اسماعیل بخشنده؛ همت اله پیردشتی؛ فضه قلی‌تبار فرامرزی؛ طیبه ژولیده رودپشتی؛ فایزه زعفریان
چکیده
هدف: این مطالعه بهمنظور ارزیابی تأثیر باکتری‌های Rahnella aquatilis و Burkholderia cepacia بر عملکرد، اجزای عملکرد و جذب عناصر پتاسیم و روی در برنج انجام شد.
روش پژوهش: آزمایش بهصورت کرتهای خردشده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1401 انجام شد. تیمارها شامل دو سطح کودی (100 و 75 درصد مصرف کود براساس نتایج آزمون خاک بهترتیب سطح ...
بیشتر
هدف: این مطالعه بهمنظور ارزیابی تأثیر باکتری‌های Rahnella aquatilis و Burkholderia cepacia بر عملکرد، اجزای عملکرد و جذب عناصر پتاسیم و روی در برنج انجام شد.
روش پژوهش: آزمایش بهصورت کرتهای خردشده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1401 انجام شد. تیمارها شامل دو سطح کودی (100 و 75 درصد مصرف کود براساس نتایج آزمون خاک بهترتیب سطح کودی مطلوب و کاهش‌یافته) و چهار تیمار تلقیح با باکتری (تلقیح جداگانه هر یک از باکتری‌ها R. aquatilis، B. cepacia و ترکیبی (R.aquatilis+B.cepacia) و شاهد (عدم تلقیح)) بودند.
یافته‌ها: طبق نتایج بین سطوح کودی مطلوب و کاهش‌یافته اختلاف آماری معنیدار بین صفات وجود نداشت. تلقیح جداگانه هر یک از باکتری‌ها R. aquatilis، B. cepacia و ترکیبی موجب افزایش صفات طول خوشه (از 88/5 تا 3/11 درصد)، تعداد پنجه کل در کپه (از 4/19 تا 1/29 درصد)، تعداد دانه پر در خوشه (از 8/22 تا 5/46 درصد)، عملکرد شلتوک (از 8/22 تا 3/44 درصد)، عملکرد بیولوژیکی (از 3/20 تا 6/33 درصد)، وزن هزاردانه (از 4/2 تا 8/8 درصد)، مقدار پتاسیم در دانه (از 0/6 تا 4/41 درصد)، مقدار پتاسیم در اندام‌های هوایی (از 4/38 تا 4/65 درصد)، مقدار روی در دانه (از 2/6 تا 9/40 درصد) و مقدار روی در اندام‌های هوایی (از 4/29 تا 6/54 درصد) نسبت به تیمار شاهد شد.
نتیجه‌گیری: کاربرد باکتری‌های افزاینده رشد بهصورت ترکیبی (بهترین تیمار تلقیح) بدون کاهش معنیدار عملکرد موجب کاهش مصرف کودهای شیمیایی شد که نشان‌دهندۀ اهمیت استفاده از این باکتری‌ها جهت رسیدن به اهداف کشاورزی پایدار است.
محمدعلی اسماعیلی؛ حبیب الله رنجبر؛ همت اله پیردشتی؛ مرتضی نصیری
چکیده
بهمنظور بررسی تأثیر کیفیت گیاهچه و تراکم کاشت بر عملکرد، اجزای عملکرد و ویژگی‌های بیوشیمیایی برنج رقم طارم محلی در کشت اول و راتون، آزمایشی در سال زراعی 1396 در گلخانه و مزرعه تحقیقاتی مؤسسه تحقیقات برنج کشور- معاونت مازندران در آمل اجرا شد. آزمایش بهصورت کرتهای دو بار خردشده در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار ...
بیشتر
بهمنظور بررسی تأثیر کیفیت گیاهچه و تراکم کاشت بر عملکرد، اجزای عملکرد و ویژگی‌های بیوشیمیایی برنج رقم طارم محلی در کشت اول و راتون، آزمایشی در سال زراعی 1396 در گلخانه و مزرعه تحقیقاتی مؤسسه تحقیقات برنج کشور- معاونت مازندران در آمل اجرا شد. آزمایش بهصورت کرتهای دو بار خردشده در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار به‌اجرا در آمد. تیمار فاصله کاشت عامل اصلی، تعداد بوته در کپه عامل فرعی و نوع گیاهچه عامل فرعی فرعی بودند. بذرهای برنج در جعبههای نشا در شش تیمار بسترهای متفاوت کشت شد. این بسترها شامل خاک با گوگرد و 50 درصد سبوس برنج (S1)، خاک بدون گوگرد با 25 درصد سبوس برنج (S2)، خاک با گوگرد و 25 درصد سبوس برنج (S3)، خاک با گوگرد، تیوباسیلوس و 50 درصد سبوس برنج (S4)، خاک بدون گوگرد با کمپوست چوب و 25 درصد سبوس برنج (S5)، خاک با گوگرد، تیوباسیلوس و 25 درصد سبوس برنج (S6) درصد حجمی بودند. نتایج کشت اصلی نشان داد که بالاترین عملکرد دانه (5043 کیلوگرم در هکتار) و عملکرد بیولوژیک (12319 کیلوگرم در هکتار) از تیمار خاک بستر با گوگرد با سبوس 50 درصد حاصل شد. تیمار آرایش کاشت در کشت راتون بر تعداد دانه پوک (1/4)، عملکرد دانه (1617 کیلوگرم درهکتار)، تیمار تعداد بوته در کپه بر تعداد پنجه (3/10)، سطح برگ (6/10 سانتی‌مترمربع)، طول خوشه (4/20 سانتی‌متر) و عملکرد دانه (1613 کیلوگرم در هکتار) و تیمار نوع گیاهچه بر تعداد پنجه (4/10)، تفاوت معنیداری از لحاظ آماری نشان داد. تولید گیاهچه با بستر خاک گوگرد و 50 درصد سبوس برنج بهترین نتایج را در کشت اصلی و راتون نشان داد.
خدیجه شهسوارپور لنده؛ همت اله پیردشتی؛ اسماعیل بخشنده
چکیده
بهمنظور بررسی اثر باکتری بومی فزآینده رشد Enterobacter sp. بر برخی صفات رویشی و عملکرد شلتوک برنج (رقم ’طارم هاشمی‘) آزمایشی در یکی از مزارع روستای آقاملک شهرستان بابل در سال 1395 انجام شد. آزمایش بهصورت کرتهای خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. تیمارها شامل شش سطح کود سولفات پتاسیم (0، 25، 50، 75، 100 و 125 کیلوگرم ...
بیشتر
بهمنظور بررسی اثر باکتری بومی فزآینده رشد Enterobacter sp. بر برخی صفات رویشی و عملکرد شلتوک برنج (رقم ’طارم هاشمی‘) آزمایشی در یکی از مزارع روستای آقاملک شهرستان بابل در سال 1395 انجام شد. آزمایش بهصورت کرتهای خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. تیمارها شامل شش سطح کود سولفات پتاسیم (0، 25، 50، 75، 100 و 125 کیلوگرم در هکتار)، در کرت اصلی و روش‌های تلقیح در چهار سطح (عدم تلقیح بذر یا نشاء به‌عنوان تیمار شاهد، تلقیح بذر در خزانه، تلقیح ریشه نشاء و تلقیح همزمان بذر در خزانه و ریشه نشاء) در کرت فرعی بودند. نتایج نشان داد که روش‌های مختلف تلقیح موجب افزایش ارتفاع بوته (25/1-54/2 درصد)، تعداد پنجه (7/11-5/16 درصد)، تعداد برگ در کپه (5/12-2/14 درصد)، شاخص سطح برگ (16/7-9/17 درصد) و عملکرد شلتوک (6/14-8/19 درصد) و تسریع وقوع مرحله گرده‌افشانی حدود یک روز نسبت به شاهد شدند. در این آزمایش، آثار اصلی بر صفات مورد مطالعه معنا‌دار و اثر متقابل تیمارها غیرمعنا‌دار بود. روش تلقیح توأم بذر در خزانه و ریشه نشاء با باکتری بر روش‌های دیگر برتری داشت. همچنین، با مصرف کود پتاسیم از صفر تا 125 کیلوگرم در هکتار مقدار تمامی صفات اندازه‌گیری شده بهویژه عملکرد شلتوک (2/18 درصد بیشتر از شاهد) افزایش یافت. درنتیجه، کاربرد باکتری و مصرف کود پتاسیم به‌طور جداگانه از طریق بهبود صفات رویشی بهویژه تعداد پنجه و تعداد برگ، به افزایش شاخص سطح برگ منجر شد. از جمله مؤلفه‌های مهم در جذب نور و تأثیرگذار بر میزان کارایی فتوسنتز است و بدین ترتیب سبب بهبود عملکرد برنج شد.
شهریار کاظمی؛ اسفندیار فرهمندفر؛ همت اله پیردشتی؛ مجتبی محمودی؛ ولی اله بابایی زاد
چکیده
بهمنظور بررسی برهمکنش قارچهای شبهمیکوریزا Piriformosporaindica و میکوریزا Glomusmosseae بر بهبود عملکرد دانه و بهرهوری آب در ذرت در سطوح مختلف آبیاری و فسفر، پژوهشی مزرعهای در سال زراعی 94-1393 در دو منطقه قراخیل (قائمشهر) و بایعکلا (نکا) بهصورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار انجام گرفت. ...
بیشتر
بهمنظور بررسی برهمکنش قارچهای شبهمیکوریزا Piriformosporaindica و میکوریزا Glomusmosseae بر بهبود عملکرد دانه و بهرهوری آب در ذرت در سطوح مختلف آبیاری و فسفر، پژوهشی مزرعهای در سال زراعی 94-1393 در دو منطقه قراخیل (قائمشهر) و بایعکلا (نکا) بهصورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار انجام گرفت. تیمار آبیاری در سه سطح (آبیاری کامل، 75 و 50 درصد نیاز آبی گیاه) در کرتهای اصلی و چهار سطح تلقیح (بدون تلقیح، تلقیح بذر با قارچ گلوموس موسه، تلقیح بذر با قارچ پیریفورموسپورا ایندیکا و تلقیح همزمان دو قارچ) بههمراه سه سطح کود فسفره (عدم مصرف، 50 و 100 درصد مورد نیاز گیاه) در کرتهای فرعی قرار گرفتند. مطابق نتایج، تلقیح همزمان قارچها موجب افزایش معنیدار میزان عملکرد دانه در هر دو منطقه (بهترتیب 6/8 و 3/6 درصد برای ایستگاههای قراخیل و بایعکلا) گردید. در هر دو منطقه، همزیستی قارچهای میکوریزا و شبهمیکوریزا بهویژه تلقیح همزمان موجب بهبود قابلتوجه بهرهوری مصرف آب شد. همچنین، بیشترین تأثیر مثبت این همزیستی بر کارآیی مصرف آب در هر دو منطقه در شرایط آبیاری 50 درصد (بهترتیب 33/4 و 15/4 کیلوگرم بر مترمکعب) مشاهده شد. در مجموع، نتایج بیانگر همافزایی مطلوب این قارچها در بهبود بهرهوری آب ذرت بهویژه در شرایط کمآبیاری است.
ناهید فتحی؛ همت اله پیردشتی؛ مرتضی نصیری؛ اسماعیل بخشنده
چکیده
بهمنظور بررسی اثر اقلیمهای متفاوت محلی بر عملکرد و اجزای عملکرد دو رقم بومی و اصلاح شده برنج (’طارم هاشمی‘ و’شیرودی‘) و کمیسازی روابط عملکرد و اجزای عملکرد با شدت تشعشع خورشیدی و دمای هوا در طول دوره رشد، سه آزمایش در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار در سه منطقه بابلسر، آمل و پل‌سفید از شهرستانهای ...
بیشتر
بهمنظور بررسی اثر اقلیمهای متفاوت محلی بر عملکرد و اجزای عملکرد دو رقم بومی و اصلاح شده برنج (’طارم هاشمی‘ و’شیرودی‘) و کمیسازی روابط عملکرد و اجزای عملکرد با شدت تشعشع خورشیدی و دمای هوا در طول دوره رشد، سه آزمایش در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار در سه منطقه بابلسر، آمل و پل‌سفید از شهرستانهای استان مازندران در سال 1393 اجرا گردید. نتایج نشان داد که اثر اقلیمهای متفاوت محلی بر برخی از صفات همچون عملکرد دانه، تعداد خوشه، وزن خوشه، طول خوشه، تعداد کل دانه در خوشه و تعداد دانه پر به طور آماری در سطح احتمال یک درصد معنیدار گردید. مزارع پل‌سفید در کلیه صفات نسبت به مزارع آمل و بابلسر از مقادیر عددی پایین‌تری برخوردار بودند که علت آن را می‌توان به وقوع میانگین دمای هوا و شدت تشعشع خورشیدی پایین‌تر در طول دوره رشد برنج به خصوص در مرحله زایشی در این منطقه نسبت داد. کاهش میانگین دمای هوا و شدت تشعشع خورشیدی ناشی از افزایش ارتفاع از سطح آب‌های آزاد، باعث کاهش معنیدار عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک (25-10 درصد وابسته به رقم) در هر دو رقم شد. علاوه بر این، تأثیر کاهش میانگین دمای هوا بر عملکرد دانه بیشتر از شدت تشعشع خورشیدی بود. در مجموع، با استفاده از یافته‌های این مطالعه بهخوبی می‌توان تغییرات عملکرد دو رقم برنج را در اقلیمی‌های متفاوت محلی مورد مطالعه را کمّی‌سازی و همچنین کاهش احتمالی عملکرد برنج به دلیل تأخیر در کشت را نیز برآورد کرد.
همت اله پیردشتی؛ بهروز محمودی؛ محمد یعقوبی
چکیده
به منظور بررسی توزیع مکانی علف‌های هرز مزرعة ذرت، پژوهشی، در سال 1389، در دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری انجام شد. ابتدا، مزرعه به شبکه‌های 5/1 در 5/1 متر تقسیم و نمونه‌برداری‌ها از نقاط تقاطع شبکه‌ها انجام شد. نمونه‌برداری از بانک بذر طی دو مرحله (پیش از کاشت و پس از برداشت ذرت) و نمونه‌برداری از جمعیت علف هرز طی یک مرحله (ظهور ...
بیشتر
به منظور بررسی توزیع مکانی علف‌های هرز مزرعة ذرت، پژوهشی، در سال 1389، در دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری انجام شد. ابتدا، مزرعه به شبکه‌های 5/1 در 5/1 متر تقسیم و نمونه‌برداری‌ها از نقاط تقاطع شبکه‌ها انجام شد. نمونه‌برداری از بانک بذر طی دو مرحله (پیش از کاشت و پس از برداشت ذرت) و نمونه‌برداری از جمعیت علف هرز طی یک مرحله (ظهور بلال) انجام شد.برای انجام محاسبات مربوط به سمی‌واریوگرام و تعیین الگوی پراکنش علف‌های هرز از نرم‌افزارهای +Gs و 99 Rockwork استفاده شد. مطابق نتایج، بالاترین تراکم علف‌های هرز مزرعه به ترتیب مربوط به تاج‌خروس خوابیده (Amaranthus blitoidos S. Watson)، گونه‌های اویارسلام ((Cyperus spp و تاج‌خروس ریشه قرمز (Amaranthus retrofloxus L.) بود.واریوگرام گونه‌های مورد نظر با مدل‌های کروی و نمایی مطابقت داشت و همبستگی مکانی قوی و متوسط برای بذور و گیاهچة آنها در تمامی مراحل نمونه‌برداری به ثبت رسید. نتایج این پژوهش نشان داد که بذرهای علف‌های هرز بیشتر بهصورت لکه‌هایی با اندازه و تراکم متفاوت دیده می‌شوند. مطابق نقشه‌های توزیع مکانی، ساختار لکه‌ای بانک بذر ابتدای فصل با انتهای فصل مطابقت داشت. همچنین، با دانستن تراکم بذر علف‌های هرز تا حد زیادی می‌توان تراکم جمعیت علف‌های هرز در طول فصل زراعی را برآورد کرد.
محمد یزدانی؛ همت اله پیردشتی؛ محمد علی اسماعیلی؛ محمد علی بهمنیار
دوره 11، شماره 2 ، آبان 1388، ، صفحه 83-92
چکیده
برای بررسی اثر بقایای گیاه توتون بر جوانه زنی و رشد اولیه کلزا، این آزمایش در آزمایشگاه و گلخانه دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری در سال 1386 به صورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار انجام شد. عصاره بقایای ریشه و ساقه دو رقم توتون ویرجینیا و باسما با غلظت‌های صفر، 40 و 80 درصد به کار برده شدند. اثر عصاره توتون بر ...
بیشتر
برای بررسی اثر بقایای گیاه توتون بر جوانه زنی و رشد اولیه کلزا، این آزمایش در آزمایشگاه و گلخانه دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری در سال 1386 به صورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار انجام شد. عصاره بقایای ریشه و ساقه دو رقم توتون ویرجینیا و باسما با غلظت‌های صفر، 40 و 80 درصد به کار برده شدند. اثر عصاره توتون بر سرعت و درصد جوانه‌زنی، طول ریشه‌چه و ساقه‌چه کلزا در آزمایشگاه و طول ریشه و ساقه، نسبت ریشه به ساقه، وزن خشک گیاه، سطح برگ، درصد ظهور اولیه، شاخص بنیه گیاهچه و محتوی کلروفیل کلزا در شرایط گلخانه معنیدار شدند. در بررسی آزمایشگاهی مشخص شد که، عصاره ریشه ویرجینیا به دلیل دارا بودن میزان بالاتری از آلکالوئیدها بیشترین و ساقه باسما کمترین تأثیر را در درصد جوانه‌زنی و طول ریشه‌چه در بذور کلزا داشتند. در بررسی گلخانه‌ای میزان کاهش وزن خشک و محتوی کلروفیل گیاهچه کلزا نیز در حضور عصاره‌های ?? درصد ریشه توتون ویرجینیا بیش از سایر عصاره‌ها بود. غلظت 80 درصد عصاره ریشه باسما و عصاره ریشه و ساقه ویرجینیا به طور معنیداری طول ریشه‌چه را کاهش داد. طول ساقه‌چه کلزا نیز در حضور غلظت 80 درصد عصاره ریشه باسما و غلظت‌های 40 و 80 درصد ساقه ویرجینیا به طور معنیداری کاهش یافت. بنابراین، این بررسی حاکی از اثرات بازدارنده عصاره آبی ارقام توتون مخصوصاً تیپ غربی بر رشد گیاهچه کلزا بوده و این موضوع توجه به اصول صحیح مدیریت آنها در تناوب را روشن می‌سازد.