محمدرضا منصوری واجاری؛ ابراهیم زینلی؛ افشین سلطانی؛ بنیامین ترابی؛ علیرضا نه بندانی
چکیده
هدف: مطالعه حاضر بهمنظور برآورد خلأ عملکرد باقلا در مناطق اصلی تولید این گیاه در استان گلستان شامل شهرستان‌های گرگان، علی‌آباد کتول و آق‌قلا و شناسایی عوامل ایجاد آن و تعیین سهم هر یک از آنها انجام شد.روش پژوهش: بر این اساس، اطلاعات مربوط به مدیریت تولید 445 مزرعه باقلا در منطقه گرگان، علی‌آباد کتول و آق‌قلا در سال‌های 1399-1398 و ...
بیشتر
هدف: مطالعه حاضر بهمنظور برآورد خلأ عملکرد باقلا در مناطق اصلی تولید این گیاه در استان گلستان شامل شهرستان‌های گرگان، علی‌آباد کتول و آق‌قلا و شناسایی عوامل ایجاد آن و تعیین سهم هر یک از آنها انجام شد.روش پژوهش: بر این اساس، اطلاعات مربوط به مدیریت تولید 445 مزرعه باقلا در منطقه گرگان، علی‌آباد کتول و آق‌قلا در سال‌های 1399-1398 و 1399-1400 جمع‌آوری و خلأ عملکرد با استفاده از روش تحلیل مقایسه کارکرد (CPA) برآورد شد.یافته‌ها: میانگین، بیشینه و خلأ عملکرد دانه باقلا بهترتیب 2742، 4000 و 1258 کیلوگرم در هکتار بود. هم‌چنین، براساس نتایج بهدستآمده، مهم‌ترین دلایل خلأ عملکرد و سهم هر یک از آنها در ایجاد خلأ عملکرد عبارت بودند از تاریخ کاشت 21 درصد، آفات 15 درصد، مقدار نیتروژن خالص (N) 14 درصد، تعداد دفعات دیسک 14 درصد، میزان بذر مصرفی 12 درصد، بیماری‌ها 12 درصد، آب‌گرفتگی 5 درصد، علف‌های هرز 3 درصد، عدم استفاده از ردیف‌کار 2 درصد و عمق نامناسب کاشت 1 درصد.نتیجه‌گیری: به‌طورکلی، با بهینه‌سازی مدیریت تولید باقلا و رفع عوامل خلأ عملکرد ذکرشده، می‌توان عملکرد باقلا را دراستان گلستان و مناطق گرگان، علی‌آباد کتول و آق‌قلا را به میزان 46 درصد (برابر با 1258 کیلوگرم در هکتار) نسبت به مقدار فعلی افزایش داد.
معصومه مکوندی؛ عبدالمهدی بخشنده؛ علی مشتطی؛ محمد رضا مرادی تلاوت؛ آیدین خدایی جوقان
چکیده
هدف: اثر مصرف تلفیقی کود نیتروژنه با کمپوست بقایای نیشکر و باکتری محرک رشد بر صفات کیفی و عملکرد گندم در شرایط تنش گرمای آخر فصل اهواز بررسی شد.روش پژوهش: آزمایشی بهصورت کرتهای دو بار خردشده در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. عوامل آزمایشی شامل سه تاریخ کاشت یکم آذرماه، 20 آذرماه و 10 دی‌ماه در کرتهای اصلی؛ ...
بیشتر
هدف: اثر مصرف تلفیقی کود نیتروژنه با کمپوست بقایای نیشکر و باکتری محرک رشد بر صفات کیفی و عملکرد گندم در شرایط تنش گرمای آخر فصل اهواز بررسی شد.روش پژوهش: آزمایشی بهصورت کرتهای دو بار خردشده در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. عوامل آزمایشی شامل سه تاریخ کاشت یکم آذرماه، 20 آذرماه و 10 دی‌ماه در کرتهای اصلی؛ شش سطح مصرف تلفیقی نیتروژن با کمپوست شامل شاهد، 100 درصد نیتروژن، 75 درصد نیتروژن+ 25 درصد کمپوست، 50 درصد نیتروژن+ 50 درصد کمپوست، 25 درصد نیتروژن+ 75 درصد کمپوست و 100 درصد کمپوست در کرتهای فرعی و دو سطح کاربرد و عدم کاربرد باکتری در کرتهای فرعی فرعی بود.یافته ها: مقایسه میانگین نشان داد که مصرف تلفیقی 50 درصد نیتروژن+ 50 درصد کمپوست با کاربرد باکتری باعث افزایش صفات طول دوره و سرعت پر شدن دانه، درصد پروتئین دانه و گلوتن مرطوب شد. هم‌چنین بیشترین عملکرد دانه (5864 کیلوگرم در هکتار) در تاریخ کاشت اول و مصرف تلفیقی 50 درصد نیتروژن+ 50 درصد کمپوست و کمترین مقدار آن (1115کیلوگرم در هکتار) در تاریخ کاشت سوم و تیمار شاهد حاصل شد.نتیجه‌گیری: مصرف تلفیقی کود نیتروژن و کمپوست با باکتری محرک رشد توانست اثر منفی ناشی از تنش گرمای انتهای فصل بر صفات گیاهی اندازهگیریشده را کاهش دهد.
مریم منصوری؛ غلام عباس اکبری؛ الیاس سلطانی؛ فاطمه بناءکاشانی
چکیده
هدف: بررسی گیاه امیدبخش گیاه دان سیاه با هدف تأمین روغن در شهرستان پاکدشت.روش پژوهش: این پژوهش بهصورت کرتهای دوبار خردشده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی درسه تکرار در سال 1400 در مزرعه پژوهشی پردیس ابوریحان در پاکدشت اجرا شد. در این مطالعه دور آبیاری در سه سطح (هفت روز یکبار، 10 روز یکبار و 13 روز یکبار) به‌عنوان عامل اصلی و عامل ...
بیشتر
هدف: بررسی گیاه امیدبخش گیاه دان سیاه با هدف تأمین روغن در شهرستان پاکدشت.روش پژوهش: این پژوهش بهصورت کرتهای دوبار خردشده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی درسه تکرار در سال 1400 در مزرعه پژوهشی پردیس ابوریحان در پاکدشت اجرا شد. در این مطالعه دور آبیاری در سه سطح (هفت روز یکبار، 10 روز یکبار و 13 روز یکبار) به‌عنوان عامل اصلی و عامل فرعی تاریخ کاشت در دو سطح (15 خردادماه و یکم تیرماه) و عامل فرعی- فرعی کوددهی با کودهای زیستی در چهار سطح شاهد (بدون کود زیستی)، کود زیستی شیفت، کود زیستی کریس و تلفیق کودهای زیستی شیفت و کریس منظور شد.یافته‌ها: نتایج پژوهش نشان داد که گیاهان کشت‌شده در تاریخ یکم تیرماه در تمامی صفات موردبررسی (شامل اجزای عملکرد، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک) و در هر سه سطح آبیاری آزمایش‌شده، نسبت به گیاهان کشت‌شده در تاریخ 15 خردادماه برتر بودند. عملکرد دانه نیز رفتاری همراستا با تعداد و وزن دانه از خود نشان داده است، یعنی با افزایش سطوح تنش خشکی، عملکرد دانه بهطور معنیداری در هر دو تاریخ کاشت موردبررسی کاهش یافته است. با این وجود، نسبت کاهش عملکرد دانه تحت تأثیر تنش خشکی، در گیاهان کشت‌شده در تاریخ یکم تیرماه بهطور معنیداری کم‌تر از گیاهان کشت‌شده در تاریخ 15 خردادماه بود.نتیجه‌گیری: در مجموع کشت گیاه دان‌سیاه در تاریخ یکم تیرماه به‌عنوان گیاهی امیدبخش که هم از نظر زراعی عملکرد قابل‌قبولی داشته و هم محصول تولیدی از روغن بالایی برخوردار است، به‌همراه کاربرد کود زیستی کریس در شرایط آب‌وهوایی مشابه قابل‌توصیه است.
محمد زمانیان؛ فرید گل زردی؛ علی ماهرخ؛ فرهاد عزیزی؛ مسعود ترابی؛ ویدا قطبی؛ محمد علی مفیدیان؛ وحید رهجو؛ الیاس سلطانی
چکیده
مطالعه حاضر بهمنظور جزئی‌سازی عوامل مدیریتی تأثیرگذار و تأثیرپذیر بر تولید علوفه شبدر در کشور و شناسایی عوامل محدودکننده آن انجام شد. در این مطالعه داده‌های به‌دستبه‌دست‌آمده از 68 پروژه تحقیقاتی که توسط سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی طی سال‌های 1388 تا 1399 در سراسر کشور اجرا شده بود، با استفاده از روش فراتحلیل (متاآنالیز) ...
بیشتر
مطالعه حاضر بهمنظور جزئی‌سازی عوامل مدیریتی تأثیرگذار و تأثیرپذیر بر تولید علوفه شبدر در کشور و شناسایی عوامل محدودکننده آن انجام شد. در این مطالعه داده‌های به‌دستبه‌دست‌آمده از 68 پروژه تحقیقاتی که توسط سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی طی سال‌های 1388 تا 1399 در سراسر کشور اجرا شده بود، با استفاده از روش فراتحلیل (متاآنالیز) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان داد تاریخ کاشت 31/3- درصد، روش کاشت 82/22- درصد، گونه 14/40+ درصد، میزان بذر مصرفی (تراکم کاشت) 53/1+ درصد، تنش خشکی 16/16- درصد و مرحله فنولوژیکی برداشت علوفه 42/15- درصد از تغییرات عملکرد علوفه شبدر را توجیه نمودند. بنابراین، کاشت پاییزه در نیمه دوم شهریورماه، روش کاشت کرتی، انتخاب گونه شبدر برسیم (Trifolium alexandrinum) رقم تولیدی کرج، میزان بذر مصرفی 20-15 کیلوگرم در هکتار (برای تولید علوفه) و برداشت علوفه در مرحله فنولوژیکی 25-10 درصد گلدهی بوته‌ها، مهم‌ترین عوامل مدیریتی و زراعی در افزایش تولید علوفه شبدر در مناطق سرد و معتدل است و رعایت نکردن یکی و یا مجموعه‌ای از این عوامل باعث کاهش تولید علوفه شبدر و خلأ عملکرد خواهد شد. بهطور کلی گونه، روش کاشت و تنش خشکی بهترتیب به‌عنوان مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار بر عملکرد علوفه شبدر در ایران شناخته شدند.
معصومه شنوایی زارع؛ محمد آرمین؛ حمید مروی
چکیده
امروزه استفاده از تعدیلکنندههای تنش به‌عنوان یک راه‌کار مفید و کمهزینه برای کاهش اثرات تنش‌های محیطی مورد توجه پژوهش‌گران قرار گرفته است. بهمنظور بررسی اثر نوع تعدیل‌کننده مصرفی بر عملکرد و اجزای عملکرد پنبه در شرایط شور در دو تاریخ کشت متفاوت، آزمایشی بهصورت کرتهای یکبار خردشده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی ...
بیشتر
امروزه استفاده از تعدیلکنندههای تنش به‌عنوان یک راه‌کار مفید و کمهزینه برای کاهش اثرات تنش‌های محیطی مورد توجه پژوهش‌گران قرار گرفته است. بهمنظور بررسی اثر نوع تعدیل‌کننده مصرفی بر عملکرد و اجزای عملکرد پنبه در شرایط شور در دو تاریخ کشت متفاوت، آزمایشی بهصورت کرتهای یکبار خردشده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در دانشگاه آزاد اسلامی واحد سبزوار در دو سال 1397 و 1398 انجام شد. فاکتورهای موردبررسی تاریخ کاشت (کشت رایج و تأخیری) به‌عنوان کرت اصلی و نوع تعدیل‌کننده تنش (شاهد، سالیسیلیکاسید mM4 و 2، گلایسین بتائین mM 100 و 50 و سدیم نیتروپروساید μM 200 و 100) به‌عنوان کرت فرعی بودند. بالاترین تعداد غوزه در بوته در سال اول با محلولپاشی سالیسیلیکاسید mM2 (1/10) و در سال دوم با محلولپاشی سالیسیلیکاسید mM4 (58/7) به‌دست آمد. درحالیکه در کشت رایج محلولپاشی با سالیسیلیکاسید mM4 سبب افزایش عملکرد وش (6/45 درصد) شد، اما در کشت تأخیری عملکرد وش واکنشی به نوع تعدیل‌کننده نشان نداد. در سال اول محلولپاشی با سدیم نیتروپروساید μM100 هم در کشت رایج و هم در کشت تأخیری بالاترین عملکرد الیاف را داشت، اما در سال دوم محلولپاشی با سالیسیلیکاسید mM2 عملکرد الیاف بیشتری را تولید کرد. در مجموع نتایج این آزمایش نشان داد بیشترین عملکرد وش در پنبه در شرایط شور در کشت رایج و محلولپاشی سالیسیلیکاسید mM4 به‌دست میآید.
سیداحمد کلانتراحمدی؛ جهانفر دانشیان؛ حبیب مبینی راد
چکیده
بهمنظور توسعه کشت زمستانه و بهبود برنامه تناوبی منطقه، آزمایشی در خصوص تأثیر تاریخ کاشت بر عملکرد دانه ارقام آفتابگردان بهصورت کرتهای خردشده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار به‌مدت دو سال (95-1393) در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی صفیآباد دزفول اجرا شد. تاریخ کاشت در چهار سطح (4 و 18 بهمن‌ماه، 2 و 16 ...
بیشتر
بهمنظور توسعه کشت زمستانه و بهبود برنامه تناوبی منطقه، آزمایشی در خصوص تأثیر تاریخ کاشت بر عملکرد دانه ارقام آفتابگردان بهصورت کرتهای خردشده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار به‌مدت دو سال (95-1393) در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی صفیآباد دزفول اجرا شد. تاریخ کاشت در چهار سطح (4 و 18 بهمن‌ماه، 2 و 16 اسفندماه) در کرتهای اصلی و ارقام شامل نُه رقم (آذرگل، آرماویرسکی، برزگر، پروگرس، رکورد، شمس، فرخ، قاسم و گابور) در کرتهای فرعی قرار گرفتند. تأخیر در تاریخ کاشت سبب کاهش طول دوره رشد و ارتفاع بوته ارقام مورد آزمایش شد. در سال اول آزمایش، رقم رکورد بیشترین تعداد دانه در طبق (17/684) در تاریخ کاشت اول را داشت و در سال دوم آزمایش نیز حداکثر تعداد دانه در طبق (47/767) به رقم رکورد در تاریخ کاشت سوم اختصاص یافت. بیشترین عملکرد دانه در سال اول (3850 کیلوگرم در هکتار) و دوم (4088 کیلوگرم در هکتار) به تاریخ کاشت اول (4 بهمن) و رقم آذرگل اختصاص یافت. با توجه به این‌که رقم آذرگل در تجزیه پایداری عملکرد دانه، کمترین میانگین رتبه را داشت، به‌عنوان رقمی با بالاترین عملکرد دانه در تمام تاریخهای کاشت، شناخته شد و پس از آن بهترتیب ارقام رکورد و آرماویرسکی قرار گرفتند. هم‌چنین با توجه به این‌که رقم فرخ کمترین انحراف معیار را داشت، به‌عنوان پایدارترین رقم انتخاب شد.
فرهاد عزیزی؛ علی ماهرخ؛ ویدا قطبی؛ فرید گل زردی؛ سید محمد علی مفیدیان؛ محمد زمانیان؛ وحید رهجو؛ مسعود ترابی؛ الیاس سلطانی
چکیده
این مطالعه بهمنظور جزئی‌سازی عامل‌های مدیریتی تأثیرگذار و تأثیرپذیر در امر تولید ذرت علوفه‌ای در کشور و شناسایی عوامل محدودکننده آن انجام شد. در این بررسی داده‌های بهدستآمده از 43 مورد گزارش نهایی سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی و یا مقاله‌های مستخرج از آنها طی 10 سال اخیر با استفاده از روش فراتحلیل (متاآنالیز) تجزیه‌وتحلیل ...
بیشتر
این مطالعه بهمنظور جزئی‌سازی عامل‌های مدیریتی تأثیرگذار و تأثیرپذیر در امر تولید ذرت علوفه‌ای در کشور و شناسایی عوامل محدودکننده آن انجام شد. در این بررسی داده‌های بهدستآمده از 43 مورد گزارش نهایی سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی و یا مقاله‌های مستخرج از آنها طی 10 سال اخیر با استفاده از روش فراتحلیل (متاآنالیز) تجزیه‌وتحلیل شدند. براساس نتایج حاصل از این مطالعه در رابطه با گیاه ذرت علوفه‌ای مشاهده شد که تراکم 65/5 درصد، تنش خشکی 44/13- درصد، رقم 31/0 درصد، تاریخ کاشت 54/2- درصد و کود نیتروژن 00/24 درصد از تغییرات عملکرد علوفه ذرت را توجیه کردند. نتایج این مطالعه نشان داد که با افزایش تراکم بوته بین 80 تا 100 هزار بوته در هکتار، عملکرد حدود 49/9 درصد افزایش معنیداری یافت. در شرایط تنش ملایم، تنش شدید و تنش خیلی شدید خشکی، عملکرد علوفه ذرت بهترتیب 30/25، 38/14، 99/8 درصد، بهطور معنیداری کاهش یافت. هم‌چنین در مورد ارقام مختلف و گروه‌های مختلف رسیدگی، گروه 700، 83/3 درصد افزایش عملکرد معنیداری نسبت به سایر گروه‌ها را موجب شده است. برای تاریخهای کاشت ذرت علوفه‌ای بررسی‌شده نسبت به شاهد که نیمه اول خردادماه است کاهش عملکرد علوفه مشاهده شد. در نهایت بیشترین درصد افزایش عملکرد علوفه ذرت، از مصرف 450 کیلوگرم کود اوره در هکتار حاصل شد. به‌طورکلی کود نیتروژن، تنش خشکی و تراکم کاشت بهترتیب به‌عنوان مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار بر عملکرد علوفه ذرت در ایران شناخته شدند.
اسما اصلانی؛ مهرو مجتبایی زمانی
چکیده
بهمنظور بررسی امکان کاهش اثر منفی تنش گرمای انتهای فصل با استفاده از باکتری‌های حل‌کننده فسفات، این پژوهش در سال زراعی 98-1397 در مزرعه‌ای واقع در منطقه هفتکل وابسته به دانشگاه آزاد اسلامی رامهرمز بهصورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. عامل اصلی شامل تاریخ کاشت در دو سطح (اول آذرماه و 12 دی‌ماه) ...
بیشتر
بهمنظور بررسی امکان کاهش اثر منفی تنش گرمای انتهای فصل با استفاده از باکتری‌های حل‌کننده فسفات، این پژوهش در سال زراعی 98-1397 در مزرعه‌ای واقع در منطقه هفتکل وابسته به دانشگاه آزاد اسلامی رامهرمز بهصورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. عامل اصلی شامل تاریخ کاشت در دو سطح (اول آذرماه و 12 دی‌ماه) و عامل فرعی بهصورت فاکتوریل شامل پنج رقم گندم نان (چمران2، مهرگان، سیروان، شوش و برات) و دو سطح کاربرد باکتری‌های حل‌کننده فسفات (عدم تلقیح و تلقیح بذر) بود. نتایج نشان داد که با تأخیر در کاشت و وقوع تنش گرما در دوره پرشدن دانه، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت و دوره مؤثر پرشدن دانه کاهش و سرعت پرشدن دانه افزایش یافت و شدت واکنش بسته به رقم متفاوت بود. رقم مهرگان در هر دو تاریخ کاشت از عملکرد بالایی برخوردار بود و در تاریخ کاشت تأخیری با بیشترین افزایش در سرعت پرشدن دانه و کمترین کاهش تعداد دانه در سنبله، بیشترین عملکرد دانه و شاخص برداشت را به خود اختصاص داد. با تلقیح بذر با باکتری در هر دو تاریخ کاشت، بهطور متوسط، تعداد دانه در سنبله 6/4 درصد، عملکرد دانه 6/7 درصد و عملکرد بیولوژیک 7 درصد افزایش یافت، اما اثر متقابل تاریخ کاشت در رقم در باکتری بر عملکرد و صفات مرتبط با آن معنیدار نبود و ازاین‌رو، تأثیر باکتری‌های حل‌کننده فسفات بر تخفیف اثر تنش گرما اثبات نشد و تأثیر مثبت باکتری در هر دو تاریخ کاشت یکسان بود. در مجموع در این پژوهش، توانایی بالاتر در افزایش سرعت پرشدن دانه و حفظ بیشتر تعداد دانه در سنبله، دو صفت با اهمیت برای دستیابی به عملکرد دانه بالاتر در شرایط تنش گرمای انتهای فصل شناخته شد.
علی اکبر عزیزی؛ عبدالمجید لیاقت؛ مهدی شهابی فر؛ سید علیرضا سیدجلالی
چکیده
چکیده پتانسیل بهرهوری آب اقلیمی (PCWP) شاخصی مهم برای کمی‌سازی اثربخشی عوامل ذاتی بر بهرهوری فیزیکی است. یکی از عوامل مهم مؤثر بر این شاخص تقویم زراعی است. با توجه به اهمیت زراعت ذرت و ضرورت ارتقای بهرهوری آب، شاخص PCWP برای هشت تقویم زراعی و پنج مزرعه ذرت در سال زراعی 95-1394 بررسی شد. تقویمهای زراعی از منابع رسمی موجود و جلسات ...
بیشتر
چکیده پتانسیل بهرهوری آب اقلیمی (PCWP) شاخصی مهم برای کمی‌سازی اثربخشی عوامل ذاتی بر بهرهوری فیزیکی است. یکی از عوامل مهم مؤثر بر این شاخص تقویم زراعی است. با توجه به اهمیت زراعت ذرت و ضرورت ارتقای بهرهوری آب، شاخص PCWP برای هشت تقویم زراعی و پنج مزرعه ذرت در سال زراعی 95-1394 بررسی شد. تقویمهای زراعی از منابع رسمی موجود و جلسات کارشناسی احصا شد. اجزایPCWP از مدل رشد فائو (عملکرد) و روش استاندارد پنمن- مانتیث- فائو (تبخیر- تعرق) تعیین شد. برای ذرت علوفه‌ای میانگین PCWP در کشت دوم نسبت به کشت اول 23 درصد افزایش داشت و از منظر ارتقای بهرهوری آب تقویمهای کشت دوم توصیه میشود. با وجود افزایش 7/13 درصدی PCWP در کشت دوم ذرت دانه‌ای، استفاده از تقویمهای کشت اول توصیه میشود. با توجه به تغییرات بهرهوری آب (WP) و اجزای آن، تخصیص آب و برنامهریزی آبیاری بر مبنای ETc و متناسب با تقویم زراعی ضروری است. برای مقایسه و تحلیل درست در انتخاب تقویم زراعی، استفاده از WP بر مبنای ETc و عملکرد واقعی مناسب نبوده و لازم است از مقادیر PCWP بر مبنای پتانسیل تولید اقلیمی (CPP) در شرایط آبی (IPP) و ETc استفاده شود.
علیرضا خداشناس
چکیده
بهمنظور ارزیابی عملکرد دانه ژنوتیپهای گندم دیم در دو تاریخ کاشت و تعیین ارقام مناسب برای کاشت با تأخیر، آزمایشی بهصورت کرتهای یکبار خردشده با سه تکرار طی دو سال زراعی 1396-1394 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی طرق در مشهد به‌اجرا درآمد. عامل اصلی تاریخ کاشت در دو سطح پاییزه و انتظاری و عامل فرعی ژنوتیپهای گندم در 16 سطح (14 رقم و دو ...
بیشتر
بهمنظور ارزیابی عملکرد دانه ژنوتیپهای گندم دیم در دو تاریخ کاشت و تعیین ارقام مناسب برای کاشت با تأخیر، آزمایشی بهصورت کرتهای یکبار خردشده با سه تکرار طی دو سال زراعی 1396-1394 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی طرق در مشهد به‌اجرا درآمد. عامل اصلی تاریخ کاشت در دو سطح پاییزه و انتظاری و عامل فرعی ژنوتیپهای گندم در 16 سطح (14 رقم و دو لاین امیدبخش) و شامل ارقام آذر2، آفتاب، اوحدی، باران، دهدشت، رصد، ریژاو، سبلان، سرداری، قابوس، کراسسبلان، کریم، کوهدشت و هما بود. نتایج نشان داد که زمان گلدهی ارقام متفاوت بود و در تاریخ کاشتهای موردبررسی هیچ‌یک از ارقام در دامنه دمایی مطلوب گلدهی را آغاز نکردند. از نظر عملکرد دانه نیز اختلاف معنیداری بین ژنوتیپهای موردبررسی وجود داشت و ارقام کریم و ریژاو بهترتیب با میانگین 1430 و 1326 کیلوگرم در هکتار بیشترین و ارقام اوحدی و رصد بهترتیب با میانگین 893 و 925 کیلوگرم در هکتار کمترین عملکرددانه را نشان دادند، تفاوت بیشترین و کمترین میزان عملکرد دانه حدود 60 درصد بود. براساس نتایج با تأخیر در کاشت، گلدهی ارقام فاصله بیشتری از شرایط مطلوب دمایی یافت و بنابراین تاریخ کاشت پاییزه توصیه میشود. هم‌چنین برای کشت پاییزه، ارقام کریم و ریژاو و برای کشت انتظاری فقط ارقام بهاره نظیر کریم و آفتاب پیشنهاد میشود.
دلیر فیاضی پور؛ غلام علی اکبری؛ ایرج اله دادی؛ فاطمه امینی؛ مرجان السادات حسینی فرد
چکیده
پژوهش حاضر بهمنظور بررسی امکان کشت و کاربرد سایکوسل بر برخی ویژگی‌های بیوشیمیایی و عملکرد کیفی و کمی دو رقم چغندرقند (9597 و سوپریما)، انجام گرفت. به همین منظور، آزمایشی در سال زراعی 95-1394 در مزرعه تحقیقاتی پردیس ابوریحان دانشگاه تهران بهصورت کرت خردشده فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. در این آزمایش ...
بیشتر
پژوهش حاضر بهمنظور بررسی امکان کشت و کاربرد سایکوسل بر برخی ویژگی‌های بیوشیمیایی و عملکرد کیفی و کمی دو رقم چغندرقند (9597 و سوپریما)، انجام گرفت. به همین منظور، آزمایشی در سال زراعی 95-1394 در مزرعه تحقیقاتی پردیس ابوریحان دانشگاه تهران بهصورت کرت خردشده فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. در این آزمایش تاریخ کاشت به‌عنوان فاکتور اصلی (10 مهرماه و 30 مهرماه) و ترکیب تصادفی ارقام چغندرقند (9597 و سوپریما) و محلولپاشی سایکوسل (1000 میلیگرم بر لیتر و شاهد (عدم مصرف)) به‌عنوان فاکتورهای فرعی در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد که در بین تاریخهای کاشت، بیشترین درصد بولتینگ (58/54 درصد) و محتوای سدیم (معادل 16/9 میلی‌اکی‌والان در 100 گرم خمیر چغندرقند) تحت تاریخ کاشت 10 مهرماه و بیشترین مقادیر در صفات عملکرد ریشه 15/26 تن در هکتار و عملکرد قند خالص معادل 44/1 تن بر هکتار، تحت تاریخ کاشت 30 مهرماه به‌دست آمد. هم‌چنین، بیشترین مقادیر در صفات موردبررسی (به‌غیر از درصد ساقه‌روی (بولتینگ) و محتوای سدیم خمیر چغندرقند)، با کشت رقم سوپریما و تحت محلولپاشی سایکوسل به‌دست آمد. به‌طورکلی، بهترین شرایط جهت به‌دست‌آوردن مناسبترین عملکرد ریشه و قند در منطقه مورد پژوهش، تاریخ کاشت 30 مهر، رقم سوپریما و محلولپاشی 1000 میلیگرم بر لیتر سایکوسل انتخاب شدند و بهمنظور کشت چغندرقند در منطقه پاکدشت توصیه میشود.
سیداحمد کلانتراحمدی؛ جهانفر دانشیان
چکیده
این آزمایش بهصورت کرتهای یکبار خردشده در قالب طرح آماری بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار به‌مدت دو سال زراعی (1392-94) در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی صفیآباد دزفول اجرا شد. در کرتهای اصلی سه تاریخ کاشت 15 آبان‌ماه، 5 آذرماه و 25 آذرماه و در کرتهای فرعی اسید آسکوربیک با غلظت 100، 200 و 300 میلیگرم در لیتر، سالیسیلیک ...
بیشتر
این آزمایش بهصورت کرتهای یکبار خردشده در قالب طرح آماری بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار به‌مدت دو سال زراعی (1392-94) در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی صفیآباد دزفول اجرا شد. در کرتهای اصلی سه تاریخ کاشت 15 آبان‌ماه، 5 آذرماه و 25 آذرماه و در کرتهای فرعی اسید آسکوربیک با غلظت 100، 200 و 300 میلیگرم در لیتر، سالیسیلیک اسید با غلظت 100، 200 و 300 میکرومولار، متانول با غلظت 10، 20 و 30 درصد حجمی و شاهد بهصورت محلولپاشی با آب مقطر مقایسه شد. اثر تاریخ کاشت و محلولپاشی و هم‌چنین اثر متقابل آنها بر میزان پرولین، قندهای محلول، تعداد خورجین در بوته و عملکرد دانه در سطح 1% معنیدار بود. مقایسه میانگینهای اثر متقابل تاریخ کاشت ومحلول‌پاشی نشان داد که بیشترین تعداد خورجین در بوته (96/68) در تاریخ کاشت اول و محلولپاشی اسید آسکوربیک (300 میلیگرم در لیتر) تشکیل شد. از نظر عملکرد دانه بین تاریخ کاشتهای مختلف تفاوت معنیداری وجود داشت و عملکرد دانه در تاریخ کاشتهای دوم و سوم در مقایسه با تاریخ کاشت اول بهترتیب به میزان 14 و 30 درصد کاهش یافت. هرچند محلولپاشی با تیمارهای آزمایشی در تمامی تاریخ کاشتها موجب افزایش معنیدار عملکرد دانه شد، اما کاربرد اسید آسکوربیک با غلظت 300 میلیگرم در لیتر در تاریخ کاشتهای اول و سوم و اسید سالیسیلیک با غلظت 200 میکرومول و متانول (10 درصد) در تاریخ کاشت دوم قابل توصیه است.
فاطمه سلمانی؛ افشین سلطانی؛ ابراهیم زینلی؛ حسین شاهکو محلی
چکیده
کشت نشایی به‌عنوان روشی برای افزایش عملکرد و کاهش نیاز آبیاری مطرح است. بهمنظور شبیهسازی کشت نشایی ابتدا پارامترهای مربوط به رشد گیاهچه پنبه در یک آزمایش گلخانهای بهصورت فاکتوریل در قالب بلوکهای کامل تصادفی در دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان در سال 1397 اندازه‌گیری شدند. سپس این پارامترها در مدل SSM-iCrop2 استفاده شده ...
بیشتر
کشت نشایی به‌عنوان روشی برای افزایش عملکرد و کاهش نیاز آبیاری مطرح است. بهمنظور شبیهسازی کشت نشایی ابتدا پارامترهای مربوط به رشد گیاهچه پنبه در یک آزمایش گلخانهای بهصورت فاکتوریل در قالب بلوکهای کامل تصادفی در دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان در سال 1397 اندازه‌گیری شدند. سپس این پارامترها در مدل SSM-iCrop2 استفاده شده و تأثیر کشت نشایی با چهار اندازه گیاهچه (براساس سطح برگ 17، 22، 27 و 37 سانتی‌مترمربع در بوته) در چهار تاریخ کاشت (15 خردادماه، 1 تیرماه، 15 تیرماه و 30 تیرماه) شبیهسازی و ارزیابی گردید. نتایج نشان داد که در تاریخ کاشت زود، کشت نشایی موجب 43 تا 49 روز زودرسی محصول شده (خالی‌شدن زودتر زمین)، اما تأثیر معنیداری بر مقادیر عملکرد (از 164 تا 354 گرم در مترمربع) و میزان نیاز آب خالص آبیاری (213 تا 613 میلی‌متر) نداشت. در تاریخ کاشت معمول (1 تیرماه) کشت نشایی باعث 27 تا 38 روز زودرسی محصول شد، درحالیکه کشت بذری در این تاریخ کاشت تا اول آذرماه قابل‌برداشت نبوده و باعث اختلال در کشت محصول بعدی شد. در این تاریخ کاشت نیز همانند کشت زود، کشت نشایی تأثیر معنیداری بر مقدار عملکرد (از 444 تا 452 گرم بر مترمربع) و نیاز آبی (299 تا 308 متر) نداشت. در تاریخ کاشت دیر نیز کشت بذری تا اول آذرماه قابل برداشت نبود، ولی کشت نشایی با چهار اندازه گیاهچه بین یک تا پنج روز موجب زودرسی نسبت به کشت بذری شد. در این تاریخ کاشت، کشت نشایی تأثیر معنیداری بر مقدار عملکرد (361 تا 441 گرم در مترمربع) داشت ولی میزان نیاز آبیاری خالص (271 تا 300 میلی‌متر) تحت تأثیر کشت نشایی قرار نگرفت. نتیجه‌گیری شد که کشت نشایی موجب کاهش نیاز آبیاری نمیشود، در تاریخ کاشت زود باعث افزایش عملکرد نمیشود، ولی تاریخ کاشتهای 1 و 15 تیرماه که کشت بذری قبل از اول آذرماه قابل‌برداشت نیست، کشت پنبه را ممکن می‌سازد. در تاریخ کاشت 30 تیرماه کشت بذری و نشایی هر دو موجب اختلال در کشت محصول بعدی می‌شوند و قابل‌استفاده نیستند. در هیچ‌یک از تاریخهای کاشت، کشت نشایی به‌دلیل هزینه زیاد آن، به لحاظ اقتصادی قابل‌توصیه نیست.
علی ماهرخ؛ فرید گل زردی؛ فرهاد عزیزی؛ سید محمد علی مفیدیان؛ محمد زمانیان؛ وحید رهجو؛ مسعود ترابی؛ الیاس سلطانی
چکیده
بهمنظور شناسایی عامل‌های محدودکننده تولید ذرت دانه‌ای در کشور، مطالعه‌ای با هدف جزئی‌سازی عامل‌های مدیریتی تأثیرگذار و تأثیرپذیر در امر تولید ذرت دانه‌ای کشور انجام شد. در این بررسی داده‌های بهدستآمده از 95 مورد گزارش نهایی سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی و یا مقاله‌های مستخرج از آنها طی ده سال اخیر با استفاده ...
بیشتر
بهمنظور شناسایی عامل‌های محدودکننده تولید ذرت دانه‌ای در کشور، مطالعه‌ای با هدف جزئی‌سازی عامل‌های مدیریتی تأثیرگذار و تأثیرپذیر در امر تولید ذرت دانه‌ای کشور انجام شد. در این بررسی داده‌های بهدستآمده از 95 مورد گزارش نهایی سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی و یا مقاله‌های مستخرج از آنها طی ده سال اخیر با استفاده از روش فراتحلیل (متاآنالیز) تجزیه و تحلیل شدند. براساس نتایج حاصل از این مطالعه، تراکم 93/2 درصد، آرایش کاشت 81/6 درصد، تناوب زراعی 12/11 درصد، کشاورزی حفاظتی 28/2 درصد، تنش خشکی 28/25 درصد، رقم 99/4 درصد، تاریخ کاشت 46/4 درصد و کود نیتروژن 84/25 درصد از تغییرات عملکرد دانه ذرت را توجیه کردند. بر این اساس، تراکم 100 هزار بوته در هکتار، آرایش کاشت دو ردیف زیگزاگ، الگوی کشت گیاهان خانواده لگومینوز– ذرت، کشت در داخل بقایا، شرایط آبیاری نرمال و بدون تنش خشکی (به شرط فراهمی آب آبیاری)، ارقام با گروه رسیدگی 700 (به شرط کفایت فصل رشد)، تاریخ کاشت در اقلیمهای معتدل و معتدل گرم، اردیبهشتماه و در اقلیمهای گرم، کشت تابستانه مردادماه و در نهایت مصرف حداکثر 100 تا 300 کیلوگرم کود اوره جهت کاهش خلأ عملکرد ذرت دانه‌ای توصیه می‌شوند.
ابوالفضل فرجی
چکیده
بهمنظور بررسی تأثیر دما و فتوپریود بر سرعت نمو مراحل مختلف رویشی و زایشی کلزا، آزمایشی در ایستگاه تحقیقات کشاورزی گنبد، در دو سال زراعی 85-1384 و 86-1385 اجرا شد. با تأخیر در کاشت، طول دورۀ رویشی و زایشی بهطور خطی کاهش یافت. رابطۀ بین میانگین دما با طول دورۀ نمو، برای دورۀ کاشت تا سبز شدن و سبز شدن تا شروع غنچهدهی توانی منفی، شروع غنچهدهی ...
بیشتر
بهمنظور بررسی تأثیر دما و فتوپریود بر سرعت نمو مراحل مختلف رویشی و زایشی کلزا، آزمایشی در ایستگاه تحقیقات کشاورزی گنبد، در دو سال زراعی 85-1384 و 86-1385 اجرا شد. با تأخیر در کاشت، طول دورۀ رویشی و زایشی بهطور خطی کاهش یافت. رابطۀ بین میانگین دما با طول دورۀ نمو، برای دورۀ کاشت تا سبز شدن و سبز شدن تا شروع غنچهدهی توانی منفی، شروع غنچهدهی تا شروع گلدهی و شروع گلدهی تا شروع پر شدن دانه درجۀ 2 و شروع پر شدن دانه تا رسیدگی فیزیولوژیک خطی منفی بود. کاهش طول دورۀ پر شدن دانه با افزایش دما در هیبرید ‘هایولا 401’ بهطور شایان توجهی بیشتر از رقم ‘آرجیاس003’ بود که نشاندهندۀ واکنش بیشتر نمو هیبرید ‘هایولا401’ نسبت به دما بود. بین میانگین فتوپریود از سبز شدن تا شروع گلدهی با درجۀ روز رشد تجمعی طی این مرحله رابطۀ خطی مثبت وجود داشت که بهترتیب 68 و 74 درصد از تغییرات در هیبرید ‘هایولا401’ و رقم ‘آرجیاس003’ را توجیه کرد و نشاندهندۀ تأثیر مثبت فتوپریود بر نمو کلزا از سبز شدن تا شروع گلدهی بود. نمو کلزا از سبز شدن تا شروع گلدهی تحت تأثیر فتوپریود و دما و از شروع گلدهی تا رسیدگی فیزیولوژیک تحت تأثیر دما بود.
داود افیونی؛ امیر هوشنگ جلالی؛ رضا خاکپور؛ لیلی صفایی؛ توحید نجفی میرک؛ غلام علی اکبری
چکیده
بهمنظور ارزیابی تأثیر تاریخهای کاشت مختلف بر عملکرد و اجزای عملکرد ژنوتیپهای گندم با عادت‌های گلدهی زمستانه، بینابین و بهاره، پژوهشی دوساله (1386-88) با استفاده از آزمایش کرتهای خردشده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مرکز تحقیقات کشاورزی کبوترآباد اصفهان اجرا شد. سه تاریخ کاشت 20 مهر، و 10 و 30 آبان، عامل اصلی؛ ...
بیشتر
بهمنظور ارزیابی تأثیر تاریخهای کاشت مختلف بر عملکرد و اجزای عملکرد ژنوتیپهای گندم با عادت‌های گلدهی زمستانه، بینابین و بهاره، پژوهشی دوساله (1386-88) با استفاده از آزمایش کرتهای خردشده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مرکز تحقیقات کشاورزی کبوترآباد اصفهان اجرا شد. سه تاریخ کاشت 20 مهر، و 10 و 30 آبان، عامل اصلی؛ و 15 ژنوتیپ گندم، عامل فرعی را تشکیل دادند. میانگین عملکرد دانه در تاریخهای کاشت اول تا سوم بهترتیب 8495، 9156 و 6749 کیلوگرم در هکتار بود. در هر سه تاریخ کاشت، بیشترین و کمترین میانگین عملکرد دانه بهترتیب به گروه‌های بهاره و زمستانه تعلق داشت و صرف‌نظر از تاریخ کاشت، گروه ژنوتیپهای زمستانه، بینابین و بهاره، بهترتیب میانگین عملکرد 7519، 8267 و 8614 کیلوگرم در هکتار داشتند. در تاریخ کاشت 10 آبان، پنج ژنوتیپ بهارۀ M-81-13، بهار، پیشتاز، کویر و مرودشت، و رقم بینابین الوند بهترتیب با عملکرد دانۀ 10433، 10146، 10040، 9843، 9822 و 9813 کیلوگرم در هکتار برتر از ژنوتیپهای دیگر بودند و برای کشت در مناطق معتدل استان می‌توان آنها را توصیه کرد. کاهش تعداد سنبلۀ بارور و وزن هزاردانه، مهم‌ترین اجزای عملکرد در واکنش به تأخیر کاشت بودند. براساس نتایج بهدستآمده، 10 آبان تاریخ کاشت بهینه در منطقه توصیه میشود.
ابراهیم زینلی؛ افشین سلطانی؛ محمد خادم پیر؛ محمود تورانی؛ فاطمه شیخ
چکیده
منطقۀ گرگان یکی از مناطق مهم تولید باقلا در ایران محسوب میشود. با این حال، اطلاعات کافی دربارۀ جنبه‌های گوناگون مدیریت تولید این گیاه وجود ندارد. این آزمایش بهمنظور بررسی تأثیر فاصلة بین ردیف، رقم و زمان کاشت بر عملکرد غلاف سبز و دانة خشک، در سال زراعی 91ـ1390 در مزرعة تحقیقاتی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، انجام شد. آزمایش ...
بیشتر
منطقۀ گرگان یکی از مناطق مهم تولید باقلا در ایران محسوب میشود. با این حال، اطلاعات کافی دربارۀ جنبه‌های گوناگون مدیریت تولید این گیاه وجود ندارد. این آزمایش بهمنظور بررسی تأثیر فاصلة بین ردیف، رقم و زمان کاشت بر عملکرد غلاف سبز و دانة خشک، در سال زراعی 91ـ1390 در مزرعة تحقیقاتی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، انجام شد. آزمایش بهصورت اسپلیت‌پلات ـ فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 4 تکرار اجرا شد. فاصلة بین ردیف (30، 45 و60 سانتی‌متر) به‌عنوان فاکتور اصلی و تاریخ کاشت (24 آبان‌ماه و 2 دی‌ماه 1390) و رقم (برکت و فرانسه) به‌عنوان فاکتورهای فرعی در نظرگرفته شدند. نتایج حاکی از تأثیر معنیدار زمان کاشت، فاصلۀ بین ردیف و تأثیرات متقابل آنها بر عملکرد دانه، غلاف سبز، عملکرد بیولوژیک و تعداد غلاف در بوته بود. در حالی که، بین ارقام برکت و فرانسه در هیچ‌کدام از صفات اندازهگیریشده، اختلاف معنیداری مشاهده نشد. براساس نتایج بهدستآمده، با تأخیر در کاشت و افزایش فاصلۀ بین ردیف‌ها عملکرد کاهش می‌یابد؛ بیشترین عملکرد دانه و غلاف سبز (بهترتیب 4530 و 21753 کیلوگرم در هکتار) در کاشت به‌موقع (24 آبان‌ماه) با فاصلۀ بین ردیف 30 سانتی‌متر و کمترین عملکرد دانه و غلاف سبز (بهترتیب 2527 و 13041 کیلوگرم در هکتار) در کاشت دیرهنگام (2 دی‌ماه) با فاصلۀ بین ردیف 60 سانتی‌متر تولید شد.
عادل امیری؛ عنایت اله توحیدی نژاد؛ محمدعلی جواهری؛ قاسم محمدی نژاد
دوره 12، شماره 1 ، اردیبهشت 1389، ، صفحه 11-19
چکیده
برای بررسی تأثیر تاریخ کاشت، رقم و ازتوباکتر بر عملکرد گندم، یک آزمایش در سال 1385 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی بردسیر اجرا شد. تاریخ کاشت (15 مهر، 5 آبان و 25 آبان) به عنوان فاکتور اصلی و ازتوباکتر به همراه سه رقم گندم 2- 80C، 4- 80C و الوند (شاهد) به صورت اسپلیت فاکتوریل به عنوان فاکتورهای فردی درقالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار بررسی شد. ...
بیشتر
برای بررسی تأثیر تاریخ کاشت، رقم و ازتوباکتر بر عملکرد گندم، یک آزمایش در سال 1385 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی بردسیر اجرا شد. تاریخ کاشت (15 مهر، 5 آبان و 25 آبان) به عنوان فاکتور اصلی و ازتوباکتر به همراه سه رقم گندم 2- 80C، 4- 80C و الوند (شاهد) به صورت اسپلیت فاکتوریل به عنوان فاکتورهای فردی درقالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار بررسی شد. در زمان برداشت میانگین تعداد سنبلچه در سنبله، ارتفاع بوته، طول سنبله، تعداد پنجه، وزن کاه، وزن هزار دانه، پروتئین دانه و عملکرد دانه اندازه گیری شد. تفاوت عملکرد در تاریخ های مختلف کاشت معنی دار بود. اثر متقابل ازتوباکتر و رقم بر عملکرد معنی دار بود. به طوری که بیشترین و کمترین عملکرد به ترتیب مربوط به بذر الوند تلقیح شده با ازتوباکتر و رقم 2- 80C بود. رقم 2- 80C در تاریخ پنج آبان بیشترین و در کشت 25 آبان کمترین عملکرد را داشت. به طورکلی رقم الوند در تاریخ کاشت پنج آبان بیشترین و رقم 4- 80C در کشت 25 آبان و عدم تلقیح کمترین میزان عملکرد را داشتند. براساس نتایج حاصل، کود بیولوژیک ازتوباکتر به دلیل سهولت استفاده و هم‌چنین صرفه اقتصادی، و رقم الوند و تاریخ کاشت پنج آبان به دلیل مصون ماندن گیاه از تنش های حرارتی به کشاورزان منطقه توصیه می شوند.