محمد طیب بایزیدی اقدم؛ جلال جلیلیان؛ حمید محمدی
چکیده
یکی از مهمترین اهداف کشت گیاهان دارویی، بهبود محتوای اسانس آنها می‌باشد که تحت تأثیر عواملی محیطی از جمله شرایط تنش کمآبیاری و تغذیهای قرار خواهد گرفت. بدین منظور، مطالعهای سه‌ساله به‌صورت اسپلیت‌پلات در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در دانشگاه ارومیه در سال‌های زراعی 96-1393 اجرا شد. فاکتور اصلی شامل سطوح ...
بیشتر
یکی از مهمترین اهداف کشت گیاهان دارویی، بهبود محتوای اسانس آنها می‌باشد که تحت تأثیر عواملی محیطی از جمله شرایط تنش کمآبیاری و تغذیهای قرار خواهد گرفت. بدین منظور، مطالعهای سه‌ساله به‌صورت اسپلیت‌پلات در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در دانشگاه ارومیه در سال‌های زراعی 96-1393 اجرا شد. فاکتور اصلی شامل سطوح آبیاری در سه سطح (آبیاری نرمال، آبیاری تکمیلی و شرایط دیم) و فاکتور فرعی در شش سطح در برگیرنده تیمارهای کودی شامل کود زیستی (ازتوبارور یک+ فسفات بارور دو) همراه و بدون ورمی‌کمپوست، کود شیمیایی کامل و کود نانو کامل همراه و بدون ورمی‌کمپوست بود. نمونهبرداری و آنالیز صفات در سال زراعی 96-1395 (سال سوم کاشت) انجام گرفت. نتایج نشان داد تیمارهای آبیاری تکمیلی و دیم بهترتیب ضمن کاهش غلظت عناصر نیتروژن (94/14 و 72/7 درصد)، فسفر (20/31 و 71/37 درصد)، پتاسیم (58/11 و 14/9 درصد)، مس (27/14 و 96/28 درصد)، و وزن خشک کل آویشن (22/33 و 14/56 درصد) سبب افزایش غلظت عناصر آهن (08/8 و 05/66 درصد)، روی (82/16 و 16/7 درصد) و عملکرد اسانس (32/25 و 11/37 درصد) نسبت به شرایط آبیاری نرمال شد. کاربرد تلفیقی کود نانو با ورمی‌کمپوست در شرایط آبیاری نرمال و کاربرد کود نانو در شرایط آبیاری تکمیلی و دیم منجر به بهبود عملکرد اسانس (بهترتیب 70/2، 39/3 و 78/3 درصد) شد. بهطور کلی بهبود عملکرد اسانس در شرایط نامساعد محیطی بههنگام کاربرد کود نانو، نشاندهنده کارایی این کود در تأمین عناصر غذایی و دستیابی به اهداف کشاورزی پایدار است.
پیمان محمدزاده توتونچی؛ علیرضا پیرزاد؛ جلال جلیلیان
چکیده
به‌منظور بررسی اثر کودهای زیستی و ورمی‌کمپوست بر عملکرد و کیفیت علوفه کاسنی در شرایط دیم، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1395 در دانشگاه ارومیه اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل شاهد، قارچ مایکوریزا (Funneliformis mosseae)، باکتری تیوباسیلوس (Thiobacillus)، مایکوریزا+تیوباسیلوس، ورمی‌کمپوست، مایکوریزا+ورمی‌کمپوست، ...
بیشتر
به‌منظور بررسی اثر کودهای زیستی و ورمی‌کمپوست بر عملکرد و کیفیت علوفه کاسنی در شرایط دیم، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1395 در دانشگاه ارومیه اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل شاهد، قارچ مایکوریزا (Funneliformis mosseae)، باکتری تیوباسیلوس (Thiobacillus)، مایکوریزا+تیوباسیلوس، ورمی‌کمپوست، مایکوریزا+ورمی‌کمپوست، تیوباسیلوس+ورمی‌کمپوست و مایکوریزا+تیوباسیلوس+ورمی‌کمپوست بودند که تأثیر آنها در دو مرحله رشدی (قبل از ساقه‌رفتن و گلدهی کامل) بررسی شد. تیمار تلفیقی مایکوریزا+تیوباسیلوس+ورمی‌کمپوست عملکرد علوفه خشک، درصد هضم‌پذیری ماده خشک، عملکرد پروتئین خام و عملکرد کربوهیدراتهای محلول در آب را در مرحله رشدی گلدهی کامل، بهترتیب 72/99، 21/143، 54/68 و 76 درصد نسبت به تیمار شاهد افزایش داد و تیمار مذکور، در بین تمامی تیمارهای آزمایشی و در هر دو مرحله رشدی، دارای کمترین میزان الیاف نامحلول در شوینده اسیدی بود. همچنین، تیمار مایکوریزا+تیوباسیلوس بیشترین درصد پروتئین خام (71/19 درصد) را در مرحله گلدهی کامل، تولید نمود. بهطور کلی، کاربرد قارچ مایکوریزا و باکتری تیوباسیلوس به‌همراه ورمی‌کمپوست، سبب بهبود عملکرد کمی و کیفی علوفه کاسنی در شرایط بدون آبیاری گردید.
کامبیز خوارزمی؛ رضا امیرنیا؛ جلال جلیلیان؛ مهدی تاجبخش شیشوان
چکیده
با توجه به نیاز بالای یونجه به آب، تحقیق در مورد نقش انواع کودهای آلی-زیستی و شیمیایی در تعدیل اثر تنش کم آبیاری حائز اهمیت می‌باشد، لذا این آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خوی در دو سال زراعی (1394 و 1395) انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل آبیاری }آبیاری در حد ...
بیشتر
با توجه به نیاز بالای یونجه به آب، تحقیق در مورد نقش انواع کودهای آلی-زیستی و شیمیایی در تعدیل اثر تنش کم آبیاری حائز اهمیت می‌باشد، لذا این آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خوی در دو سال زراعی (1394 و 1395) انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل آبیاری }آبیاری در حد ظرفیت زراعی (شاهد)، آبیاری در 80 درصد ظرفیت زراعی، آبیاری در60 درصد ظرفیت زراعی{ و منابع مختلف کودی در شش سطح }میکوریزا، نیتروکسین، ورمی‌کمپوست، کود مرغی، کود شیمیایی NPK (توصیه شده بر اساس آزمون خاک) و تیمار بدون مصرف کود (شاهد)} بود. نتایج تجزیه مرکب داده‌ها نشان داد که تیمار آبیاری اثر معنی‌دار بر عملکرد علوفه، کلروفیلa ، b و کلروفیل کل، پرولین، کارتنوئیدها، کربوهیدراتهای محلول و فعالیت آنزیم پراکسیداز داشت. همچنین نتایج نشان داد که کاربرد کود زیستی میکوریزا در شرایط آبیاری کامل عملکردی معادل کاربرد کود شیمیایی داشت ولی در هر دو شرایط کم آبیاری به طور میانگین منجر به افزایش 18/10 درصدی عملکرد علوفه در مقایسه با تیمار کاربرد کود شیمایی گردید. سایر تیمارهای کودی از نظر تأثیر بر عملکرد علوفه، روند متفاوتی در سطوح مختلف آبیاری نشان دادند بطوری‌که در شرایط آبیاری در 60 درصد ظرفیت زراعی تیمارهای کودی ورمی‌کمپوست، مرغی، شیمیایی و شاهد در یک گروه آماری قرار گرفتند. لذا با توجه به مضرات استفاده از کودهای شیمایی می‌توان کود زیستی میکوریزا را که دارای سودمندی اکولوژیکی و زیست محیطی می‌باشد در زراعت یونجه بکار برد.
آذین نجف آبادی؛ جلال جلیلیان؛ محمدرضا زردشتی
چکیده
به‌منظور بررسی کمیت و کیفیت علوفه در کشت مخلوط گلرنگ و گاودانه، این آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در دانشکده کشاورزی دانشگاه ارومیه در سال زراعی 94-1393 انجام شد. فاکتور اول شامل دو سیستم کاشت پرنهاده (شامل کاربرد کودهای شیمیایی نیتروژن، فسفر و مبارزه شیمیایی با آفات و علف‌های هرز با استفاده ...
بیشتر
به‌منظور بررسی کمیت و کیفیت علوفه در کشت مخلوط گلرنگ و گاودانه، این آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در دانشکده کشاورزی دانشگاه ارومیه در سال زراعی 94-1393 انجام شد. فاکتور اول شامل دو سیستم کاشت پرنهاده (شامل کاربرد کودهای شیمیایی نیتروژن، فسفر و مبارزه شیمیایی با آفات و علف‌های هرز با استفاده از متاسیستوکس و گالانت) و کم‌نهاده (شامل کاربرد کودهای گاوی و بیولوژیک و عدم کاربرد هر نوع ماده شیمیایی) و فاکتور دوم شامل الگوهای کشت مخلوط گلرنگ و گاودانه با نسبت ردیف‌های 2:2، 2:3، 2:4، 2:5 و کشت خالص دو گونه بود. نتایج نشان داد که وزن‌تر و خشک علوفه هر دو گیاه در کشت خالص نسبت به تمام الگوهای کشت مخلوط برتری داشت. الگوی کشت 2:4 در سیستم پرنهاده سبب افزایش درصد پروتئین خام و کاهش میزان فیبر خام در علوفه گلرنگ شد. سیستم کشت پرنهاده بیشترین ماده خشک قابل هضم و کربوهیدراتهای محلول را در گلرنگ (86/76 و 85/11 درصد) و گاودانه (38/61 و 31/16 درصد) دارا بود. بهطورکلی، با توجه به اینکه در علوفه گاودانه بیشترین میزان پروتئین خام و کربوهیدراتهای محلول و همچنین بالاترین نسبت برابری زمین در الگوی کشت 2:5 و در سیستم کشت کم‌نهاده به میزان 87/1 به‌دست آمد؛ بنابراین الگوی کشت دو ردیف گلرنگ همراه با پنج ردیف گاودانه بهعنوان برترین الگو و سیستم کشت در ارتباط با صفات ذکر شده، توصیه می‌شود.
جلال جلیلیان؛ رضا امیرنیا؛ اسماعیل قلی نژاد؛ سحر عباس زاده
چکیده
به منظور بررسی تأثیر آبیاری تکمیلی و پیش تیمار بذر بر عملکرد و برخی خصوصیات کمی و کیفی ماشک رقم دیم مراغه، آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی ارومیه، در سال۱۳۹۰ اجرا شد. در تحقیق حاضر، اثرات دو عامل در قالب کرتهای خرد شده با پایه بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار مورد بررسی قرار گرفت. فاکتورهای مورد مطالعه عبارت بودند ...
بیشتر
به منظور بررسی تأثیر آبیاری تکمیلی و پیش تیمار بذر بر عملکرد و برخی خصوصیات کمی و کیفی ماشک رقم دیم مراغه، آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی ارومیه، در سال۱۳۹۰ اجرا شد. در تحقیق حاضر، اثرات دو عامل در قالب کرتهای خرد شده با پایه بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار مورد بررسی قرار گرفت. فاکتورهای مورد مطالعه عبارت بودند از: آبیاری تکمیلی در چهار سطح: بدون آبیاری تکمیلی (۱I)، یک بار آبیاری تکمیلی (۲I)، دو بار آبیاری تکمیلی (3I) و سه بار آبیاری تکمیلی (۴I) به عنوان کرتهای اصلی و پیش‌تیمار بذر در چهار سطح: بدون پیش‌تیمار (C)، پیش‌تیمار آب (W)، پیش‌تیمار فسفات بارور-۲ (P) و پیش‌تیمار نیتروکسین (N)، بهعنوان کرتهای فرعی در نظر گرفته شدند. آبیاری تکمیلی اثر معنیداری بر ارتفاع ساقه در برداشت اول، تعداد نیام در بوته، وزن ۱۰۰۰ دانه، عملکرد بیولوژیک (83/6 تن در هکتار) و شاخص برداشت داشت. ارتفاع بوته در برداشت اول و دوم، وزن ۱۰۰۰ دانه و شاخص برداشت تحت تأثیر پیش‌تیمار بذر قرار گرفتند. بیشترین میزان وزن ۱۰۰۰ دانه و شاخص برداشت از پیش‌تیمار نیتروکسین (N) به ترتیب با 66/40 گرم و 72/14 و کمترین میزان آنها از تیمار شاهد (C) بهترتیب با 15/37 و 36/10 گرم به‌دست آمد. بهطورکلی، انجام دو بار آبیاری تکمیلی و فسفات بارور-2 و نیتروکسین به عنوان پیش‌تیمار تأثیر مثبت بر عملکرد کمی و کیفی ماشک داشت.
اسماعیل رضائی چیانه؛ جلال جلیلیان؛ ال ناز ابراهیمیان؛ سیدمحمد سیدی
چکیده
به‌صورت کرتهای خردشده بر پایة طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار، در مزرعهای واقع در استان آذربایجان غربی - شهرستان نقده در سال زراعی 92-1391 اجرا شد. سطوح آبیارﻯ در سه سطح (آبیاری بعد از 50 (شاهد)، 100 (تنش متوسط) و 150 میلیمتر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A (تنش شدید) و کودهای زیستی (قارچ مایکوریزا، ترکیب ازتوباکتر + فسفر بارور-2، مایکوریزا ...
بیشتر
به‌صورت کرتهای خردشده بر پایة طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار، در مزرعهای واقع در استان آذربایجان غربی - شهرستان نقده در سال زراعی 92-1391 اجرا شد. سطوح آبیارﻯ در سه سطح (آبیاری بعد از 50 (شاهد)، 100 (تنش متوسط) و 150 میلیمتر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A (تنش شدید) و کودهای زیستی (قارچ مایکوریزا، ترکیب ازتوباکتر + فسفر بارور-2، مایکوریزا + ازتوباکتر + فسفر بارور-2 و شاهد) بهترتیب بهعنوان کرتهای اصلی و فرعی در آزمایش درنظر گرفته شدند. نتایج نشان داد که با افزایش سطح آبیاری از 50 به 150 میلیمتر تبخیر از تشتک ارتفاع بوته، تعداد چتر در بوته، وزن هزاردانه، عملکرد دانه، عملکرد زیستی، درصد و عملکرد اسانس زنیان بهطور معناداری کاهش یافت. در بین کودهای زیستی تیمار تلفیقی قارچ مایکوریزا + ازتوباکتر + فسفر بارور-2 نسبت به تیمارهای مصرف جداگانه بیشترین تأثیر را در افزایش صفات مطالعهشده داشتند. در هر یک از سطوح آبیاری (50، 100 و 150 میلیمتر تبخیر) بیشترین عملکرد دانه از تیمار کاربرد تلفیقی مایکوریزا + ازتوباکتر + فسفر بارور-2 (783 کیلوگرم در هکتار)، و کمترین عملکرد دانه از تیمار شاهد (400 کیلوگرم در هکتار) به‌دست آمد.
جلال جلیلیان
چکیده
به‌منظور تعیین اثر شیب زمین بر عملکرد و برخی صفات زراعی گندم در سطوح مختلف تیمارهای کودی، آزمایشی به‌صورت کرتهای خردشده با طرح پایۀ بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در پیرانشهر، در سال 1390-91 اجرا شد. تیمارهای آزمایشی عبارت بودند از: شیب زمین در چهار سطح (شیب صفر، 3، 6 و 10 درصد) بهعنوان کرتهای اصلی و ترکیبی از سطوح مختلف تیمارهای ...
بیشتر
به‌منظور تعیین اثر شیب زمین بر عملکرد و برخی صفات زراعی گندم در سطوح مختلف تیمارهای کودی، آزمایشی به‌صورت کرتهای خردشده با طرح پایۀ بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در پیرانشهر، در سال 1390-91 اجرا شد. تیمارهای آزمایشی عبارت بودند از: شیب زمین در چهار سطح (شیب صفر، 3، 6 و 10 درصد) بهعنوان کرتهای اصلی و ترکیبی از سطوح مختلف تیمارهای کودی در پنج سطح (بدون کود، کاربرد کودهای زیستی (نیتروکسین)، دامی، شیمیایی (نیتروژن و فسفر) و تلفیقی (زیستی + دامی + شیمیایی)) بهعنوان کرتهای فرعی درنظر گرفته شدند. نتایج نشان داد که بیشترین عملکرد دانه (67/7 تن در هکتار) در شیب صفر و کمترین آن (68/3 تن در هکتار) در شیب 10 درصد به‌دست آمد. در واقع، با افزایش درصد شیب زمین مقادیر مربوط به اجزای عملکرد گندم کاهش یافت که نتیجۀ این روند نزولی سبب کاهش 52 و 38 درصدی عملکرد دانه و بیوماس کل در گیاهان قرارگرفته در شیب 10 درصد نسبت به گیاهان شاهد شد. همچنین کاربرد تیمار کودی تلفیقی بیشترین تأثیر مثبت را بر صفات مورفولوژیک و اجزای عملکرد مورد بررسی گذاشت، بهطوریکه عملکرد دانه و بیوماس کل بهترتیب 58/12 و 58/13 درصد نسبت به گیاهان شاهد (بدون دریافت کود) افزایش یافت.
جلال جلیلیان؛ عظیمه خاده؛ علیرضا پیرزاد
چکیده
این تحقیق به‌صورت فاکتوریل در قالب بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1391 در دانشگاه ارومیه اجرا شد. تیمارهای آزمایش عبارت بودند از سطوح کودی (ارگانیکd، شیمیایی، تلفیقی و شاهد) و محلول‌پاشی (آهن، روی، بدون محلول‌پاشی و آبپاشی). بیشترین ارتفاع بوته، طول نیام، تعداد نیام، تعداد دانه در نیام و عملکرد دانه در نظام‌های کودی ارگانیکی، ...
بیشتر
این تحقیق به‌صورت فاکتوریل در قالب بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1391 در دانشگاه ارومیه اجرا شد. تیمارهای آزمایش عبارت بودند از سطوح کودی (ارگانیکd، شیمیایی، تلفیقی و شاهد) و محلول‌پاشی (آهن، روی، بدون محلول‌پاشی و آبپاشی). بیشترین ارتفاع بوته، طول نیام، تعداد نیام، تعداد دانه در نیام و عملکرد دانه در نظام‌های کودی ارگانیکی، شیمیایی و تلفیقی به‌دست آمد. با توجه به بیشترین بیوماس تولیدی (8/3421 کیلوگرم در هکتار) و رعایت مسائل زیستمحیطی در سیستم کودی ارگانیکی، این نظام کودی تیمار کودی برتر توصیه می‌شود. علیرغم بیشترین ارتفاع بوته (78/37 سانتیمتر) و عملکرد دانه (8/800 کیلوگرم در هکتار) در محلول‌پاشی با روی و بالاترین عملکرد بیولوژیکی (8/3250 کیلوگرم در هکتار) در تیمار محلول‌پاشی با آهن، کاربرد آهن و روی از نظر آماری تفاوت معناداری با هم نداشت. بهطور کلی، محلول‌پاشی روی و آهن افزایش معناداری در عملکرد و اجزای عملکرد ماش نشان داد.