محمد صالح روان؛ علی راحمی کاریزکی؛ عباس بیابانی؛ علی نخ زری مقدم؛ ابراهیم غلامعلی پور علمداری
مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 14 بهمن 1399
چکیده
به‌منظور بررسی اثر تراکم کاشت بر عملکرد و اجزای عملکرد ارقام جو در شرایط دیم به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در چهار تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه گنبدکاووس در دو سال زراعی 96-1395 و 97-1396 انجام شد. فاکتور نخست تراکم در چهار سطح 200، 300، 400 و 500 دانه در مترمربع و فاکتور دوم ارقام جو شامل فردان، خرم، ماهور و صحرا بود. بیشترین ...
بیشتر
به‌منظور بررسی اثر تراکم کاشت بر عملکرد و اجزای عملکرد ارقام جو در شرایط دیم به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در چهار تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه گنبدکاووس در دو سال زراعی 96-1395 و 97-1396 انجام شد. فاکتور نخست تراکم در چهار سطح 200، 300، 400 و 500 دانه در مترمربع و فاکتور دوم ارقام جو شامل فردان، خرم، ماهور و صحرا بود. بیشترین و کمترین تعداد دانه در سنبله به ترتیب از ارقام صحرا در تراکم 200 و ماهور در تراکم 500 دانه در مترمربع به دست آمد؛ در حالی‌که بیشترین و کمترین تعداد سنبله در مترمربع به ترتیب مربوط به ارقام ماهور و صحرا بود. بیشترین و کمترین وزن هزار دانه نیز به ترتیب در ارقام فردان و خرم مشاهده شد. حداکثر عملکرد دانه در سال اول و دوم آزمایش به ترتیب از ارقام ماهور با تراکم 300 و خرم با تراکم 200 دانه در مترمربع به دست آمد. بین تعداد سبنله در مترمربع با تعداد دانه در سنبله همبستگی منفی (**67/0-r= و**83/0- r= به ترتیب در سال اول و دوم آزمایش) مشاهده شد؛ اما این همبستگی با عملکرد دانه مثبت بود. بالاترین همبستگی مثبت و معنی‌دار نیز بین عملکرد دانه با شاخص برداشت و عملکرد زیستی مشاهده شد. با توجه به نتایج افزایش عملکرد دانه ناشی از افزایش در هر دو صفت شاخص برداشت و عملکرد زیستی بود، همچنین تراکم مطلوب به‌منظور دستیابی به حداکثر عملکرد دانه در ارقام فردان، خرم و صحرا 200 و برای رقم ماهور 300 دانه در مترمربع بود.
مجتبی صالحی شیخی؛ علی نخزری مقدم؛ علی راحمی کاریزکی؛ مجید محمداسمعیلی
مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 13 آذر 1399
چکیده
به‌منظور بررسی تأثیر رقم نخودفرنگی و نسبت‌های کشت مخلوط جایگزینی و افزایشی بر عملکرد و شاخص‌های رقابت نخودفرنگی، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 96-1395 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه گنبدکاووس اجرا شد. فاکتورهای آزمایش، نسبت‌های کشت مخلوط در نه سطح شامل کشت خالص نخودفرنگی، کشت خالص ...
بیشتر
به‌منظور بررسی تأثیر رقم نخودفرنگی و نسبت‌های کشت مخلوط جایگزینی و افزایشی بر عملکرد و شاخص‌های رقابت نخودفرنگی، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 96-1395 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه گنبدکاووس اجرا شد. فاکتورهای آزمایش، نسبت‌های کشت مخلوط در نه سطح شامل کشت خالص نخودفرنگی، کشت خالص اسفناج، کشت مخلوط سری جایگزین 33، 50 و 67 درصد اسفناج بجای نخودفرنگی و کشت مخلوط سری افزایشی 33، 50، 67 و 100 درصد اسفناج به نخودفرنگی و ارقام نخودفرنگی شمشیری و پفکی بودند. عملکرد کل در تیمارهای کشت مخلوط سری افزایشی بیش از تیمارهای کشت مخلوط سری جایگزین و کشت خالص نخودفرنگی و اسفناج بود. نسبت برابری زمین و ضریب نسبی تراکم در تیمارهای کشت مخلوط سری افزایشی بیش از تیمارهای کشت مخلوط سری جایگزین بود. این نسبت در همه تیمارهای کشت مخلوط بیش از یک بود. بیشترین نسبت برابری زمین برابر 333/1 به تیمار کشت مخلوط سری افزایشی 100 درصد نخودفرنگی+100 درصد اسفناج تعلق داشت. در تیمارهای کشت مخلوط سری جایگزین، نخودفرنگی گیاه غالب و در تیمارهای کشت مخلوط سری افزایشی اسفناج گیاه غالب بود. در هیچ‌کدام از تیمارهای کشت مخلوط کاهش عملکرد واقعی مشاهده نشد. بیشترین شاخص بهرهوری سیستم مربوط به تیمار سری افزایشی 100 درصد نخودفرنگی+ 100 درصد اسفناج با 3045 بود. درمجموع، نسبت برابری زمین بالای یک و مثبت بودن شاخص بهرهوری سیستم بیانگر سودمند بودن کشت مخلوط نخودفرنگی و اسفناج به‌خصوص سری افزایشی 100 درصد نخودفرنگی+ 100 درصد اسفناج بود.
علی نخزری مقدم؛ حاجی بردی قلیچی ینقاق؛ عباس بیابانی؛ فاختک طلیعی
دوره 22، شماره 2 ، تابستان 1399، ، صفحه 205-215
چکیده
به‌منظور بررسی تأثیر نیتروژن و دور آبیاری بر صفات کمی و پروتئین ماش (Vigna radiata L.)، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در سال 1395 در مزرعه دانشکده کشاورزی دانشگاه گنبد کاووس انجام شد. عامل دور آبیاری در سه سطح شامل آبیاری به‌فاصله 10، 20 و 30 روز یکبار، کود نیتروژن در سه سطح شامل عدم مصرف و مصرف 50 ...
بیشتر
به‌منظور بررسی تأثیر نیتروژن و دور آبیاری بر صفات کمی و پروتئین ماش (Vigna radiata L.)، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در سال 1395 در مزرعه دانشکده کشاورزی دانشگاه گنبد کاووس انجام شد. عامل دور آبیاری در سه سطح شامل آبیاری به‌فاصله 10، 20 و 30 روز یکبار، کود نیتروژن در سه سطح شامل عدم مصرف و مصرف 50 و 100 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار و ژنوتیپ‌های ماش شامل لاین VC-1973A و رقم پرتو بود. نتایج نشان داد که بیشترین عملکرد دانه از تیمار دور آبیاری 30 روز همراه با مصرف 100 و 50 کیلوگرم نیتروژن در هکتار و کمترین عملکرد دانه از تیمار دور آبیاری 10 روز همراه با مصرف 100 کیلوگرم و عدم مصرف نیتروژن و همچنین دور آبیاری 20 روز همراه با عدم مصرف نیتروژن حاصل شد. عملکرد دانه در لاین VC-1973A 52/72 درصد بیش از پرتو بود. بیشترین درصد پروتئین از دور آبیاری 30 روز و کمترین آن از دور آبیاری 10 روز حاصل شد. با افزایش مصرف نیتروژن، درصد پروتئین افزایش اما میزان پرولین کاسته شد. افزایش فواصل آبیاری از 10 به 30 روز موجب افزایش میزان پرولین در ژنوتیپ‌های ماش شد. درصد پروتئین و میزان پرولین در رقم پرتو به‌ترتیب 49/9 و 66/29 درصد بیش از لاین VC-1973A بود. درمجموع، اگرچه در بعضی صفات رقم پرتو برتر بود اما در بیشتر صفات لاین VC-1973A بهتر از رقم پرتو بود و افزایش دور آبیاری و مصرف نیتروژن شرایط بهتری برای تولید ماش ایجاد کرد.
شهرام سخاوتی فر؛ علی راحمی کاریزکی؛ علی نخزری مقدم؛ مهدی ملاشاهی
دوره 22، شماره 1 ، بهار 1399، ، صفحه 13-25
چکیده
درک پتانسیل عملکرد و فاصله موجود بین عملکرد واقعی گیاهان زراعی با عملکرد قابل دستیابی برای تشخیص عوامل محدودکننده عملکرد ضروری است. برای شناخت محدودیت‌های مدیریتی تولید در گیاه کلزا، بررسی‌هایی در سال زراعی 96-1395 در 50 مزرعه انجام شد. این مطالعه در دهستان زاوکوه شهرستان کلاله که یکی از مناطق اصلی کشت کلزا در استان گلستان است، صورت ...
بیشتر
درک پتانسیل عملکرد و فاصله موجود بین عملکرد واقعی گیاهان زراعی با عملکرد قابل دستیابی برای تشخیص عوامل محدودکننده عملکرد ضروری است. برای شناخت محدودیت‌های مدیریتی تولید در گیاه کلزا، بررسی‌هایی در سال زراعی 96-1395 در 50 مزرعه انجام شد. این مطالعه در دهستان زاوکوه شهرستان کلاله که یکی از مناطق اصلی کشت کلزا در استان گلستان است، صورت گرفت. همه داده‌های مدیریتی مزارع پس از ثبت با استفاده از رگرسیون گام به گام و روشCPA مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. با استفاده از مدل تولید و مقادیر پارامترهای مدل سهم هر یک از محدودیت‌ها در ایجاد خلاء عملکرد مشخص شدند. میزان خلاء عملکرد بر پایه اختلاف بین عملکرد قابل دستیابی و عملکرد میانگین کشاورزان در منطقه به دست آمد. نتایج نشان داد بین متوسط عملکرد واقعی (2308 کیلوگرم در هکتار) و عملکرد قابل حصول (4123 کیلوگرم در هکتار)، 1818 کیلوگرم در هکتار خلا وجود دارد. مهم‌ترین فاکتورهای خلا عملکرد برای منطقه مورد مطالعه شامل مساحت مزرعه تحت مدیریت کشاورز با 4/21 درصد، عدم شخم تابستانه با 15 درصد، زمان تهیه زمین و شخم با 7/14 درصد، عدم مصرف بهینه کود نیتروژن 6/14 درصد، عدم مصرف بهینه کود پتاسیم با 14درصد، تراکم علف‌های هرز در واحد سطح 8/10 درصد، ضد عفونی بذر با حشره‌کش‌ها 1/8 درصد و زیر شکن با 4/1 درصد می‌باشد.
علی نخزری مقدم؛ مجتبی صالحی شیخی؛ علی راحمی کاریزکی؛ مجید محمداسمعیلی
دوره 21، شماره 4 ، زمستان 1398، ، صفحه 435-445
چکیده
به‌منظور بررسی اثر رقم و الگوی کاشت بر عملکرد و پروتئین دانه نخودفرنگی، وزن کل دو گیاه و نسبت برابری زمین، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل (دو عاملی) در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه گنبدکاووس در سال زراعی 96-1395 اجرا گردید. عامل اول رقم نخودفرنگی (شامل ارقام پفکی و شمشیری) و عامل دوم الگوی کاشت (در 9 سطح ...
بیشتر
به‌منظور بررسی اثر رقم و الگوی کاشت بر عملکرد و پروتئین دانه نخودفرنگی، وزن کل دو گیاه و نسبت برابری زمین، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل (دو عاملی) در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه گنبدکاووس در سال زراعی 96-1395 اجرا گردید. عامل اول رقم نخودفرنگی (شامل ارقام پفکی و شمشیری) و عامل دوم الگوی کاشت (در 9 سطح شامل کشت خالص هر یک، کشت مخلوط جایگزینی نخودفرنگی و اسفناج به‌ترتیب با نسبت‌های 2:1، 1:1 و 2:1 و کشت مخلوط افزایشی 33، 50، 67 و 100 درصد اسفناج به نخودفرنگی) بود. تأثیر رقم و الگوی کاشت بر اکثر صفات معنی‌دار شد. طول بوته، وزن 100 دانه، وزن غلاف، عملکرد غلاف در بوته، وزن تر بوته نخودفرنگی و وزن کل در رقم پفکی بیش از رقم شمشیری بود، اما تعداد غلاف در بوته و شاخص برداشت آن کمتر بود. تعداد غلاف در بوته، وزن غلاف، عملکرد غلاف در بوته، وزن 100 دانه، شاخص برداشت و وزن تر بوته در تیمارهای کشت خالص نخودفرنگی و کشت مخلوط جایگزین بیش از تیمارهای کشت مخلوط افزایشی بود. افزایش درصد اسفناج در تیمارهای افزایشی باعث کاهش صفات نخود فرنگی شد، اما عملکرد کل افزایش یافت. براساس نتایج، عملکرد رقم پفکی 81/11 درصد بیش از رقم شمشیری بود و بیشترین وزن کل دو گیاه با 1/30 تن در هکتار از تیمار کشت مخلوط افزایشی 100 درصد نخودفرنگی + 100 درصد اسفناج به‌دست آمد. در کلیه تیمارهای کشت مخلوط نسبت برایری زمین بیش از یک بود که حاکی از برتری کشت مخلوط بود.
ناصر صمصامی؛ علی نخزری مقدم؛ علی راحمی کاریزکی؛ اسماعیل قلی نژاد
دوره 21، شماره 1 ، بهار 1398، ، صفحه 13-26
چکیده
به‌منظور بررسی تأثیر تنش خشکی و تلقیح با قارچ میکوریزا و باکتری رایزوبیوم بر کمیت و کیفیت سویا، آزمایشی در سال زراعی 1396 در مزرعه تحقیقاتی هنرستان کشاورزی ارومیه به‌صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. تنش خشکی به‌عنوان عامل اصلی در 3 سطح (آبیاری مطلوب، تنش ملایم خشکی و تنش شدید خشکی) و قارچ ...
بیشتر
به‌منظور بررسی تأثیر تنش خشکی و تلقیح با قارچ میکوریزا و باکتری رایزوبیوم بر کمیت و کیفیت سویا، آزمایشی در سال زراعی 1396 در مزرعه تحقیقاتی هنرستان کشاورزی ارومیه به‌صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. تنش خشکی به‌عنوان عامل اصلی در 3 سطح (آبیاری مطلوب، تنش ملایم خشکی و تنش شدید خشکی) و قارچ میکوریزا در سه سطح (بدون میکوریزا (به‌عنوان شاهد) و تلقیح با گونه گلوموس موسه‌آ و گلوموس اینترارادیسز) و باکتری رایزوبیوم در دو سطح (عدم تلقیح (به‌عنوان تیمار شاهد) و تلقیح با رایزوبیوم ژاپونیکوم به‌عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شد. در واکنش به تنش خشکی ملایم، درصد پروتئین دانه افزایش یافت ولی افزایش شدت تنش خشکی درصد پروتئین دانه و درصد روغن دانه را کاهش داد. آبیاری همراه با تلقیح با قارچ به‌ویژه گونه موسه‌آ تعداد دانه در بوته، درصد و عملکرد پروتئین دانه را افزایش داد. در هر سه حالت آبیاری، تلقیح با باکتری در مقایسه با تیمار شاهد سبب افزایش عملکرد دانه، عملکرد پروتئین و عملکرد روغن دانه شد. تلقیح با قارچ میکوریزا و باکتری عملکرد دانه و روغن را افزایش داد. بررسی جدول ضرایب همبستگی نشان داد که بین عملکرد دانه با وزن 1000 دانه، تعداد دانه در بوته، عملکرد روغن و پروتئین همبستگی مثبت و معنی‌داری وجود داشت. براساس نتایج آزمایش، استفاده از قارچ گلوموس موسه‌آ و تلقیح با باکتری رایزوبیوم می‌تواند اثر مثبت بر صفات کمی و کیفی سویا داشته باشد.
علی منصوری راد؛ علی نخزری مقدم؛ افشین سلطانی؛ علی راحمی کاریزکی؛ بنیامین ترابی
دوره 19، شماره 4 ، زمستان 1396، ، صفحه 1033-1046
چکیده
یکی از عمده‌ترین مشکلات تولید سویا در استان گلستان اختلاف قابل‌توجه بین عملکرد واقعی کشاورزان و عملکرد قابل وصول (خلاء عملکرد) است که در سال‌های اخیر این اختلاف در مزارع سویا در مناطق تولید این محصول چشمگیر بوده است. بنابراین، شناسایی عوامل محدودکننده و خلاء عملکرد دارای اهمیت ویژه‌ای است. بدین منظور مطالعه‌ای در شهرستان کلاله ...
بیشتر
یکی از عمده‌ترین مشکلات تولید سویا در استان گلستان اختلاف قابل‌توجه بین عملکرد واقعی کشاورزان و عملکرد قابل وصول (خلاء عملکرد) است که در سال‌های اخیر این اختلاف در مزارع سویا در مناطق تولید این محصول چشمگیر بوده است. بنابراین، شناسایی عوامل محدودکننده و خلاء عملکرد دارای اهمیت ویژه‌ای است. بدین منظور مطالعه‌ای در شهرستان کلاله و در 73 مزرعه به صورت پیمایشی و براساس روش تحلیل مقایسه کارکرد انجام شد. در این مطالعه تمامی اطلاعات مربوط به عملیات مدیریتی، خصوصیات خاک و وضعیت اجتماعی – اقتصادی کشاورزان ثبت و اندازه‌گیری شدند. سپس با استفاده از رگرسیون گام به گام، رابطه بین عملکرد و تمامی متغیرها بررسی شد. نتایج نشان داد که بین عملکرد کشاورزان و عملکردی که می‌توانند برداشت کنند، 4/2606 کیلوگرم در هکتار فاصله (خلاء) وجود دارد. نتایج آزمایش حاضر نشان داد که شش عامل محدودکننده عملکرد سویا در شهرستان کلاله شامل تجربه کشاورز، زیر خاک کردن بقایا، تاریخ کاشت، آبیاری بارانی، مقدار آب مصرفی و تراکم بوته به‌ترتیب 1/30، 1/5، 7/14، 8/13، 8/13 و 5/22 درصد خلاء عملکرد ایجاد می‌کنند. در این تحقیق از بین شش عاملی که عملکرد قابل حصول سویا را محدود کرده است پنج متغیر، عوامل مدیریتی هستند که در صورت بهینه‌سازی این عوامل مدیریتی می‌توان عملکرد سویا را در منطقة کلاله تا 70 درصد افزایش داد.