانه و ترکیبات شیمیایی اسانس سه توده رازیانه

فاطمه زمانی؛ رضا امیرنیا؛ اسماعیل رضائی چیانه؛ امیر رحیمی

دوره 20، شماره 4 ، بهمن 1397، ، صفحه 831-848

https://doi.org/10.22059/jci.2018.259818.2045

چکیده

به‌منظور اثر کودهای زیستی بر عملکرد دانه و ترکیبات شیمیایی اسانس گیاه دارویی رازیانه، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار و 12 تیمار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه ارومیه در سال زراعی 95-1394 اجرا شد. فاکتور اول شامل سه توده رازیانه (ارومیه، همدان و آلمان) و فاکتور دوم چهار سطح کودی شامل کود ... بیشتر به‌منظور اثر کودهای زیستی بر عملکرد دانه و ترکیبات شیمیایی اسانس گیاه دارویی رازیانه، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار و 12 تیمار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه ارومیه در سال زراعی 95-1394 اجرا شد. فاکتور اول شامل سه توده رازیانه (ارومیه، همدان و آلمان) و فاکتور دوم چهار سطح کودی شامل کود زیستی دارای باکتری‌های تامین کننده نیتروژن، فسفر، پتاسیم، قارچ میکوریزا (گلوموس اینترارادایسز)، تلفیق کود زیستی باکتریایی + قارچ میکوریزا و عدم مصرف کود (شاهد) را شامل می‌شدند. نتایج نشان داد که کاربرد کودهای زیستی منجر به افزایش معنی‌دار عملکرد دانه، درصد کلونیزاسیون، عناصر غذایی، درصد اسانس، عملکرد اسانس و بهبود ترکیبات شیمیایی اسانس گردید و در این میان تیمارهای ترکیبی نسبت به تیمارهای مصرف جداگانه بیشترین تاثیر را در افزایش صفات مورد مطالعه داشتند. همچنین تاثیر توده بومی بر تمامی صفات کمی و کیفی مورد مطالعه به جز نیتروژن دانه معنی‌دار بود. عملکرد دانه، محتوی اسانس توده آلمان نسبت به دو توده همدان و ارومیه بالاتر بود. ترکیبات اصلی اسانس رازیانه، آنتول، فنچون، لیمونن و p-Allylanisole بود. بیشترین میزان آنتول در توده ارومیه در شرایطی کاربرد تلفیقی کود زیستی باکتریایی + قارچ میکوریزا به‌دست آمد. به طور کلی، نتایج نشان داد که استفاده از کودهای زیستی اثر معنی‌داری در بهبود صفات کمی و کیفی رازیانه داشت.

اثر محدودیت منابع فتوسنتزی و تنش کم‌آبی پس از گرده‌افشانی بر عملکرد دانه و تبادلات گازی ارقام مختلف جو

محسن سعیدی؛ ماندانا آژند

دوره 16، شماره 4 ، بهمن 1393، ، صفحه 839-856

https://doi.org/10.22059/jci.2015.53250

چکیده

در این تحقیق اثر محدودیت منبع روی عملکرد دانه 12 رقم مختلف جو (‘ارس’، ‘افضل’، ‘جنوب’، ‘ریحان’، ‘زر جو’، ‘سرارود’، ‘صحرا’، ‘فجر 30’، ‘کارون’، ‘گرگان’، ‘ماکویی’ و ‘نصرت’) در دو سطح آبیاری شامل آبیاری در تمام مراحل رشدی براساس شرایط کشت آبی و تنش کمآبی پس از گرده‌افشانی ... بیشتر

ارزیابی کارآیی مدل DSSAT برای تخمین عملکرد بالقوه سیب‏ زمینی در نظام زراعی کشت پاییزه (مطالعه موردی: منطقة جیرفت)

جواد طایی؛ ابراهیم امیری؛ احمد آیین؛ ناصر برومند؛ مهرانگیز جوکار

دوره 19، شماره 4 ، اسفند 1396، ، صفحه 893-905

https://doi.org/10.22059/jci.2017.60480

چکیده

مدل‌های شبیه‌سازی رشد و نمو گیاهی یکی از پیشرفته‌ترین ابزارهایی است که امروزه به‏منظور تخمین عملکرد و بهینه کردن عملیات زراعی استفاده می‌شوند. این پژوهش به‏منظور ارزیابی کارآیی مدل DSSAT در شرایط کشت پاییزة سیب‌زمینی در منطقة جیرفت در سال‌‌های 1391-1393 به‏صورت دوساله اجرا شد. آزمایش مزرعه به‏صورت کرت‌های خردشده در قالب طرح ... بیشتر مدل‌های شبیه‌سازی رشد و نمو گیاهی یکی از پیشرفته‌ترین ابزارهایی است که امروزه به‏منظور تخمین عملکرد و بهینه کردن عملیات زراعی استفاده می‌شوند. این پژوهش به‏منظور ارزیابی کارآیی مدل DSSAT در شرایط کشت پاییزة سیب‌زمینی در منطقة جیرفت در سال‌‌های 1391-1393 به‏صورت دوساله اجرا شد. آزمایش مزرعه به‏صورت کرت‌های خردشده در قالب طرح بلوک‏های کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. فاکتور اصلی تاریخ‌کاشت (26 شهریور، 1 مهر، 7 مهر، 13 مهر) و فاکتور فرعی ارقام سیب‌زمینی (سانته، ساتینا و بورن) بود. داده‌های سال نخست و دوم این آزمایش به‌ترتیب برای واسنجی و ارزیابی مدل استفاده شد. پایگاه داده‌های مورد نیاز مدل عبارت بودند از: 1. داده‌های اقلیمی مربوط به دما، تشعشع، رطوبت‌نسبی، سرعت باد و بارش؛ 2. داده‏های گیاه زراعی حاصل از آزمایش مزرعه؛ 3. داده‌های خاک. نتایج ارزیابی نشان داد عملکرد شبیه‌سازی شده، برازش خوبی با مقادیر مشاهده شده دارد (R2 > 0.90، pvalue < 0.05). مقدار جذر میانگین مربعات خطا معادل 19 درصد یا 1210 کیلوگرم در هکتار عملکرد غده بود که از لحاظ آماری قابل قبول است. زیست‌توده شبیه‌سازی شده با اختلاف 5/2673 کیلوگرم درهکتار و دقت پایین برآورد شد (RMSE > 30). برآورد مدل برای تخمین زمان غده‌زایی نیز قابل قبول نبود. به‏طور‏کلی، نتایج نشان داد هر چند این مدل عملکرد غده را پیش‌بینی کرده است، اما به دلیل دقت کم در تخمین مراحل فنولوژیک سیب‌زمینی اعتبار کافی برای شرایط کشت پاییزة سیب‌زمینی را ندارد.

بررسی تأثیر تلقیح ریزغدۀ سیب‌زمینی با باکتری‌های محرک رشد بر عملکرد و مقدار جذب عناصر غذایی

فرشید حسنی؛ احمد اصغر زاده؛ محمدرضا اردکانی؛ آیدین حمیدی

دوره 17، شماره 4 ، دی 1394، ، صفحه 911-924

https://doi.org/10.22059/jci.2015.55140

چکیده

به‌منظور بررسی تأثیر باکتری‌های محرک رشد بر مقدار جذب عناصر غذایی و افزایش بازده تولید ریزغدۀ سیب‌زمینی حاصل از کشت بافت، آزمایشی در قالب طرح فاکتوریل با طرح پایۀ کاملاً تصادفی و در چهار تکرار، در گلخانۀ مؤسسۀ تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال در سال 1391 انجام گرفت. ریزغده‌های دو رقم ‘اگریا’ و ‘سانته’ با زادمایۀ 116 و 173 باکتری ... بیشتر به‌منظور بررسی تأثیر باکتری‌های محرک رشد بر مقدار جذب عناصر غذایی و افزایش بازده تولید ریزغدۀ سیب‌زمینی حاصل از کشت بافت، آزمایشی در قالب طرح فاکتوریل با طرح پایۀ کاملاً تصادفی و در چهار تکرار، در گلخانۀ مؤسسۀ تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال در سال 1391 انجام گرفت. ریزغده‌های دو رقم ‘اگریا’ و ‘سانته’ با زادمایۀ 116 و 173 باکتری سودوموناس و نیز دو جنس باکتری باسیلوس (B. subtilisو B. megaterium) به‌صورت مجزا و مخلوط با هم مایه‌زنی شدند. در پایان مرحلۀ پر شدن غده، مقدار عناصر غذایی فسفر، نیتروژن، پتاسیم، آهن، روی و منگنز اندازه‌گیری شد. ریزغده‌های تولیدی در اندازه‌های مختلف درجه‌بندی شد و عملکرد کل ریزغدۀ تولیدی در اندازۀ استاندارد تعیین شد. مایه‌زنی با باکتری‌ها بر تعداد ریزغدۀ تولیدی و جذب عناصر غذایی تأثیر مثبت و معنادار داشت. دو رقم از نظر مقدار جذب عناصر غذایی به‌جز پتاسیم و تعداد ریزغدۀ تولیدی در اندازۀ استاندارد اختلاف معنادار نشان دادند. با مقایسۀ میانگین صفات مشخص شد که تیمارهای تلفیقی دو نوع باکتری بیشترین سهم را بر مقدار جذب عناصر غذایی و نیز تعداد ریزغده در اندازۀ استاندارد در قیاس با تیمار شاهد (عدم تلقیح با باکتری) داشت. رقم ‘سانته’ با برتری 48 درصدی، بیشترین تعداد ریزغده را در قیاس با رقم ‘اگریا’ تولید کرد. با توجه به نتایج پژوهش حاضر، تلقیح سیب‌زمینی با باکتری‌های محرک رشد به‌صورت مجزا و تلفیقی ضمن تشدید تأثیرات هم‌افزایی از طریق افزایش رشد و توسعۀ ریشه و درنتیجه جذب بهتر عناصر غذایی می‌تواند سبب افزایش عملکرد و بازده تولید ریزغده شود.

بررسی روند پیری برگ و شاخص‌های رشدی سویا تحت تأثیر اسید الاژیک و کیفیت بذر

صفیه عرب؛ مهدی برادران فیروزآبادی؛ احمد غلامی؛ مصطفی حیدری

دوره 25، شماره 4 ، دی 1402، ، صفحه 935-950

https://doi.org/10.22059/jci.2023.348675.2745

چکیده

به‌منظور بررسی اثر اسید الاژیک بر شاخص‌های رشدی و روند پیری برگ در گیاه سویا، آزمایشی طی دو سال 1398 و 1399 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی شاهرود اجرا گردید. آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل کیفیت اولیه بذر در دو سطح (بذور نرمال و بذور فرسوده) و کاربرد ... بیشتر

واکنش عملکرد و اجزای عملکرد پنبه به تعدیل‌کننده‌های تنش در شرایط شور در تاریخ کاشت رایج و تأخیری

معصومه شنوایی زارع؛ محمد آرمین؛ حمید مروی

دوره 24، شماره 4 ، دی 1401، ، صفحه 1101-1116

https://doi.org/10.22059/jci.2022.329260.2603

چکیده

امروزه استفاده از تعدیل‌کنندههای تنش به‌عنوان یک راه‌کار مفید و کمهزینه برای کاهش اثرات تنش‌های محیطی مورد توجه پژوهش‌گران قرار گرفته است. به‌منظور بررسی اثر نوع تعدیل‌کننده مصرفی بر عملکرد و اجزای عملکرد پنبه در شرایط شور در دو تاریخ کشت متفاوت، آزمایشی به‌صورت کرت‌های یک‌بار خردشده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی ... بیشتر امروزه استفاده از تعدیل‌کنندههای تنش به‌عنوان یک راه‌کار مفید و کمهزینه برای کاهش اثرات تنش‌های محیطی مورد توجه پژوهش‌گران قرار گرفته است. به‌منظور بررسی اثر نوع تعدیل‌کننده مصرفی بر عملکرد و اجزای عملکرد پنبه در شرایط شور در دو تاریخ کشت متفاوت، آزمایشی به‌صورت کرت‌های یک‌بار خردشده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در دانشگاه آزاد اسلامی واحد سبزوار در دو سال 1397 و 1398 انجام شد. فاکتورهای موردبررسی تاریخ کاشت (کشت رایج و تأخیری) به‌عنوان کرت اصلی و نوع تعدیل‌کننده تنش (شاهد، سالیسیلیک‏‌اسید mM4 و 2، گلایسین بتائین mM 100 و 50 و سدیم نیتروپروساید μM 200 و 100) به‌عنوان کرت فرعی بودند. بالاترین تعداد غوزه در بوته در سال اول با محلول‌پاشی سالیسیلیک‏‌اسید mM2 (1/10) و در سال دوم با محلول‌پاشی سالیسیلیک‏‌اسید mM4 (58/7) به‌دست آمد. درحالی‌که در کشت رایج محلول‌پاشی با سالیسیلیک‏‌اسید mM4 سبب افزایش عملکرد وش (6/45 درصد) شد، اما در کشت تأخیری عملکرد وش واکنشی به نوع تعدیل‌کننده نشان نداد. در سال اول محلولپاشی با سدیم نیتروپروساید μM100 هم در کشت رایج و هم در کشت تأخیری بالاترین عملکرد الیاف را داشت، اما در سال دوم محلول‌پاشی با سالیسیلیک‏‌اسید mM2 عملکرد الیاف بیش‌تری را تولید کرد. در مجموع نتایج این آزمایش نشان داد بیش‌ترین عملکرد وش در پنبه در شرایط شور در کشت رایج و محلول‌پاشی سالیسیلیک‏‌اسید mM4 به‌دست میآید.

اثر کاربرد خاکی نیتروکسین و ورمیکمپوست بر صفات مورفولوژی و بیوشیمیایی تمشک سیاه (Rubus sp.)

رویا موسوی؛ ویدا چالوی؛ کامران قاسمی؛ مهدی حدادی نژاد

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 14 بهمن 1401

https://doi.org/10.22059/jci.2023.343045.2708

چکیده

برای بررسی اثر نیتروکسین و ورمیکمپوست بر خصوصیات کیفی و عملکردی تمشک سیاه، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار در بسترهای گلدانی انجام شد. فاکتور اول میزان درصد کود ورمیکمپوست در پنج سطح (0، 10، 20، 30 و 40) و فاکتور دوم سطح تلقیح و عدم تلقیح با نیتروکسین (Ni) بود. نتایج نشان داد که تیمارها اثر معنی داری بر صفات ... بیشتر برای بررسی اثر نیتروکسین و ورمیکمپوست بر خصوصیات کیفی و عملکردی تمشک سیاه، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار در بسترهای گلدانی انجام شد. فاکتور اول میزان درصد کود ورمیکمپوست در پنج سطح (0، 10، 20، 30 و 40) و فاکتور دوم سطح تلقیح و عدم تلقیح با نیتروکسین (Ni) بود. نتایج نشان داد که تیمارها اثر معنی داری بر صفات مورد بررسی داشتند. بالاترین وزن میوه، تعداد میوه و عملکرد در ورمیکمپوست 20 درصد مشاهده شد. بیشترین طول میوه (62/1 سانتیمتر) در ورمیکمپوست 10 درصد و تلقیح نیتروکسین بدست آمد. بیشترین قطر میوه در ورمیکمپوست 30 درصد حاصل گردید. همچنین در پارامترهای بیوشیمیایی کاربرد ورمیکمپوست 10 درصد بیشترین مواد جامد محلول و شاخص طعم را به دنبال داشت. بیشترین مقدار آنتوسیانین در تیمارهای ورمیکمپوست 20 و 30 درصد به ترتیب به میزان 551 و 563 (میلی گرم بر لیتر آب میوه) حاصل گردید. کاربرد نیتروکسین به همراه ورمیکمپوست 30 درصد بیشترین ویتامین ث را به همراه داشت. بهطور کلی نتایج نشان داد که کاربرد ورمیکمپوست در سطوح 20 تا 30 درصد بهترین اثر را بر صفات کمی و کیفی تمشک سیاه داشته و نیتروکسین نیز میتواند اثر منفی مقادیر بالای ورمیکمپوست را کاهش داده و موجب افزایش اثر ورمیکمپوست بر گیاه تمشک شود.

بررسی رابطه صفات مهم زراعی با عملکرد دانه در لاین های گندم نان

حسین قربانی مندولکانی؛ منوچهر خدارحمی؛ فرخ درویش؛ محمد تائب

دوره 12، شماره 1 ، اردیبهشت 1389، ، صفحه 59-67

چکیده

به منظور تعیین روابط میان عملکرد دانه و برخی صفات فیزیولوژیکی و مورفولوژیکی در لاین های اینبرد نوترکیب گندم نان و تعیین سهم آن دسته از صفات که بیشترین تأثیر را بر عملکرد دانه دارند و همچنین بررسی اثر مستقیم و غیرمستقیم بین عملکرد دانه با اجزای آن، آزمایشی با 335 لاین اینبرد نوترکیب گندم نان در قالب طرح آلفالاتیس در دو تکرار در مزرعه ... بیشتر به منظور تعیین روابط میان عملکرد دانه و برخی صفات فیزیولوژیکی و مورفولوژیکی در لاین های اینبرد نوترکیب گندم نان و تعیین سهم آن دسته از صفات که بیشترین تأثیر را بر عملکرد دانه دارند و همچنین بررسی اثر مستقیم و غیرمستقیم بین عملکرد دانه با اجزای آن، آزمایشی با 335 لاین اینبرد نوترکیب گندم نان در قالب طرح آلفالاتیس در دو تکرار در مزرعه آزمایشی بخش تحقیقات غلات مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، در سال 1386 اجرا گردید. عملکرد دانه با تمامی اجزای عملکرد همبستگی مثبت و معنی داری داشت و ضریب همبستگی بین عملکرد دانه با تعداد روز تا سنبله دهی، تعداد روز تا گرده افشانی، تعداد روز تا رسیدگی کامل، طول بیرون آمدگی پدانکل و طول میان گره دوم منفی و معنی دار بود. در رگرسیون گام به گام، سرعت تولید دانه اولین متغیری بود که وارد مدل گردید و درصد بیشتری از تغییرات عملکرد دانه را توجیه نمود. تجزیه علیت عملکرد دانه و اجزای آن نشان داد که بیشترین اثرات مستقیم را به ترتیب سرعت تولید دانه و عملکرد بیولوژیک (534/0 و 532/0) بر عملکرد دانه داشتند. نتایج این بررسی حاکی از آن است که خصوصیاتی مانند تعداد سنبله در مترمربع، تعداد دانه در مترمربع، وزن دانه در سنبله، سرعت تولید عملکرد بیولوژیک، سرعت تولید دانه و عملکرد بیولوژیک را می توان به عنوان معیارهایی برای انتخاب در جهت بهبود عملکرد دانه در گندم معرفی نمود.

اثر اتفن بر سهولت برداشت محصول بادام و کارایی آن در تأخیر گل دهی

حمید معین راد

دوره 11، شماره 2 ، آبان 1388، ، صفحه 65-74

چکیده

این پژوهش روی درختان بادام شش ساله رقم شاهرود شماره 18 در مرکز تحقیقات کشاورزی خراسان رضوی طی سال های 83-1381 انجام شد. در سال 1381 اتفن با غلظت‌های صفر تا 600 میلی‌گرم در لیتر و در سال 1382 با غلظت‌های صفر تا 900 میلی‌گرم در لیتر به ترتیب 15 و 20 روز قبل از زمان برداشت، در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار روی درختان انتخابی محلول پاشی شد. علاوه ... بیشتر

تأثیر پرایمینگ با مواد و پتانسیل‌‌های مختلف اسمزی بر جوانه‌‌زنی بذر طالبی

محمود لطفی؛ الهام علی آبادی؛ علی رضوانی؛ رضا امیری

دوره 13، شماره 1 ، شهریور 1390، ، صفحه 65-74

چکیده

پرایمینگ به عنوان روشی مناسب جهت یکنواختی و کاهش زمان سبز کردن بسیاری از بذرها پیشنهاد شده است. اثرات پرایمینگ با پنج محلول اسموتیک (پلی‌‌اتیلن گلیکول، مانیتول، KNO3، KH2PO4 و ترکیب دو نمک) در شش سطح پتانسیل اسمزی (1- تا 5/1- مگاپاسکال) بر درصد، سرعت و یکنواختی جوانه‌‌زنی بذر طالبی در شرایط آزمایشگاهی و گلدانی مقایسه شد. بهترین نتایج با غلظت ... بیشتر

اثر کاربرد زئولیت و محلول پاشی سلنیم در شرایط تنش کم آبی بر روابط آبی و آنزیم های آنتی اکسیدان در گیاه دارویی کدو پوست کاغذی

معصومه نعیمی؛ غلام علی اکبری؛ امیر حسین شیرانی راد؛ طاهره حسنلو؛ غلام عباس اکبری

دوره 14، شماره 1 ، شهریور 1391، ، صفحه 67-81

https://doi.org/10.22059/jci.2012.25045

چکیده

به منظور بررسی اثر کاربرد زئولیت و محلول پاشی سلنیم در شرایط تنش کم آبی بر روابط آبی و آنزیم های آنتی اکسیدان در گیاه دارویی کدو پوست کاغذی (Cucurbita pepo L.)، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1389 در منطقه تاکستان واقع در استان قزوین به اجرا درآمد. در این آزمایش، عامل آبیاری در سه سطح شامل آبیاری ... بیشتر به منظور بررسی اثر کاربرد زئولیت و محلول پاشی سلنیم در شرایط تنش کم آبی بر روابط آبی و آنزیم های آنتی اکسیدان در گیاه دارویی کدو پوست کاغذی (Cucurbita pepo L.)، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1389 در منطقه تاکستان واقع در استان قزوین به اجرا درآمد. در این آزمایش، عامل آبیاری در سه سطح شامل آبیاری معمول (شاهد)، قطع آبیاری در مرحله گل دهی و قطع آبیاری در مرحله میوه دهی و عامل زئولیت در دو سطح عدم کاربرد و مصرف 10 تن در هکتار و عامل محلول پاشی سلنیم نیز در دو سطح صفر (عدم کاربرد) و 30 گرم در لیتر در هکتار بودند. نتایج نشان داد که تنش کم آبی فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان را افزایش داد، به طوری که این افزایش فعالیت در تیمار تنش در مرحله گل دهی مشهودتر بود. محلول پاشی سلنیم موجب افزایش فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان در تمام سطوح آبیاری گردید. کاربرد زئولیت به میزان 10 تن در هکتار در شرایط تنش کم آبی موجب کاهش اثرات مخرب تنش و بهبود صفاتی همچون رطوبت نسبی برگ، کمبود اشباع آب، محتوای پروتئین محلول، تعداد دانه در میوه، وزن صد دانه و عملکرد روغن گردید. با توجه به نتایج به دست آمده، به نظر می رسد کاربرد زئولیت در مناطقی که در معرض تنش خشکی هستند به دلیل خاصیت حفظ و ذخیره سازی رطوبت طی دوره تنش می تواند در جهت بهبود رشد و تولید گیاه مفید واقع شود.

عوامل مؤثر بر بهبود جوانه زنی رویان های بدنی گردوی ایرانی و تبدیل آن ها به گیاهک

کورش وحدتی؛ حسن بهرامی سرمندی؛ سیامک کلانتری

دوره 12، شماره 2 ، آبان 1389، ، صفحه 73-82

چکیده

رویان های خوب نمو یافته یک لاین رویان زای حاصل از لپه های نابالغ گردو که بر روی محیط کشت بلوغ (دارای 3/0 درصد ژلرایت و دو میلی گرم بر لیتر آبسزیک اسید) رشد کرده بودند، انتخاب شدند. رویان های بدنی در معرض پیش تیمارهای سرما (به مدت یک ماه در تاریکی در دمای ?C4-3)، روشهای مختلف خشک کردن و ترکیبی از این دو تیمار قرار گرفتند. این آزمایش براساس طرح ... بیشتر رویان های خوب نمو یافته یک لاین رویان زای حاصل از لپه های نابالغ گردو که بر روی محیط کشت بلوغ (دارای 3/0 درصد ژلرایت و دو میلی گرم بر لیتر آبسزیک اسید) رشد کرده بودند، انتخاب شدند. رویان های بدنی در معرض پیش تیمارهای سرما (به مدت یک ماه در تاریکی در دمای ?C4-3)، روشهای مختلف خشک کردن و ترکیبی از این دو تیمار قرار گرفتند. این آزمایش براساس طرح کاملاً تصادفی و در آزمایشگاه کشت بافت گروه باغبانی پردیس ابوریحان، دانشگاه تهران در سال 1386 انجام گرفت. بعد از گذشت سه هفته، رویان های بدنی جوانه زده از پیش تیمار سرما توأم با خشک کردن انتخاب و برای رشد و نمو بیشتر، به شش محیط کشت DKW دارای مقادیر مختلف سوکروز، زغال فعال و غلظت های مختلف عناصر ماکرو انتقال داده شدند. میزان رشد گیاهک ها بعد از چهار هفته ارزیابی شد. فقط 26 درصد رویان های بدنی نمو یافته فاقد پیش تیمار دارای ریشه و ساقه بودند، ولی 54 درصد رویان هایی که پیش تیمار سرما دریافت کرده بودند، به گیاهک تبدیل شدند. در تیمار خشک کردن به صورت سریع، آهسته و کامل به ترتیب 27، 37 و 57 درصد رویان های بدنی جوانه زده دارای ریشه و هم ساقه بودند. تیمار نگهداری در سرما در ترکیب با خشک کردن کامل سبب بالا بردن درصد جوانه زنی رویان های بدنی تا 73 درصد شد. افزودن زغال فعال و غلظت سوکروز همچنین کاهش غلظت عناصر پرمصرف و کم مصرف اثر معنی داری روی رشد طولی ساقه نداشتند، ولی اثر چشم گیری روی رشد ریشه داشتند. بالاترین طول ریشه در محیط کشت پایه ½ DKW با 5/0 درصد سوکروز و یک درصد زغال فعال مشاهده شد.

دوره 26 (1403)

دوره 25 (1402)

دوره 24 (1401)

دوره 23 (1400)

دوره 22 (1399)

دوره 21 (1398)

دوره 20 (1397)

دوره 19 (1396)

دوره 18 (1395)

دوره 17 (1394)

دوره 16 (1393)

دوره 15 (1392)

دوره 14 (1391)

دوره 13 (1390)

دوره 12 (1389)

دوره 11 (1388)

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده