قربان خدابین؛ زین العابدین طهماسبی؛ امیرحسین شیرانی راد؛ اسماعیل بخشنده؛ مژده سادات خیاط مقدم؛ شهریار کاظمی؛ مهسا رفعتی آلاشتی؛ علی حیدرزاده
چکیده
به‌منظور بررسی اثرات تنش خشکی آخر فصل و محلولپاشی سولفات‌روی و منگنز بر صفات فیزیولوژیکی و عملکرد ژنوتیپهای کلزا، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل کرت خردشده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی طی دو سال (97-1396 و 98-1397) در مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل آبیاری در دو سطح (آبیاری کامل (شاهد) و قطع آبیاری ...
بیشتر
به‌منظور بررسی اثرات تنش خشکی آخر فصل و محلولپاشی سولفات‌روی و منگنز بر صفات فیزیولوژیکی و عملکرد ژنوتیپهای کلزا، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل کرت خردشده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی طی دو سال (97-1396 و 98-1397) در مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل آبیاری در دو سطح (آبیاری کامل (شاهد) و قطع آبیاری از مرحله گلدهی) و چهار سطح محلولپاشی (شاهد، سولفات‌روی، سولفاتمنگنز و کاربرد ترکیبی آن‌ها با غلظت چهار گرم در لیتر) به‌صورت فاکتوریل در کرت‌های اصلی و ژنوتیپهای کلزا (نیما، KS7 و نیلوفر) در کرت‌های فرعی قرار گرفتند. محلولپاشی ترکیبی سولفات‌روی و منگنز در شرایط آبیاری کامل به‌ترتیب موجب افزایش سه و 11 درصدی محتوای روغن دانه و کربوهیدرات محلول برگ نسبت به شاهد شد. از طرف دیگر در شرایط قطع آبیاری، محتوای روغن دانه و میزان پرولین برگ را نسبت به شاهد به‌ترتیب 9 و 2/5 درصد افزایش داد. ژنوتیپ نیلوفر در شرایط آبیاری کامل بیشترین میزان عملکرد دانه (5261 کیلوگرم در هکتار) را دارا بود که نسبت به ژنوتیپ KS7 و نیما، به‌ترتیب، به میزان 9 و 8/11 درصد بالاتر بود. ژنوتیپ نیما با 3371 کیلوگرم در هکتار در شرایط قطع آبیاری بیشترین عملکرد را داشت. به‌طورکلی، در هر دو تیمار آبیاری، کاربرد محلولپاشی همزمان سولفات‌روی و منگنز بر صفات فیزیولوژیک ژنوتیپهای موردبررسی بیشترین تأثیر را داشت، به‌طوری‌که در آبیاری کامل ژنوتیپ نیلوفر و در شرایط قطع آبیاری ژنوتیپ نیما قابل‌توصیه است.
مژده سادات خیاط مقدم؛ احمد غلامی؛ امیرحسین شیرانی راد؛ مهدی برادران فیروزآبادی؛ حمید عباس دخت
چکیده
به‌منظور بررسی اثرات تنش خشکی آخر فصل و محلولپاشی سیلیکاتپتاسیم بر عملکرد و اجزای عملکرد در ژنوتیپهای بهاره کلزا، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل اسپلیت‌پلات در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال‌های زراعی مدت 96-1395 و 97-1396 درمزرعه پژوهشی مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج اجرا شد. عامل آبیاری در دو سطح آبیاری ...
بیشتر
به‌منظور بررسی اثرات تنش خشکی آخر فصل و محلولپاشی سیلیکاتپتاسیم بر عملکرد و اجزای عملکرد در ژنوتیپهای بهاره کلزا، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل اسپلیت‌پلات در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال‌های زراعی مدت 96-1395 و 97-1396 درمزرعه پژوهشی مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج اجرا شد. عامل آبیاری در دو سطح آبیاری معمول (شاهد) و قطع آبیاری از مرحله خورجین‌دهی به بعد و عامل محلولپاشی در دو سطح (محلولپاشی با چهار گرم در لیتر سیلیکاتپتاسیم و عدم محلولپاشی) به‌صورت فاکتوریل در کرت‌های اصلی و ژنوتیپهای بهاره کلزا شامل DALGAN، RGS003، RGS×OKAPI، RGS×SLM و OG×AL در کرت‌های فرعی قرار گرفتند. نتایج این بررسی نشان داد صفات موردمطالعه تحت تأثیر تیمارهای کاربردی قرار گرفتند. بیشترین عملکرد دانه (5620 کیلوگرم در هکتار) که 4/9 درصد نسبت به شاهد افزایش داشت. کلروفیل کل (71/1 میلی‌گرم در گرم وزن تر) در سطح آبیاری کامل به‌همراه محلولپاشی در ژنوتیپ OG×AL بهدست آمد. تنش خشکی آخر فصل موجب افزایش مقاومت روزنهای، پرولین برگ، کربوهیدارت محلول برگ و کاهش مقدار کلروفیل کل و محتوای نسبی آب برگ شد. در شرایط تنش خشکی ژنوتیپهای DALGAN و RGS×SLM از عملکرد بالاتری برخوردار بودند، که حاکی از نمودِ بهتر آن‌ها در شرایط تنش است. سرانجام، مطالعه ما اثر مفید سیلیکات پتاسیم را در بهبود تحمل به تنش خشکی آخر فصل در گیاهان کلزا را نشان داد.
مهدیه شیخعلیان؛ یوسف سهرابی؛ فرزاد حسین پناهی؛ امیرحسین شیرانی راد
چکیده
به‌منظور بررسی اثر بر‌همکنش سدیم نیتروپروساید و تنش خشکی بررنگیزه‌های فتوسنتزی و رابطه آن با عملکرد و اجزای عملکرد دانه کلزا آزمایشی طی دو سال زراعی (95-1394 و 96-1395) در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی همدان انجام شد. آزمایش به صورت فاکتوریل و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. فاکتورهای آزمایش عبارت بودند از سه تیمار ...
بیشتر
به‌منظور بررسی اثر بر‌همکنش سدیم نیتروپروساید و تنش خشکی بررنگیزه‌های فتوسنتزی و رابطه آن با عملکرد و اجزای عملکرد دانه کلزا آزمایشی طی دو سال زراعی (95-1394 و 96-1395) در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی همدان انجام شد. آزمایش به صورت فاکتوریل و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. فاکتورهای آزمایش عبارت بودند از سه تیمار آبیاری شامل آبیاری کامل (شاهد)، قطع آبیاری از مرحله‌ی شروع خورجین‌دهی و قطع آبیاری از مرحله‌ی شروع پر شدن دانه و چهار تیمار محلولپاشی سدیم‌نیتروپروساید با غلظت‌های 0، 100، 200 و 300 میکرو مولار. نتایج نشان داد قطع آبیاری باعث کاهش معنی‌دار مقادیر صفات مورد مطالعه گردید. محلولپاشی سدیم‌نیتروپروساید مقادیر رنگیزه‌های فتوسنتزی، عملکرد و اجزای عملکرد دانه در شرایط تنش و عدم تنش خشکی را افزایش داد. بیشترین و کمترین عملکرد دانه به ترتیب در تیمارهای محلولپاشی گیاه با 300 میکرومولار سدیم نیتروپروساید و آبیاری کامل (5129 کیلوگرم در هکتار) و تیمار عدم محلولپاشی و قطع آبیاری از مرحله شروع خورجین‌دهی (3396 کیلوگرم در هکتار) مشاهده شد. آزمایش بیان‌گر آن بود که مصرف سدیم نیتروپروساید می‌تواند اثرات مثبتی بر رنگیزه‌های فتوسنتزی، اجزای عملکرد و عملکرد دانه کلزا در شرایط تنش و عدم تنش خشکی داشته باشد و لذا کاربرد آن در شرایط کمبود آب می‌تواند اثرات مخرب تنش خشکی را تا حدود زیادی تعدیل نماید.
سلمان عظیمی سوران؛ حسین امیر شکاری؛ امیرحسین شیرانی راد؛ جواد مظفری؛ محمدحسین فتوکیان
چکیده
به منظور بررسی اثر تنش خشکی آخر فصل بر صفات زراعی و کیفی ژنوتیپهای زمستانه کلزا در شرایط کاربرد سولفات آمونیوم، آزمایشی طی دو سال 95-1394 و 96-1395 به صورت فاکتوریل اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج به اجرا درآمد. عامل تنش در دو سطح (آبیاری معمول و قطع آبیاری ...
بیشتر
به منظور بررسی اثر تنش خشکی آخر فصل بر صفات زراعی و کیفی ژنوتیپهای زمستانه کلزا در شرایط کاربرد سولفات آمونیوم، آزمایشی طی دو سال 95-1394 و 96-1395 به صورت فاکتوریل اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج به اجرا درآمد. عامل تنش در دو سطح (آبیاری معمول و قطع آبیاری از مرحله غلاف دهی به بعد) و سولفات آمونیوم نیز در دو سطح (عدم کاربرد و کاربرد 150 کیلوگرم در هکتار در مرحله غنچه دهی کامل) به صورت فاکتوریل در کرت های اصلی و عامل ژنوتیپ های کلزا در پنج سطح، شامل چهار لاین BAL111، BAL119، BAL121، BAL128 و رقم نیما (به عنوان شاهد)، در کرت های فرعی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که از میان ژنوتیپ های مورد بررسی، لاین BAL128 بیشترین عملکرد دانه (3904 کیلوگرم در هکتار) را داشته است که در مقایسه با تیمار شاهد 28 درصد افزایش دارد. بیشترین میزان روغن دانه (5/45 درصد) در سال دوم آزمایش و در شرایط آبیاری معمول حاصل شد. کاربرد سولفات آمونیوم نسبت به شرایط عدم کاربرد آن به میزان 5/2 درصد بر مقدار روغن دانه افزود. لاین BAL128 بیشترین درصد روغن دانه (2/44 درصد) را به خود اختصاص داد. در شرایط آبیاری معمولی، کاربرد سولفات آمونیوم باعث کاهش 8/22 درصدی میزان گلوکوزینولات شد، ولی همین میزان سولفات آمونیوم در شرایط قطع آبیاری باعث کاهش 2/17 درصدی میزان گلوکوزینولات شد.
حمید جباری؛ نیر اعظم خوش خلق سیما؛ غلام عباس اکبری؛ ایرج اله دادی؛ امیر حسین شیرانی راد؛ علی حامد
چکیده
به منظور بررسی رابطه سیستم ریشهای با روابط آبی گیاه کلزا در شرایط تنش خشکی، یک آزمایش گلدانی در گلخانه فیزیولوژی پژوهشکده بیوتکنولوژی کشاورزی ایران واقع در شهر کرج، در سال 1391 انجام شد. در این بررسی پنج رقم کلزای تجاری پاییزه در چهار تیمار آبیاری، به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی ارزیابی شدند. نتایج نشان داد ...
بیشتر
به منظور بررسی رابطه سیستم ریشهای با روابط آبی گیاه کلزا در شرایط تنش خشکی، یک آزمایش گلدانی در گلخانه فیزیولوژی پژوهشکده بیوتکنولوژی کشاورزی ایران واقع در شهر کرج، در سال 1391 انجام شد. در این بررسی پنج رقم کلزای تجاری پاییزه در چهار تیمار آبیاری، به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی ارزیابی شدند. نتایج نشان داد که واکنش ارقام از نظر تغییرات هدایت روزنهای، عدد اسپد، طول و قطر ریشه، صفات مورفولوژی، عملکرد و اجزای عملکرد به سطوح آبیاری متفاوت بود. در تیمار شاهد، بیشترین عملکرد دانه در رقم ‘کوپر’[1] و به واسطه تولید بالاترین تعداد خورجین در گیاه مشاهده شد، درحالیکه در تیمارهای تنش خشکی رقم ‘اپرا’[2] از بالاترین عملکرد دانه برخوردار بود. این موضوع با بالاتر بودن طول و قطر ریشه در رقم ‘اپرا’ مرتبط بود که به موجب آن دوام سطح برگ بالا، بیشترین میزان هدایت روزنهای، تعداد خورجین و تعداد دانه در خورجین نیز در همین رقم مشاهده شد. نتایج کلی پژوهش حاضر نشان داد که نقش خصوصیات مورفولوژی ریشه در افزایش تحمل به خشکی در گیاه کلزا بسیار پررنگ است و یک سیستم ریشهای کارآمد به همراه هدایت روزنهای بالا، دوام سطح برگ زیاد و تولید تعداد خورجین زیاد بیشترین نقش را در پایداری عملکرد دانه کلزا در شرایط تنش خشکی دارد. [1]. Cooper [2]. Opera
معصومه نعیمی؛ غلام علی اکبری؛ امیرحسین شیرانی راد؛ طاهره حسنلو؛ غلام عباس اکبری؛ مهدیه امیری نژاد
چکیده
به‌منظور بررسی تأثیر کاربرد زئولیت و محلولپاشی سلنیم در رژیمهای مختلف رطوبتی بر برخی صفات فیزیولوژیک و عملکرد دانۀ گیاه دارویی کدوی پوست‌کاغذی (Cucurbita pepo L.)، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار، در منطقۀ تاکستان واقع در استان قزوین طی سال 1389 به اجرا درآمد. عامل آبیاری در سه سطح شامل آبیاری ...
بیشتر
به‌منظور بررسی تأثیر کاربرد زئولیت و محلولپاشی سلنیم در رژیمهای مختلف رطوبتی بر برخی صفات فیزیولوژیک و عملکرد دانۀ گیاه دارویی کدوی پوست‌کاغذی (Cucurbita pepo L.)، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار، در منطقۀ تاکستان واقع در استان قزوین طی سال 1389 به اجرا درآمد. عامل آبیاری در سه سطح شامل آبیاری معمول براساس 60 میلیمتر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A (شاهد)، قطع آبیاری در مرحلۀ گلدهی و قطع آبیاری در مرحلۀ میوهدهی، زئولیت در دو سطح (عدم کاربرد و کاربرد به‌مقدار 10 تن در هکتار) و سلنیم نیز در دو سطح (عدم مصرف و مصرف 30 گرم در هکتار از منبع سلنات سدیم) بود. تنش کمآبی به کاهش صفات هدایت روزنهای، مقدار کاروتنوئید، محتوای کلروفیل a، عملکرد دانه و افزایش غلظت پرولین و محتوای کلروفیل b منجر شد. کاربرد زئولیت به‌مقدار 10 تن در هکتار در شرایط تنش کمآبی، ضمن تأثیر مطلوب بر محتوای کلروفیلa و b و عملکرد دانه، موجب بهبود صفت هدایت روزنهای و کاهش غلظت پرولین شد. بیشترین عملکرد دانه از کاربرد همزمان زئولیت و سلنیم در شرایط آبیاری معمول (1329 کیلوگرم در هکتار) بهدست آمد. با توجه به نتایج، کاربرد زئولیت و سلنیم در مناطقی که در معرض تنش کمآبی هستند، از طریق بهبود شرایط فیزیولوژیک گیاه می‌تواند موجب بهبود شرایط رشد گیاه و حصول عملکرد دانۀ بیشتر شود.
لیلا متقی؛ ایرج اله دادی؛ امیرحسین شیرانی راد؛ غلامعباس اکبری؛ طاهره حسن لو
چکیده
تحقیق حاضر به‌منظور بررسی اثر زئولیت بر عملکرد و اجزای عملکرد کلزا در شرایط کمآبی به‌صورت فاکتوریل اسپلیت پلات در قالب بلوکهای کامل تصادفی در چهار تکرار در سال زراعی 1390-91 در مزرعۀ تحقیقاتی مؤسسۀ اصلاح و تهیۀ نهال بذر واقع در شهر کرج انجام گرفت. تنش کمآبی (از زمان شروع مجدد رشد در پایان زمستان) در سه سطح (40، 60 و 80 درصد تخلیۀ رطوبتی ...
بیشتر
تحقیق حاضر به‌منظور بررسی اثر زئولیت بر عملکرد و اجزای عملکرد کلزا در شرایط کمآبی به‌صورت فاکتوریل اسپلیت پلات در قالب بلوکهای کامل تصادفی در چهار تکرار در سال زراعی 1390-91 در مزرعۀ تحقیقاتی مؤسسۀ اصلاح و تهیۀ نهال بذر واقع در شهر کرج انجام گرفت. تنش کمآبی (از زمان شروع مجدد رشد در پایان زمستان) در سه سطح (40، 60 و 80 درصد تخلیۀ رطوبتی به‌ترتیب بهعنوان عدم تنش، تنش خفیف و تنش شدید) و کاربرد زئولیت در دو سطح (صفر و 10 تن در هکتار زئولیت طبیعی) به‌صورت فاکتوریل در کرت‌های اصلی و ژنوتیپهای کلزا (لاین ‘KR4’ و ‘Eldo’ و ارقام ‘GKH305’ و ‘Anatol’) در کرت‌های فرعی قرار گرفتند. براساس نتایج، تنش رطوبتی با تأثیر منفی بر اجزای عملکرد به کاهش شدید عملکرد دانه و عملکرد روغن منجر شد. در بین اجزای عملکرد نیز تعداد دانه در خورجین بیشترین تأثیر منفی را از تنش رطوبتی دید. رقم ‘GKH305’ در شرایط عدم تنش و رقم ‘Anatol’ در دو سطح تنش رطوبتی خفیف و شدید, بیشترین عملکرد را تولید کردند. با توجه به نتایج تأثیر زئولیت، میتوان از این ماده در شرایط کشت کلزا در تنش کمآبی استفاده کرد.
معصومه نعیمی؛ غلام علی اکبری؛ امیرحسین شیرانی راد؛ سید علی محمد مدرس ثانوی؛ سید احمد سادات نوری
دوره 12، شماره 2 ، آبان 1389، ، صفحه 63-71
چکیده
برای بررسی تاثیر تنش خشکی در مراحل پایانی رشد بر عملکرد ارقام کلزا در سال های زراعی 85-1384، یک آزمایش به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در مزرعه پژوهشی مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج اجرا شد. اثر آبیاری به عنوان عامل اصلی در دو سطح آبیاری معمول به عنوان شاهد (براساس ?? میلی متر تبخیر از ...
بیشتر
برای بررسی تاثیر تنش خشکی در مراحل پایانی رشد بر عملکرد ارقام کلزا در سال های زراعی 85-1384، یک آزمایش به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در مزرعه پژوهشی مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج اجرا شد. اثر آبیاری به عنوان عامل اصلی در دو سطح آبیاری معمول به عنوان شاهد (براساس ?? میلی متر تبخیر از تشتک کلاس A) و تنش خشکی (قطع آبیاری از مرحله خورجین دهی به بعد) و ?? رقم کلزا به عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شدند. تعداد خورجین در ساقه اصلی و شاخه های فرعی، نسبت باروری خورجین و عملکرد دانه در تیمار تنش خشکی کمتر بودند (05/0 P<). تفاوت ارقام مورد آزمون از نظر صفات مورد بررسی معنی دار بود. عملکرد دانه در تیمار تنش خشکی حدود 30 درصد کمتر بود که بیشتر ناشی از ریزش خورجین ها در شرایط تنش بود. در تیمار آبیاری مطلوب، عملکرد دانه در رقم Orient بیشترین مقدار (2817 کیلوگرم در هکتار) و در تیمار تنش خشکی بالاترین عملکرد دانه مربوط به رقم Opera (2058 کیلوگرم در هکتار) بود. کمترین درصد روغن (8/39) و بیشترین درصد پروتئین (3/23) مربوط به رقم Talaye بود، درحالی که بیشترین درصد روغن (6/42) مربوط به رقم Option500 بود.
زینت حاجی هاشمی؛ غلام عباس اکبری؛ امیرحسین شیرانی راد؛ رضا امیری؛ شهریار دشتی
دوره 11، شماره 2 ، آبان 1388، ، صفحه 29-39
چکیده
به منظور بررسی اثر تنش آبیاری در مرحله گل دهی بر شاخص های زراعی کلزا و نیز شناسایی ارقام مقاوم و حساس به خشکی، در سال 1385 یک آزمایش مزرعه ای در مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار اجرا شد. آبیاری به عنوان عامل اصلی در دو سطح آبیاری معمولی یا شاهد (براساس 80 میلی متر ...
بیشتر
به منظور بررسی اثر تنش آبیاری در مرحله گل دهی بر شاخص های زراعی کلزا و نیز شناسایی ارقام مقاوم و حساس به خشکی، در سال 1385 یک آزمایش مزرعه ای در مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار اجرا شد. آبیاری به عنوان عامل اصلی در دو سطح آبیاری معمولی یا شاهد (براساس 80 میلی متر تبخیر از تشتک کلاس A) و تنش کم آبیاری (قطع آبیاری از مرحله گل دهی به بعد) و 12 رقم کلزا، به عنوان عامل فرعی درنظر گرفته شد. نتایج نشان داد که بیشترین میانگین های شاخص برداشت (9/29 درصد) و عملکرد (3228 کیلوگرم در هکتار) مربوط به رقم RG 4403 بود. در شرایط تنش، وزن هزار دانه و درصد روغن رقم 19-H بیشترین بود. همچنین با مقایسه شاخص های مقاومت به خشکی، رقم RG 4403 مقاوم ترین رقم بود. در شرایط تنش، عملکرد و اجزای عملکرد دو رقم Sarigol وHyola 330 کمترین مقدار و ORS 3150-3006 حساس ترین رقم به تنش خشکی بود.