شکیبا شاهمرادی؛ مهدی زهراوی
چکیده
کاهش چشمگیر تنوع ژنتیکی در بسیاری از گونه‌های زراعی، توجه جهانی را به منشأ اولیۀ ژن‌های جدید که اغلب در توده‌های بومی نهفته است و می‌تواند ژن‌های ارزشمندی برای تحمل به تنش‌های زنده و غیر‌زنده و صفات مطلوب اقتصادی باشد، جلب کرده است. در تحقیق حاضر به‌منظور ارزیابی واکنش توده‌های بومی جو زراعی در برابر خشکی و بررسی صفات مرتبط با ...
بیشتر
کاهش چشمگیر تنوع ژنتیکی در بسیاری از گونه‌های زراعی، توجه جهانی را به منشأ اولیۀ ژن‌های جدید که اغلب در توده‌های بومی نهفته است و می‌تواند ژن‌های ارزشمندی برای تحمل به تنش‌های زنده و غیر‌زنده و صفات مطلوب اقتصادی باشد، جلب کرده است. در تحقیق حاضر به‌منظور ارزیابی واکنش توده‌های بومی جو زراعی در برابر خشکی و بررسی صفات مرتبط با تحمل تنش و درک روابط بین آنها، 25 ژنوتیپ بومی اقلیم‌های خشک و نیمه‌خشک کشور از کلکسیون جو اهلی در بانک ژن گیاهی ملی ایران، به‌همراه سه رقم زراعی در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در دو وضعیت آبیاری نرمال و قطع آبیاری (تنش خشکی) در مزرعۀ تحقیقاتی مؤسسۀ اصلاح و تهیۀ نهال و بذر ارزیابی شدند. صفات ارزیابی‌شده شامل صفات فنولوژیک، فیزیولوژیک و آگرونومیک بود. شاخصهای تحمل و حساسیت به تنش نیز برای ژنوتیپها محاسبه شد. با توجه به ضرایب همبستگی، شاخص STI بهترین شاخص برای گزینش ژنوتیپهای متحمل به خشکی در گیاه جو شناخته شد. براساس این شاخص، ژنوتیپهای شمارۀ 25 (6711TN)، 26 (رقم نصرت)، 24 (2/6652TN) و 16 (6436TN)، به‌ترتیب پرمحصولترین ژنوتیپها در وضعیت نرمال و تنش خشکی شناسایی شدند. رگرسیون گام‌به‌گام بین شاخص تحمل تنش و صفات تحت ارزیابی، اهمیت فراوان صفات سطح ویژۀ برگ پرچم، تعداد سنبلچه در سنبله، سطح برگ و تعداد روز تا گلدهی را در وضعیت تنش خشکی نشان داد. تنها صفتی که در وضعیت رطوبتی نرمال با شاخص تحمل به تنش ارتباط نزدیکی داشت، صفت وزن صددانه بود.
سید سیامک علوی کیا؛ علیرضا پورابوقداره؛ محمد مقدم واحد؛ علی اشرف مهرابی؛ محمد امین مزینانی
چکیده
به منظور ارزیابی اثر تنش کم آبی بر برخی صفات زراعی و مورفولوژیک 8 جمعیت Triticum urartu،از نواحی جغرافیایی مختلف ایران جمع‌آوری و آزمایشی به‌صورت کرت‌های خرد‌شده بر پایة بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تکرار در سال زراعی 90-1389 در ایستگاه تحقیقاتی دانشکدة کشاورزی دانشگاه تبریز انجام شد. نتایج حاصل از تجزیة واریانس بیانگر وجود تفاوت معنی‌دار ...
بیشتر
به منظور ارزیابی اثر تنش کم آبی بر برخی صفات زراعی و مورفولوژیک 8 جمعیت Triticum urartu،از نواحی جغرافیایی مختلف ایران جمع‌آوری و آزمایشی به‌صورت کرت‌های خرد‌شده بر پایة بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تکرار در سال زراعی 90-1389 در ایستگاه تحقیقاتی دانشکدة کشاورزی دانشگاه تبریز انجام شد. نتایج حاصل از تجزیة واریانس بیانگر وجود تفاوت معنی‌دار بین جمعیت‌ها در تمام صفات مورد بررسی به جز تعداد کل پنجه در بوته، وزن کل سنبله‌ها، شاخص برداشت، شاخص کلروفیل و دورة پر‌شدن دانه بود؛ اکثر صفات مانند سطح برگ، بیوماس، شاخص برداشت و عملکرد دانه در بوته تحت شرایط تنش و بدون تنش ضریب تغییرات ژنتیکی بالایی داشتند. جمعیت‌های جمع‌آوری‌شده از مناطق مریوان و سنقر به‌عنوان جمعیت‌های متحمل‌تر به تنش کم آبی شناسایی شدند، زیرا این جمعیت‌ها از نظر عملکرد دانه در بوته و اجزای عملکرد و برخی از صفات دیگر به‌طور معنی‌دار تحت تأثیر تنش کم آبی قرار نگرفتند. تجزیة خوشه‌ای جمعیت‌های مورد مطالعه را به دو گروه کلی تفکیک کرد که جمعیت‌های متحمل به تنش کم آبی در یک گروه قرار گرفتند. به‌طور کلی نتایج حاصل نشان داد که جمعیت‌های اینکورن وحشی (Triticum urartu) بومی ایران به‌ویژه جمعیت‌های مربوط به نواحی کرمانشاه و کردستان از نظر بسیاری از صفات مورفوفیزیوژیک و زراعی دارای تحمل بیشتری به تنش خشکی هستند.