فرهاد عزیزی؛ علی ماهرخ؛ ویدا قطبی؛ فرید گل زردی؛ سید محمد علی مفیدیان؛ محمد زمانیان؛ وحید رهجو؛ مسعود ترابی؛ الیاس سلطانی
چکیده
این مطالعه به‌منظور جزئی‌سازی عامل‌های مدیریتی تأثیرگذار و تأثیرپذیر در امر تولید ذرت علوفه‌ای در کشور و شناسایی عوامل محدودکننده آن انجام شد. در این بررسی داده‌های به‌دست‌آمده از 43 مورد گزارش نهایی سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی و یا مقاله‌های مستخرج از آنها طی 10 سال اخیر با استفاده از روش فراتحلیل (متاآنالیز) تجزیه‌وتحلیل ...
بیشتر
این مطالعه به‌منظور جزئی‌سازی عامل‌های مدیریتی تأثیرگذار و تأثیرپذیر در امر تولید ذرت علوفه‌ای در کشور و شناسایی عوامل محدودکننده آن انجام شد. در این بررسی داده‌های به‌دست‌آمده از 43 مورد گزارش نهایی سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی و یا مقاله‌های مستخرج از آنها طی 10 سال اخیر با استفاده از روش فراتحلیل (متاآنالیز) تجزیه‌وتحلیل شدند. براساس نتایج حاصل از این مطالعه در رابطه با گیاه ذرت علوفه‌ای مشاهده شد که تراکم 65/5 درصد، تنش خشکی 44/13- درصد، رقم 31/0 درصد، تاریخ کاشت 54/2- درصد و کود نیتروژن 00/24 درصد از تغییرات عملکرد علوفه ذرت را توجیه کردند. نتایج این مطالعه نشان داد که با افزایش تراکم بوته بین 80 تا 100 هزار بوته در هکتار، عملکرد حدود 49/9 درصد افزایش معنی‌داری یافت. در شرایط تنش ملایم، تنش شدید و تنش خیلی شدید خشکی، عملکرد علوفه ذرت به‌ترتیب 30/25، 38/14، 99/8 درصد، به‌طور معنی‌داری کاهش یافت. هم‌چنین در مورد ارقام مختلف و گروه‌های مختلف رسیدگی، گروه 700، 83/3 درصد افزایش عملکرد معنی‌داری نسبت به سایر گروه‌ها را موجب شده است. برای تاریخ‌های کاشت ذرت علوفه‌ای بررسی‌شده نسبت به شاهد که نیمه اول خردادماه است کاهش عملکرد علوفه مشاهده شد. در نهایت بیشترین درصد افزایش عملکرد علوفه ذرت، از مصرف 450 کیلوگرم کود اوره در هکتار حاصل شد. به‌طورکلی کود نیتروژن، تنش خشکی و تراکم کاشت به‌ترتیب به‌عنوان مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار بر عملکرد علوفه ذرت در ایران شناخته شدند.
فاطمه قاسمی؛ وریا ویسانی؛ مرجان دیانت؛ محمود مرادی
چکیده
استفاده از تراکم و ارقامی که قدرت رقابتپذیری بالایی دارند از راههای مؤثر در کنترل علفهای هرز در سیستم مدیریت تلفیقی است. به‌منظور بررسی امکان افزایش قدرت رقابتی برخی از ارقام نخود دیم در مقابل علفهای هرز با استفاده از تراکم کشت آزمایشی بهصورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی در چهار تکرار در مزرعه ...
بیشتر
استفاده از تراکم و ارقامی که قدرت رقابتپذیری بالایی دارند از راههای مؤثر در کنترل علفهای هرز در سیستم مدیریت تلفیقی است. به‌منظور بررسی امکان افزایش قدرت رقابتی برخی از ارقام نخود دیم در مقابل علفهای هرز با استفاده از تراکم کشت آزمایشی بهصورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی در چهار تکرار در مزرعه تحقیقاتی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان کردستان، ایستگاه گریزه سنندج در سال زراعی 99-1398 اجرا شد. فاکتور اول تراکم نخود در سه سطح 30، 36 و 42 بوته در مترمربع به‌عنوان کرت اصلی، ارقام نخود در هفت سطح شامل آزاد، جم، محلی، هاشم، ILC482، پیروز و کاکا و عملیات مدیریتی در دو سطح وجین کامل در تمام فصل رشد و عدم وجین به‌عنوان فاکتورهای فرعی بودند. براساس نتایج به‌دست‌آمده وجین علف هرز باعث افزایش تعداد غلاف در بوته به میزان 63/35 درصد شد. در عملکرد و اجزای عملکرد نخود بین ارقام موردبررسی تفاوت معنیدار وجود داشت. ارقام ILC482 و کاکا به‌ترتیب از بیشترین و کم‌ترین تعداد شاخه اصلی به میزان 82/3 و 58/2 برخوردار بودند. بیشترین تعداد شاخه فرعی در تراکم 30 بوته در مترمربع به‌دست آمد. بیشترین تعداد غلاف در بوته به میزان 12/14 و 41/13 در ارقام پیروز و جم و کم‌ترین تعداد غلاف در بوته به مقدار 98/7 در رقم هاشم مشاهده شد. حداکثر عملکرد دانه، شاخص تحمل رقابت و کم‌ترین تراکم علف هرز را رقم جم دارا بود. در همه ارقام موردبررسی با افزایش تراکم بوته تعداد دانه در مترمربع، عملکرد دانه و شاخص تحمل رقابت افزایش نشان داد و بیشترین مقدار آنها در تراکم 42 بوته در مترمربع به‌دست آمد.
مصطفی ابراهیمی کیا؛ متین جامی معینی؛ حمید مروی؛ یوسف هاشمی نژاد؛ محمد قاسم زاده گنجه ای
چکیده
به‌منظور بررسی اثر فاصله ردیف و مقدار مصرف نیتروژن بر رشد و عملکرد کینوا، آزمایشی بهصورت اسپلیت‌پلات در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1397 در سبزوار انجام شد. عوامل موردمطالعه شامل فاصله ردیف کاشت در سه سطح 25، 50 و 75 سانتیمتر و مقدار مصرف نیتروژن در چهار سطح صفر، 50، 100 و 150 کیلوگرم در هکتار بودند. نتایج نشان داد ...
بیشتر
به‌منظور بررسی اثر فاصله ردیف و مقدار مصرف نیتروژن بر رشد و عملکرد کینوا، آزمایشی بهصورت اسپلیت‌پلات در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1397 در سبزوار انجام شد. عوامل موردمطالعه شامل فاصله ردیف کاشت در سه سطح 25، 50 و 75 سانتیمتر و مقدار مصرف نیتروژن در چهار سطح صفر، 50، 100 و 150 کیلوگرم در هکتار بودند. نتایج نشان داد که بیشترین محتوای رنگدانههای فتوسنتزی، طول پانیکول، تعداد دانه در بوته و عملکرد بیولوژیک در تیمار 150 کیلوگرم نیتروژن در هکتار به‌دست آمد. تیمار 100 کیلوگرم نیتروژن در هکتار بالاترین تعداد پانیکول در بوته (24/19 عدد) و وزن هزاردانه (51/3 گرم) را دارا بود. افزایش فاصله ردیف باعث افزایش محتوای کلروفیل، ارتفاع بوته، تعداد پانیکول، طول پانیکول و تعداد دانه در بوته شد، اما وزن هزاردانه، عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک را کاهش داد. کاهش عملکرد دانه با افزایش فاصله ردیف به 50 و 75 سانتیمتر، به‌ترتیب برابر با 62/18 و 14/50 درصد بود. بالاترین عملکرد دانه (5/6644 کیلوگرم در هکتار) در شرایط مصرف 150 کیلوگرم نیتروژن در هکتار و در فاصله ردیف 25 سانتیمتر مشاهده شد. با افزایش فاصله ردیف، نیاز نیتروژنی برای تولید حداکثر عملکرد دانه کاهش یافت، به‌طوری‌که بالاترین عملکرد دانه در فاصله ردیفهای 75، 50 و 25 سانتیمتر به‌ترتیب با مصرف 50، 100 و 150 کیلوگرم نیتروژن در هکتار تولید شد. با توجه به نتایج، مصرف 150 کیلوگرم نیتروژن در هکتار و فاصله ردیف 25 سانتیمتر برای کاشت ژنوتیپ ساجاما، قابل‌توصیه میباشد.
علی ماهرخ؛ فرید گل زردی؛ فرهاد عزیزی؛ سید محمد علی مفیدیان؛ محمد زمانیان؛ وحید رهجو؛ مسعود ترابی؛ الیاس سلطانی
چکیده
به‌منظور شناسایی عامل‌های محدودکننده تولید ذرت دانه‌ای در کشور، مطالعه‌ای با هدف جزئی‌سازی عامل‌های مدیریتی تأثیرگذار و تأثیرپذیر در امر تولید ذرت دانه‌ای کشور انجام شد. در این بررسی داده‌های به‌دست‌آمده از 95 مورد گزارش نهایی سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی و یا مقاله‌های مستخرج از آنها طی ده سال اخیر با استفاده ...
بیشتر
به‌منظور شناسایی عامل‌های محدودکننده تولید ذرت دانه‌ای در کشور، مطالعه‌ای با هدف جزئی‌سازی عامل‌های مدیریتی تأثیرگذار و تأثیرپذیر در امر تولید ذرت دانه‌ای کشور انجام شد. در این بررسی داده‌های به‌دست‌آمده از 95 مورد گزارش نهایی سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی و یا مقاله‌های مستخرج از آنها طی ده سال اخیر با استفاده از روش فراتحلیل (متاآنالیز) تجزیه و تحلیل شدند. براساس نتایج حاصل از این مطالعه، تراکم 93/2 درصد، آرایش کاشت 81/6 درصد، تناوب زراعی 12/11 درصد، کشاورزی حفاظتی 28/2 درصد، تنش خشکی 28/25 درصد، رقم 99/4 درصد، تاریخ کاشت 46/4 درصد و کود نیتروژن 84/25 درصد از تغییرات عملکرد دانه ذرت را توجیه کردند. بر این اساس، تراکم 100 هزار بوته در هکتار، آرایش کاشت دو ردیف زیگزاگ، الگوی کشت گیاهان خانواده لگومینوز– ذرت، کشت در داخل بقایا، شرایط آبیاری نرمال و بدون تنش خشکی (به شرط فراهمی آب آبیاری)، ارقام با گروه رسیدگی 700 (به شرط کفایت فصل رشد)، تاریخ کاشت در اقلیمهای معتدل و معتدل گرم، اردیبهشتماه و در اقلیمهای گرم، کشت تابستانه مردادماه و در نهایت مصرف حداکثر 100 تا 300 کیلوگرم کود اوره جهت کاهش خلأ عملکرد ذرت دانه‌ای توصیه میشوند.
محمدرضا لک؛ عادل غدیری؛ ابوالفضل هدایتی پور
چکیده
بیماری پوسیدگی فوزاریومی ریشه لوبیا با عامل Fusarium solani f. sp. phaseoliیکی از بیماری‌های مهم لوبیا در اراضی تحت کشت این محصول میباشد. به‌منظور بررسی راه‌کارهای به زراعی مؤثر در کنترل این بیماری، آزمایشی بهصورت اسپلیت فاکتوریل در قالب بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار طی دو سال زراعی در قطعه زمینی با سابقه آلودگی به قارچ عامل بیماری در ...
بیشتر
بیماری پوسیدگی فوزاریومی ریشه لوبیا با عامل Fusarium solani f. sp. phaseoliیکی از بیماری‌های مهم لوبیا در اراضی تحت کشت این محصول میباشد. به‌منظور بررسی راه‌کارهای به زراعی مؤثر در کنترل این بیماری، آزمایشی بهصورت اسپلیت فاکتوریل در قالب بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار طی دو سال زراعی در قطعه زمینی با سابقه آلودگی به قارچ عامل بیماری در پردیس تحقیقات و آموزش لوبیای کشور واقع در شهرستان خمین اجرا شد. نوع کشت در چهار سطح شامل کشت کرتی، کشت جوی و پشته بدون خاک‌دهی، کشت جوی و پشته با یک‌بار خاک‌دهی و کشت جوی و پشته با دو بار خاک‌دهی در کرت‌های اصلی، ارقام لوبیا در دو سطح شامل لوبیا قرمز افق و یاقوت و تراکم بوته در سه سطح شامل 20، 30 و 40 بوته در مترمربع بهصورت فاکتوریل در کرت‌های فرعی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که رقم یاقوت دارای بیشترین عملکرد دانه و حداقل شدت بیماری پوسیدگی ریشه بود. هم‌چنین افزایش تراکم بوته سبب افزایش معنیدار شدت بیماری پوسیدگی فوزاریومی ریشه شد. در بین روش‌های مختلف کاشت، کم‌ترین شدت بیماری پوسیدگی فوزاریومی ریشه در روش کاشت جوی و پشته همراه با یک‌بار خاک‌دهی مشاهده شد. بالاترین عملکرد دانه از کشت رقم یاقوت با تراکم 30 بوته در مترمربع، در کشت جوی و پشته با یک‌بار خاک‌دهی به‌دست آمد. لذا توصیه میشود در مناطقی با پتانسیل بالای این بیماری، تغییر در روش کاشت لوبیا از مسطح به جوی و پشتهای به همراه عملیات خاک‌دهی پای بوتهها، انجام شود.
ریحانه ربانی محمدیه؛ فرشید قادری فر؛ ابراهیم زینلی؛ افشین سلطانی
چکیده
به منظور بررسی اثر فاصله بین ردیفهای کاشت بر عملکرد و رشد ارقام پنبه در دو شرایط مصرف و عدم مصرف کود، مطالعه‌ای در گرگان در سال زراعی 1396 بهصورت آزمایش اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. فاکتورهای آزمایش شامل سه رقم پنبه (ساجدی، کاشمر و گلستان)، فاصله ردیف کشت در دو سطح (20 و 80 سانتیمتر) و ...
بیشتر
به منظور بررسی اثر فاصله بین ردیفهای کاشت بر عملکرد و رشد ارقام پنبه در دو شرایط مصرف و عدم مصرف کود، مطالعه‌ای در گرگان در سال زراعی 1396 بهصورت آزمایش اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. فاکتورهای آزمایش شامل سه رقم پنبه (ساجدی، کاشمر و گلستان)، فاصله ردیف کشت در دو سطح (20 و 80 سانتیمتر) و مصرف کودهای شیمیایی نیتروژن، فسفر و پتاسیم به ترتیب با مقادیر 350، 300 و 225 کیلوگرم در هکتار و تیمار شاهد (عدم مصرف کود) بود. براساس نتایج تجزیه واریانس اثر رقم بر تعدا شاخه زایشی، ارتفاع اولین قوزه از سطح زمین و تعداد قوزه معنیدار بود در حالی که اثر فاصله ردیف بر تعداد شاخه رویشی، ارتفاع اولین قوزه از سطح زمین، تعداد قوزه، وزن قوزه و عملکرد وش معنیدار بود. درهر سه رقم مورد مطالعه کاهش فاصله ردیف باعث کاهش ارتفاع بوته و افزایش شاخص سطح برگ، ماده خشک و عملکرد وش شد. کوددهی نیز باعث افزایش معنیدار ارتفاع بوته، شاخص سطح برگ، تعداد شاخه زایشی، تعداد قوزه، وزن قوزه و عملکرد وش شد. در مورد اثرات متقابل نیز تنها اثر متقابل رقم × فاصله ردیف بر تعداد شاخه زایشی و اثر متقابل فاصله ردیف × کوددهی بر تعداد قوزه، وزن قوزه و عملکرد وش معنیدار بود. بنابراین، اثر متقابل معنی‌داری بین فاصله ردیف و مصرف عناصر غذایی از لحاظ خصوصیات رشدی و عملکرد ارقام پنبه وجود دارد و کاهش فاصله ردیف در پنبه میتواند باعث افزایش قابل توجهی در عملکرد وش شود.
محمد رحمانی؛ محمد اسماعیلی آفتابدری
چکیده
با توجه به اهمیت اصلاح الگوی کشت یونجه از طریق ترویج ایده کشت دومنظوره تولید بذر و علوفه یونجه، آزمایشی بهصورت کرت‌های یکبارخردشده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی طی دوسال 1392 و 1393در استان زنجان اجرا شد. چهار الگوی کشت یونجه همدانی شامل بذرپاشی، کشت ردیفی با فاصله‌های 25، 50 و 75 سانتیمتر در کرت‌های اصلی و سه سطح مصرف بذر 10، 20 و ...
بیشتر
با توجه به اهمیت اصلاح الگوی کشت یونجه از طریق ترویج ایده کشت دومنظوره تولید بذر و علوفه یونجه، آزمایشی بهصورت کرت‌های یکبارخردشده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی طی دوسال 1392 و 1393در استان زنجان اجرا شد. چهار الگوی کشت یونجه همدانی شامل بذرپاشی، کشت ردیفی با فاصله‌های 25، 50 و 75 سانتیمتر در کرت‌های اصلی و سه سطح مصرف بذر 10، 20 و 30 کیلوگرم در هکتار در کرت‌های فرعی قرار گرفت. نتایج تجزیه مرکب نشان داد کشت با فاصله ردیف 25 و 50 سانتیمتر بیشترین علوفه خشک را تولید نمودند. مصرف بذر بین 20 تا 30 کیلوگرم تفاوت معنی‌داری در عملکرد علوفه خشک نداشتند و بیشترین علوفه خشک را تولید کردند. به لحاظ کیفی، درصد جوانه‌زنی بذر تحت تأثیر فاصله ردیف کشت و تراکم بوته قرار نگرفت ولی بذرهای حاصل از کشت 10 کیلوگرم بذر در هکتار، وزن هزار بذر بالاتری داشتند. به لحاظ اقتصادی بیشترین ارزش اقتصادی تولید دومنظوره از فاصله کشت 25 و 50 سانتیمتر و میزان مصرف 10و 20 کیلوگرم بذر در هکتار به‌دست آمد. بر اساس این نتایج، ارزش اقتصادی حاصل ازکشت یونجه در ردیفهای50 سانتیمتری با مصرف 10 کیلوگرم بذر در هکتاربا کشت در ردیفهای نزدیک‌تر و مصرف بذر بیشتر تفاوت معنی‌داری نداشت و می‌توان پیشنهاد نمود مزارع یونجه بذری با این الگو کشت شوند.
محمد ربیعی؛ مهرداد جیلانی
چکیده
به‌منظور بررسی اثر فاصلۀ کاشت و مقدار بذر بر عملکرد دانه و صفات زراعی ارقام لوبیا، آزمایشی بهصورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار طی دو سال زراعی 1387 و 1388 در مؤسسۀ تحقیقات برنج کشور (رشت) انجام گرفت. تیمارهای آزمایشی شامل فاصلۀ ردیف کشت (20، 30 و 40 سانتیمتر) به‌عنوان کرت اصلی، و ارقام لوبیا قرمز (ʻخالدار ...
بیشتر
به‌منظور بررسی اثر فاصلۀ کاشت و مقدار بذر بر عملکرد دانه و صفات زراعی ارقام لوبیا، آزمایشی بهصورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار طی دو سال زراعی 1387 و 1388 در مؤسسۀ تحقیقات برنج کشور (رشت) انجام گرفت. تیمارهای آزمایشی شامل فاصلۀ ردیف کشت (20، 30 و 40 سانتیمتر) به‌عنوان کرت اصلی، و ارقام لوبیا قرمز (ʻخالدار باقلای گرمʼ و ʻقرمز کیاشهریʼ) و مقدار بذر (70، 90 و 110 کیلوگرم در هکتار) به‌عنوان کرت‌های فرعی بودند. نتایج مقایسۀ میانگین نشان داد که بیشترین عملکرد دانه در سال دوم (8/1478 کیلوگرم در هکتار)، فاصلۀ ردیف کشت 20 سانتیمتر (3/1396 کیلوگرم در هکتار)، رقم ʻخالدار باقلای گرمʼ (8/1398 کیلوگرم در هکتار) و مقدار بذر 110 کیلوگرم در هکتار (1/1414 کیلوگرم در هکتار) به‌دست آمد. مقدار 110 کیلوگرم بذر در هکتار بیشترین عملکرد پروتئین (0/334 کیلوگرم در هکتار) را نیز در پی داشت. هم‌چنین نتایج این تحقیق حاکی از آن است که فواصل بین ردیف کمتر، مقدار بذر بیشتر و کاربرد رقم ʻخالدار باقلای گرمʼ بهدلیل عملکرد زیاد و دارا بودن صفت زودرسی برای منطقۀ آزمایش مناسبتر است.
محمد سعید حسنوندی؛ مسعود رفیعی؛ عظیمه باقری
چکیده
تجزیه و تحلیل رشد، روش کاربردی و با ارزشی در بررسی کمی رشد، نمو و تولیدگیاهان زراعی به شمار میرود. به منظور مطالعة اثر کود نیتروژن و تراکم بوته بر شاخصهای مهم فیزیولوژیک رشد گیاه گلرنگ (رقم IL111)، آزمایشی در قالب کرت‌های خرد‌ده با طرح پایة بلوکهای کامل تصادفی در چهار تکرار در سال زراعی 87ـ1386 در مزرعة تحقیقاتی دانشکدة کشاورزی ...
بیشتر
تجزیه و تحلیل رشد، روش کاربردی و با ارزشی در بررسی کمی رشد، نمو و تولیدگیاهان زراعی به شمار میرود. به منظور مطالعة اثر کود نیتروژن و تراکم بوته بر شاخصهای مهم فیزیولوژیک رشد گیاه گلرنگ (رقم IL111)، آزمایشی در قالب کرت‌های خرد‌ده با طرح پایة بلوکهای کامل تصادفی در چهار تکرار در سال زراعی 87ـ1386 در مزرعة تحقیقاتی دانشکدة کشاورزی دانشگاه لرستان، واقع در شهرستان خرمآباد، اجرا شد. تیمارها شامل کود نیتروژن به‌عنوان عامل اصلی در سه سطح (0N1=، 75N2= و 150N3= کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار) و تراکم بوته به‌عنوان عامل فرعی در سه سطح (40D1=، 50D2= و 60D3= بوته در مترمربع) بودند. به منظور بررسی دقیق‌تر از شاخص درجة روز رشد برای برازش منحنیهای شاخص رشد استفاده شد و با استفاده از مدل‌های رگرسیونی غیرخطی برای هر کدام از شاخصهای رشد مدل مناسب انتخاب شد. نتایج بررسی شاخصهای رشد نشان داد کاربرد نیتروژن سبب افزایش شاخصهایی نظیر سطح برگ، تجمع مادة خشک و سرعت رشد محصول شد، اما سرعت جذب خالص در آن کاهش یافت. با افزایش تراکم بوته شاخصهایی نظیر سطح برگ و تجمع مادة خشک به علت خاصیت شاخه دهی گلرنگ دچار تغییر زیادی نشد، اما سرعت رشد محصول و سرعت جذب خالص در گیاه کاهش پیدا کرد.با توجه به مجموع نتایج می‌توان این‌گونه اظهار کرد که کاربرد نیتروژن در مقایسه با تغییرات تراکم بوته، اثر بیشتر و مثبتتری بر شاخصهای فیزیولوژیک رشد در گیاه گلرنگ داشته است.