کیوان بهمنی؛ علی ایزدی دربندی؛ سید احمد سادات نوری
چکیده
رازیانه (Foeniculum vulgare Mill) گیاهی از خانوادة چتریان است که علاوه بر استفادههای دارویی، در مصارف تغذیهای، تولید مواد آرایشی، عطرسازی، معطرکردن خوراکیها و نوشیدنیها کاربرد وسیعی دارد. با توجه به اهمیت بالای مقادیر و ترکیبات اسانس، محتوا و ترکیبات شیمیایی اسانس رازیانههای ایران بررسی شد. در این مطالعه 50 اکوتیپ رازیانه از مناطق ...
بیشتر
رازیانه (Foeniculum vulgare Mill) گیاهی از خانوادة چتریان است که علاوه بر استفادههای دارویی، در مصارف تغذیهای، تولید مواد آرایشی، عطرسازی، معطرکردن خوراکیها و نوشیدنیها کاربرد وسیعی دارد. با توجه به اهمیت بالای مقادیر و ترکیبات اسانس، محتوا و ترکیبات شیمیایی اسانس رازیانههای ایران بررسی شد. در این مطالعه 50 اکوتیپ رازیانه از مناطق مختلف ایران جمعآوری شدند و در مزرعة تحقیقاتی پردیس ابوریحان، دانشگاه تهران، کشت و در سالهای 1389 تا 1390 مطالعه شد. با تعیین مرحلة 70 درصد خمیری دانه که بیشترین مقدار اسانس قابل استحصال را دارد، محتوای اسانس آنها در 2 سال متوالی و نیز ترکیبات شیمیایی اسانس آنها بررسی شد. نتایج نشان داد که اکوتیپهای ساری، قزوین، چاهستان، کلیبر و حاجیآباد دیررس (176 روز تا 70 درصد خمیری)، الموت، دماوند، اردبیل، کوهین، گیوی، مغان، خاش، کاشان، مشکینشهر، خلخال، مرودشت و فزوه میانرس (131 روز تا 70 درصد خمیری دانه) و بقیة اکوتیپها زودرس (92 روز تا 70 درصد خمیری) بودند. بهصورت میانگین هر 2 سال، اکوتیپهای رزن، فزوه، مرودشت، کاشان، ساری، کلیبر و اراک دارای محتوای اسانس بیش از 5/3درصد (بهترتیب با مقادیر 96/3، 69/3، 68/3، 66/3، 65/3، 65/3 و 54/3 درصد) بودند. نتایج بررسی ترکیبات شیمیایی اسانس با دستگاه GC-MASS نشان داد که بیشترین مقدار لیمونن مربوط به اکوتیپ سنندج، بیشترین مقدار فنچون متعلق به اکوتیپ ساری، بیشترین مقدار ترانس آنتول متعلق به اکوتیپ خاش و بیشترین مقدار متیل چاویکول متعلق به اکوتیپ کلیبر است. تأثیر اقلیم منطقة منشأ هر اکوتیپ بر خصوصیات موردمطالعه، مشهود بود.